«Ο Τραμπ θα σταματήσει τους πολέμους…»: το άλλο με τον Τοτό το ξέρετε;

«Ο Τραμπ θα σταματήσει τους πολέμους…»: Αυτή η ανόητη επωδός ακούγεται επίμονα γύρω, καθώς πολλά συστημικά ΜΜΕ, ακόμη και όσα επέκριναν ως χτες τον Τραμπ, σπεύδουν να ανακαλύψουν ότι η προεδρία του μπορεί να έχει και ευεργετικές συνέπειες. Αν ψάξει κανείς αυτές τις φωνές θα βρει ότι προέρχονται από τα πιο οπορτουνιστικά αστικά στοιχεία, εκείνους τους σχολιαστές των ΜΜΕ, δημοσιογράφους, επιχειρηματικούς κύκλους, κ.ά., που δεν βλέπουν πέρα από τη μύτη τους και πάνε πάντα με τον ισχυρό της στιγμής.

Από αυτή την άποψη, το «Πρώτο Θέμα» της Κυριακής (17.11), μια εφημερίδα που θα μπορούσε άνετα να καθιερώσει ως μότο της το «Πιο συστημικά πεθαίνεις», παρέχει μερικά ενδιαφέροντα υλικά. Αξίζει να τους ρίξουμε μια ματιά, έστω και μόνο για να δούμε αν τα περί τερματισμού των πολέμων περιέχουν έναν κόκκο αλήθειας.

Στο ένθετο «business stories» της καλής εφημερίδας βρίσκουμε ένα σχόλιο σχετικά με τις πιθανές επιπτώσεις της εκλογής του Τραμπ στην παγκόσμια ναυτιλία:

«Ενώ υπήρχε προβληματισμός στην ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα για την προοπτική εκλογής του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ, τώρα που είναι γεγονός οι αντιδράσεις είναι θετικές. “Με Τραμπ δεν γίνανε πόλεμοι”, ακούς σε πηγαδάκια. “Όλα θα πάρουν τη σειρά τους”, λένε άλλοι. Βέβαια είναι πολλοί εκείνοι που υποστηρίζουν ότι “η προτίμηση του Τραμπ στην αύξηση των δασμών θα έχει σημαντική επίδραση στο χρονοδιάγραμμα των εισαγωγών εμπορευματοκιβωτίων, ενώ οι θέσεις του για τη Ρωσία και το Ιράν θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σημαντικές αλλαγές στις πολιτικές κυρώσεων και τις παγκόσμιες εμπορικές ροές”» (σελ. 22).

Αυτό το τελευταίο, που υποστηρίζουν «πολλοί στην ελληνική ναυτιλιακή κοινότητα», είναι η στοιχειώδης, προφανής σε όσους δεν είναι τελείως τυφλοί αλήθεια: ότι η ακόμη πιο επιθετική πολιτική του Τραμπ απέναντι στο Ιράν θα επιδεινώσει την ένταση στον Περσικό, τα κτυπήματα των Χούθι, κοκ, και οι δασμοί του θα φέρουν πρόσθετη αναστάτωση στο παγκόσμιο εμπόριο. Ωστόσο, η καλή εφημερίδα μάς παρηγορεί με τις «θετικές αντιδράσεις» ότι «όλα θα πάρουν τη σειρά τους», χωρίς να μας εξηγεί πού βασίζεται η αισιοδοξία της.

Φυσικά θα πήγαινε πολύ να περιμένει κανείς από το «Πρώτο Θέμα» να αναλύσει τις διαφορές της κατάστασης ανάμεσα στην πρώτη και τη δεύτερη θητεία του Τραμπ. Για παράδειγμα, η περίοδος 2015-19 ήταν μια περίοδος σχετικής ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας, με τις ΗΠΑ και την ΕΕ να έχουν ρυθμούς ανάπτυξης άνω του 2%, πληθωρισμό της τάξης του 1%, κοκ, που επέτρεπαν ένα σχετικό χαλάρωμα των εντάσεων, σε αντίθεση με τα τωρινά δεδομένα της παγκόσμιας αστάθειας.

Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα είναι η παρουσίαση και ο σχολιασμός σε ένα άλλο άρθρο του «Σχεδίου ειρήνης» για την Ουκρανία, που παρουσίασε προεκλογικά ο Βανς, ο αντιπρόεδρος του Τραμπ. Παραθέτουμε αυτούσιο ένα εκτενές απόσπασμα με τα κύρια σημεία του σχεδίου και τα σχόλια του αρθρογράφου Γ. Χαραμίδη:

«Ο Βανς μιλώντας σε ένα από τα δεκάδες podcasts κατά την προεκλογική περίοδο και συγκεκριμένα σε αυτό ενός πρώην πεζοναύτη, έχει αναφέρει πως τα κατεχόμενα εδάφη από την Ρωσία θα παραμείνουν στην κατοχή της Μόσχας όπως αντίστοιχα τα κατεχόμενα από την Ουκρανία στην επαρχία του Κουρσκ. Αυτό πρακτικά σημαίνει πως η Ουκρανία αν πάει σε διαπραγμάτευση λογικά δεν θα το κάνει με πρόεδρο τον Ζελένσκι ο οποίος εάν αποδεχθεί αυτό τον όρο θα έχει αποδεχθεί πως μπήκε σε έναν πόλεμο θυσιάζοντας χιλιάδες από τους ανθρώπους του για να χάσει πέρα από την κοιλάδα του Ντονμπάς και ένα πολύ μεγάλο τμήμα της χώρας του. Ο Βανς έχει πει επίσης πως οι ΗΠΑ θα δημιουργήσουν μία ζώνη ασφαλείας μεγαλύτερη από 1.200 χιλιόμετρα την οποία θα κληθούν να φυλάξουν για το ενδεχόμενο νέας ρωσικής εισβολής Βρετανοί και δυνάμεις του ΝΑΤΟ. Αυτό, πέρα από εξαιρετικά δύσκολο, προϋποθέτει πως η Ουκρανία θα εκχωρήσει κι άλλα εδάφη και θα κληθεί να θεωρήσει ως de facto ξένο έδαφος και σε δεύτερο επίπεδο περιοχές που της ανήκουν από το 1986 και μετά. Ο εκλεγμένος αντιπρόεδρος των ΗΠΑ έχει σημειώσει επίσης πως την ανοικοδόμηση των διαλυμένων υποδομών της χώρας θα αναλάβει εξολοκλήρου η Ευρώπη κάτι το οποίο δύσκολα μπορεί να υποστηρίξουν ακόμη και οι ισχυρές Γαλλία και Γερμανία. Το προσχέδιο Βανς δεδομένα έχει μεγάλες υποθέσεις και αρκετά κενά σημεία. Σήμερα για παράδειγμα υπάρχουν περισσότερα από τρία εκατομμύρια άνθρωποι οι οποίοι ουσιαστικά είναι εγκλωβισμένοι πίσω από τις ρωσικές γραμμές και τα μέτωπα και για τους οποίους δεν υπάρχει σήμερα καμία πρόβλεψη. Η απώλεια της Μαριούπολης από τον πρώτο χρόνο του πολέμου έχει αποκόψει την Ουκρανία από την Αζοφική θάλασσα αφήνοντας ως μόνη έξοδο στο νερό την Οδησσό. Η πλούσια σε εξαγωγές Ουκρανία δεν μπορεί μετά την απώλεια της Κριμαίας το 2014 να απολέσει και άλλο τόσο σημαντικό λιμάνι, άσχετα εάν μέχρι σήμερα δεν έχει καταφέρει να διεκδικήσει ή να πλησιάσει την συγκεκριμένη περιοχή»1.

