«Το δικαίωμα του Εβραϊκού λαού στη γη του Ισραήλ είναι αιώνιο και μη αμφισβητήσιμο… Ως εκ τούτου, Ιουδαία και Σαμάρεια (η Δυτική Όχθη) δεν πρόκειται να παραδοθούν σε καμιά ξένη διοίκηση. Μεταξύ Θάλασσας και Ιορδάνη, θα υπάρχει μόνο ισραηλινή κρατική κυριαρχία».
Από τον Καταστατικό Χάρτη του Λικούντ στο Ισραήλ, 1977 [1]
Κρίσιμη τόσο για την ισραηλινή πολιτική όσο και για τους αγώνες των Παλαιστινίων, είναι η διεθνής κοινή γνώμη, ιδιαίτερα στις δυτικές χώρες: χωρίς τη στήριξη ή την οριακή ανοχή τους, το Ισραήλ δεν θα είχε ούτε τους όγκους πολεμικού υλικού που χρησιμοποιεί στη Γάζα, ούτε τη στήριξη του αμερικανικού βέτο στον ΟΗΕ. Αντίστοιχα, μια διεθνής κοινή γνώμη σθεναρά υπέρ της Παλαιστινιακής ανεξαρτησίας, θα ήταν τελικά σε θέση να πιέσει αποτελεσματικά το Ισραήλ μέσω στρατιωτικής, οικονομικής και πολιτικής πίεσης.
Ακριβώς γι’ αυτό, στο Ισραήλ έχει δημιουργηθεί η έννοια της habsbara [2], ως μεθοδικής και συμμετοχικής μάχης των Ισραηλινών για τον επηρεασμό της διεθνούς κοινής γνώμης. Αν ισχύει ότι «σε κάθε πόλεμο πρώτο θύμα είναι η αλήθεια», αξίζει να διασταυρώσουμε τρεις εμβληματικές ισραηλινές αφηγήσεις:
Δείγμα 1: Ο Καταστατικός Χάρτης της Χαμάς (και ο αντίστοιχος του Λικούντ)
Η επίσημη αφήγηση του Ισραήλ [3] προβάλλει αποσπάσματα από τον ιδρυτικό Καταστατικό Χάρτη της Χαμάς, που μιλούν για καταστροφή του Ισραήλ και εκφράζουν ανοικτό αντισημιτισμό. Με αυτή τη συλλογιστική θεωρούν ότι οι σφαγές της 7ης Οκτωβρίου αποτελούσαν απευθείας υλοποίηση εκείνου του Χάρτη, και εξομοιώνουν τη Χαμάς με σύγχρονους ναζί που «απαιτείται» οπωσδήποτε να καταστραφούν, με οποιοδήποτε ανθρωπιστικό τίμημα.
Για την ιστορία, η επίμαχη Διακήρυξη της Χαμάς γράφτηκε το 1988 εν μέσω της πρώτης Ιντιφάντα, με εμφανή στόχο να υπερφαλαγγίσει το (κοσμικό και αριστερό) PLO λίγο πριν την τότε μονομερή ανακήρυξη Παλαιστινιακού Κράτους στα κατεχόμενα εδάφη [4]: ακόμη και το PLO, μαζί με όλη την παγκόσμια Αριστερά, καταγγελλόταν στο κείμενο ως… «εβραϊκός δάκτυλος». Ο αρχικός αυτός Χάρτης δεν εμπόδισε πάντως το Ισραήλ να δίνει στη Χαμάς σταθερή έμμεση στήριξη, για αρκετά χρόνια. [5]
Σπάνια ακούγονται, όμως, μια σειρά άλλα στοιχεία:
Το 2006, ενόψει των Παλαιστινιακών βουλευτικών εκλογών, η Χαμάς αφαίρεσε από το καταστατικό της το επίμαχο άρθρο. [6]
Από το 2017, η Χαμάς έχει υιοθετήσει νέο Καταστατικό Χάρτη, που αποδέχεται ντε φάκτο τα σύνορα του 1967. [7]
Ήδη από το 2000, παραμονές της τελικής διαπραγμάτευσης του Όσλο, ο ιδρυτής της Χαμάς είχε προσφερθεί να σταματήσει κάθε στρατιωτική δράση κατά του Ισραήλ, αν το τελευταίο αποδεχόταν Παλαιστινιακό Κράτος στα σύνορα του 1967. [8]
Τον Απρίλιο του