Πραγματικά, τι να πρωτοπεί κανείς γι’ αυτό το «ειρηνευτικό σχέδιο» του Βανς, που παρουσιάστηκε στο podcast ενός πρώην πεζοναύτη! Αυτό δεν είναι ένα «σχέδιο με αρκετά κενά σημεία», όπως λέει ο αρθρογράφος. Αυτό είναι ένα κενό, ένα αρκετά απόλυτο κενό, με μερικά παιδικά δήθεν «σχέδια» χαραγμένα πάνω του!

Σημείο 1ο: «τα κατεχόμενα εδάφη από την Ρωσία θα παραμείνουν στην κατοχή της Μόσχας όπως αντίστοιχα τα κατεχόμενα από την Ουκρανία στην επαρχία του Κουρσκ».

Το δεύτερο μέρος της φράσης δεν είναι τελείως σαφές. Μπορεί να εννοεί πιθανά ότι τα κατεχόμενα από την Ουκρανία εδάφη θα μείνουν στην κατοχή της Ουκρανίας, ή αντίθετα ότι θα περάσουν και αυτά, όπως τα άλλα, στη Ρωσία.

Αν ισχύει το πρώτο, τότε αυτό εγγυάται την απόρριψή του από τη Ρωσία. Ακόμη και αν υποτεθεί ότι η περιοχή του Κουρσκ είναι ασήμαντη στρατηγικά, θα είναι μείζον θέμα γοήτρου για τη Ρωσία να μη δεχτεί καμιά απόσπαση δικών της εδαφών.

Αν πάλι το νόημα της φράσης είναι ότι όχι μόνο η Ουκρανία θα δεχτεί την απώλεια όλων των δικών της εδαφών, αλλά θα επιστρέψει στη Ρωσία και την περιοχή του Κουρσκ, αυτό εγγυάται ότι η Ουκρανία θα απορρίψει το σχέδιο.

Ξεκάθαρα η περιοχή του Κουρσκ (αν την κατέχει ακόμη η Ουκρανία όταν λήξει ο πόλεμος) θα επιστραφεί στη Ρωσία, αλλά με αντάλλαγμα κάποια κατεχόμενα ουκρανικά εδάφη. Η Ρωσία προφανώς θα θέλει αυτά να είναι αδιάφορα εδάφη στο Ντονμπάς, η Ουκρανία όμως θα διεκδικήσει κάποια σημαντική περιοχή. Ένα σχέδιο που θα προβλέπει, ας πούμε, την επιστροφή της Μαριούπολης σε αντάλλαγμα τα εδάφη στο Κουρσκ, θα είχε τύχες αποδοχής από την ουκρανική κυβέρνηση αν βρίσκεται σε δεινή θέση. Το σχέδιο του Βανς δεν έχει καμιά.

Σημείο 2ο: «οι ΗΠΑ θα δημιουργήσουν μία ζώνη ασφαλείας μεγαλύτερη από 1.200 χιλιόμετρα την οποία θα κληθούν να φυλάξουν για το ενδεχόμενο νέας ρωσικής εισβολής Βρετανοί και δυνάμεις του ΝΑΤΟ».

Αυτό εγγυάται πλήρως την απόρριψη του σχεδίου από τη Ρωσία.

Σήμερα υπάρχουν ήδη πολυεθνικές δυνάμεις του ΝΑΤΟ σε χώρες γύρω από τη Ρωσία (Ρουμανία, Πολωνία, Λιθουανία, Λετονία, Εσθονία, κ.ά.) οι οποίες όμως ανέρχονται συνολικά σε 25.000 άνδρες, ενώ παρεμβάλλονται και από τη Λευκορωσία. Μια δύναμη από τρίτες χώρες, ας πούμε Ινδία, Τουρκία, κοκ, θα είχε κάποιες τύχες να γίνει αποδεκτή. Μπορεί όμως να δεχτεί η Ρωσία την παρουσία μιας πολλαπλάσιας από τις ήδη υφιστάμενες νατοϊκής δύναμης και μάλιστα στα σύνορα με την Ουκρανία, τόσο κοντά στα ρωσικά κέντρα;

Σημείο 3ο: «την ανοικοδόμηση των διαλυμένων υποδομών της χώρας θα αναλάβει εξολοκλήρου η Ευρώπη».

Αυτό εγγυάται πλήρως την απόρριψη του σχεδίου από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Για να μπορεί να γίνει αποδεκτό ή έστω να συζητηθεί από την ΕΕ ένα σχέδιο θα έπρεπε να προβλέπει μια στοιχειώδη έστω αμερικάνικη συμμετοχή στην ανοικοδόμηση.

Παραβλέπουμε άλλα «κενά σημεία» του σχεδίου, όπως το πώς θα απομακρυνθεί η κυβέρνηση Ζελένσκι και το, ακόμη και αν αυτό γίνει κάπως, ποια ουκρανική κυβέρνηση θα δεχτεί να υπογράψει μια τέτοια ειρήνη…

Αν το σχέδιο του Βανς έχει μια «λογική» πίσω του είναι να θυσιάσουν οι Αμερικανοί την Ουκρανία για να ουδετεροποιήσουν τη Ρωσία και να έχουν μετά μόνο την Κίνα απέναντι. Πράγμα όχι μόνο αδύνατο (γιατί προϋποθέτει να συμφωνήσουν σε αυτό η ΕΕ και η Ουκρανία σε βάρος των συμφερόντων τους), αλλά που και να γινόταν δεν θα έφερνε αποτέλεσμα, γιατί ο γενικότερος επεκτατισμός της Ρωσίας στρέφεται δυτικά και προς τη Μέση Ανατολή με τρόπο συμβατό με εκείνον της Κίνας αλλά όχι με των Δυτικών.

Και αυτό το καταφανώς γελοίο σχέδιο δεν προτάθηκε από τον πρώτο τυχόντα αλλά από τον αντιπρόεδρο του Τραμπ! Αν αυτό δείχνει κάτι, είναι τι επικίνδυνους κρετίνους έχει συγκεντρώσει στο επιτελείο του ο Τραμπ και ότι τα λόγια περί τερματισμού των πολέμων, όταν προέρχονται από τέτοιους τύπους, δεν έχουν καμιά αξία. Αυτό που πραγματικά εννοούν είναι ότι μόνο αν υπερισχύσουν πλήρως τα αμερικάνικα συμφέροντα, όπως τα εννοούν αυτοί, τότε θα έρθει η ειρήνη!

Το άρθρο του Χαραμίδη αναρτήθηκε σχεδόν ολόιδιο αλλά με διαφορετικό τίτλο στο σάιτ του «Πρώτου Θέματος», πέντε μέρες πριν, στις 12.11. Ανάμεσα στα σχόλια των αναγνωστών για το «σχέδιο» του Βανς βρίσκουμε εκεί και ένα εξαιρετικό:

«Αυτό δεν είναι σχέδιο ειρήνης. Είναι ο αντιπρόεδρος του Εδεσσαϊκού. Τους βλέπω να πολεμάνε πολλά χρόνια ακόμα, αν αυτά τα ασυνάρτητα που διαβάζω είναι το σχέδιο ειρήνης του Τραμπ»2.

Απολύτως σωστό! Ακόμη και ο αντιπρόεδρος του Εδεσσαϊκού θα κατάστρωνε ένα καλύτερο ειρηνευτικό σχέδιο από αυτό του Βανς. Το «σχέδιο» του Βανς θα είχε νόημα να κατατεθεί μόνο σε ένα διαγωνισμό με θέμα: «Παρουσιάστε ένα σχέδιο ειρήνης για την Ουκρανία που να μην έχει ούτε μια στο δισεκατομμύριο πιθανότητες επιτυχίας».

Εδώ αξίζει να γίνει μια σύγκριση και με το πολύ διαφορετικό σχέδιο του Ερντογάν για την Ουκρανία, το οποίο, όπως διέρρευσε, θα ανακοινώσει στη σύνοδο των G20. Το σχέδιο προβλέπει το πάγωμα των τωρινών θέσεων των δυο πλευρών με κήρυξη εκεχειρίας (και σε συνέχεια προφανώς διαπραγματεύσεις για τις εδαφικές ρυθμίσεις), την αναβολή της ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ για μια τουλάχιστον 10ετία με ταυτόχρονη διατήρηση των ένοπλων δυνάμεών της σε ικανοποιητικό επίπεδο και τη δημιουργία στο ανατολικό Ντονμπάς (και όχι –ή τουλάχιστον όχι μόνο ή κυρίως– σε τωρινά ουκρανικά εδάφη) μιας ενδιάμεσης αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης με διεθνή (και όχι νατοϊκά) στρατεύματα3. Αυτό δείχνει ένα στοιχειωδώς λογικό σχέδιο, παρότι άμεσα δεν έχει ρεαλιστικές τύχες· όπως το έδειξε και η πρόσφατη επικοινωνία Πούτιν-Σολτς, η Ρωσία δεν προτίθεται στην παρούσα φάση να μετακινηθεί από τις θέσεις της, αφού έχει επιτυχίες στα μέτωπα και προσδοκά ότι η θέση της Ουκρανίας θα επιδεινωθεί με την άνοδο του Τραμπ.

Πέρα από τα ήδη εκτεθέντα υπάρχουν φυσικά και άλλα αγκάθια στην επίτευξη ειρήνης. Ένα θέμα π.χ. είναι τι θα γίνει με τα παγωμένα από τη Δύση περιουσιακά στοιχεία της Ρωσίας. Σε μια βιώσιμη ειρήνη ένα μέρος τους θα πρέπει να χρησιμοποιηθεί για την ανοικοδόμηση της Ουκρανίας ως πολεμικές επανορθώσεις για την καταστροφή της χώρας, κάτι όμως που σίγουρα δεν θα δέχεται η Ρωσία. Από την άλλη, αν πρόκειται να αποκατασταθεί μια επίφαση έστω ενιαίας διεθνούς τάξης θα πρέπει να αρθούν όλες οι διώξεις και οι κυρώσεις στον Πούτιν και σε άλλους Ρώσους υψηλούς αξιωματούχους και να περιοριστούν οι κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου μόνο σε άμεσους αυτουργούς. Αυτά όλα είναι δείγματα του τι κουβάρι αντιθέσεων θα πρέπει να ξεμπλεχτεί για να υπάρξει ειρήνη – σίγουρα όχι με το σχέδιο του Βανς. Το σχέδιο του Βανς είναι μια ακραία έκφραση της αρπακτικότητας του αμερικάνικου ιμπεριαλισμού, που κινείται πηγαία, όπως και ο ρωσικός και οι άλλοι ιμπεριαλισμοί, σε αντίθεση κατεύθυνση από εκείνη στην οποία μπορεί να βρεθεί ένας συμβιβασμός.

Σε ένα άλλο άρθρο του Ν. Μελέτη, στο ίδιο φύλλο πάλι, συζητείται η πολιτική της κυβέρνησης Τραμπ στη Μέση Ανατολή4. Ο αρθρογράφος αναμενόμενα δίνει έμφαση στο πρόβλημα που αντιπροσωπεύει για την Τουρκία ο ακόμη πιο φιλοϊσραηλινός, σε σχέση με την απερχόμενη διοίκηση Μπάιντεν, προσανατολισμός της διοίκησης Τραμπ. Κατά τα άλλα, αναφέρεται στη στήριξη των Κούρδων από τον Τραμπ (τους οποίους ο ίδιος ο Τραμπ είχε εγκαταλείψει το 2019 και μπορεί να το ξανακάνει αύριο). Και αναφορικά με το επιτελείο του Τραμπ που θα χειριστεί τις υποθέσεις στη Μέση Ανατολή πληροφορούμαστε τα εξής:

• Η νέα πρέσβειρα των ΗΠΑ στον ΟΗΕ Ελίζ Στεφάνικ επιχείρησε να ποινικοποιήσει τις διαμαρτυρίες φοιτητών στα αμερικάνικα πανεπιστήμια ενάντια στο Ισραήλ, χαρακτηρίζοντάς τις ως «έκκληση για γενοκτονία».

• Ο νέος απεσταλμένος των ΗΠΑ για τη Μέση Ανατολή Στιβ Γουίτκοφ έχει ελάχιστη διεθνή πείρα αλλά είναι φίλος του Τραμπ και συμπαίκτης του στο γκολφ, ενώ είχε χαρακτηρίσει «επική» μια ομιλία του Νετανιάχου στο αμερικανικό Κογκρέσο.

• Ο νέος πρεσβευτής των ΗΠΑ στο Ισραήλ Μάικ Χάκαμπι είχε πει για τη συμφωνία του Ομπάμα με το Ιράν το 2015 ότι οδηγούσε τους Ισραηλινούς στην «πόρτα του φούρνου» ενός νέου Ολοκαυτώματος, ενώ το 2017 δήλωσε ότι «δεν υπάρχει κατοχή [στη Δυτική Όχθη]… Κάντε ξανά το Ισραήλ μεγάλο».

• Ο νέος υπουργός Άμυνας Πιτ Χέγκσεθ είχε παρουσιάσει εκπομπές στο Foxnews με τίτλο «Η μάχη για τον Ιερό Τόπο: το Ισραήλ σε πόλεμο» και έχει πει ότι «ο σιωνισμός και ο αμερικανισμός είναι… οι πρώτες γραμμές της ελευθερίας στον κόσμο μας»5.

Για το αν θα έπρεπε όμως να μας τρομάζει το ερώτημα τι πολιτική θα ασκήσουν όλοι αυτοί στη Μέση Ανατολή και ποιες θα είναι οι συνέπειές της, εκεί και στον υπόλοιπο κόσμο –π.χ. τι θα πληρώσουν πάλι οι λαοί αν, πέρα από τη Γάζα, καταστραφεί τελείως και ο Λίβανος και προκύψουν μερικά ακόμη εκατομμύρια πρόσφυγες στην Ευρώπη– σε όλο το άρθρο δεν βρίσκουμε κουβέντα.

Σε άλλο κείμενό μας στην Εφημερίδα των Συντακτών προ 6 ημερών είχαμε επισημάνει ότι οι προσανατολισμοί της νέας διοίκησης Τραμπ, επιδεινώνοντας με τον απροκάλυπτα φιλοϊσραηλινό και αντιιρανικό προσανατολισμό τους την κατάσταση στη Μέση Ανατολή θα δυσχεράνουν και τη λύση στη Ουκρανία. Φυσικά, το καθεστώς του Ιράν είναι ένα ακραία αυταρχικό, σκοταδιστικό καθεστώς, όμως η ανατροπή του είναι υπόθεση του ιρανικού λαού και δεν βοηθιέται από μια πολιτική ωμής πυγμής που αντίθετα δίνει άλλοθι στην ιρανική κυβέρνηση για να εντείνει την εσωτερική καταπίεση. Αυτό που βλέπουμε για την ώρα στη Μέση Ανατολή είναι μια αναιμική προθυμία του Ιράν και μια μεγαλύτερη της λιβανικής κυβέρνησης να συζητήσει την τωρινή αμερικάνικη πρόταση εκεχειρίας, ενόψει όσων χειρότερων έρχονται αν με την ανάληψη της εξουσίας από τον Τραμπ υπάρχει η παρούσα κατάσταση. Το ερώτημα που τίθεται είναι: θα συναινέσει ποτέ ο Νετανιάχου σε μια εκεχειρία, όταν γνωρίζει ότι η νέα αμερικάνικη διοίκηση θα είναι τόσο προκλητικά ευνοϊκή προς το Ισραήλ; Προφανώς όχι, όπως πιστοποιούν και οι πληροφορίες που διέρρευσαν ότι το Ισραήλ διατύπωσε το γκαγκστερικό αίτημα να μπορεί να βομβαρδίζει τον Λίβανο και μετά την κήρυξη της εκεχειρίας7.

Είναι αδύνατο να μη δει κανείς ότι τα περί ειρήνης που θα φέρει ο Τραμπ αποτελούν κακόγουστο ανέκδοτο, που όταν ακούγεται «στα σοβαρά» φέρνει πηγαία στο μυαλό τoν οικείο αντίλογο: το άλλο με τον Τοτό το ξέρετε;

Σημειώσεις

1. Γ. Χαραμίδης, «Κυβέρνηση Τραμπ. Μπορεί να τελειώσει σε τρεις μήνες τον πόλεμο στην Ουκρανία;», «Πρώτο Θέμα», 17.11. 2024, σελ. 10.

2. Βλέπε Γ. Χαραμίδης, «Πόλεμος στην Ουκρανία: Πώς σκοπεύει να τον τελειώσει ο Τραμπ - Το σχέδιο Βανς και τα “αγκάθια”», https://www.protothema.gr/world/article/1561212/pos-skopeuei-o-trab-na-teleiosei-ton-polemo-stin-oukrania/.

3. Βλέπε, π.χ., Μ. Κολώνα, «Πόλεμος στην Ουκρανία: Μπάιντεν και Τραμπ αλλάζουν τα δεδομένα - Πώς μπορεί να αντιδράσει η Μόσχα», https://www.cnn.gr/kosmos/story/449332/polemos-stin-oukrania-bainten-kai-tramp-allazoun-ta-dedomena-pos-borei-na-antidrasei-i-mosxa για λεπτομέρειες.

4. Ν. Μελέτης, «Η κυβέρνηση Τραμπ. Τρομάζει τον Ερντογάν το φιλοεβραϊκό επιτελείο», «Πρώτο Θέμα», 17.11.2024, σελ. 8-9.

5. Παρατίθενται στο ίδιο.

6. Βλέπε, Χρ. Κεφαλής, «Συμβαίνει ήδη – και είναι χειρότερο: η επάνοδος του Τραμπ στην εξουσία», Εφημερίδα των Συντακτών, ηλεκτρονική έκδοση, https://www.efsyn.gr/stiles/apopseis/453622_symbainei-idi-kai-einai-heirotero-i-epanodos-toy-tramp-stin-exoysia.

7. «Λίβανος: «“Θετική” η Βηρυτός στην αμερικανική πρόταση για τον τερματισμό του πολέμου με το Ισραήλ», https://www.cnn.gr/kosmos/story/449385/livanos-thetiki-i-virytos-stin-amerikaniki-protasi-gia-ton-termatismo-tou-polemou-me-to-israil. Όπως αναφέρει το άρθρο, το αμερικάνικο σχέδιο προβλέπει την εφαρμογή της συμφωνίας του 2006 για μεταφορά των στρατευμάτων της Χεζμπολάχ στο βόρειο Λίβανο, ενώ μόνο ο λιβανικός στρατός και οι δυνάμεις του ΟΗΕ θα αναπτύσσονται νότια. «Διαρροές στον Τύπο», προσθέτει, «αναφέρουν ότι το Ισραήλ απαιτεί να του επιτραπεί να συνεχίσει να πλήγματα εναντίον της Χεζμπολάχ και μετά την επίτευξη εκεχειρίας».

*Συγγραφέας, μέλος της ΣΕ της Μαρξιστικής Σκέψης. Πρόσφατα επιμελήθηκε τη συλλογή Καρλ Μαρξ. Για τον Καπιταλισμό (εκδόσεις Τόπος, 2024).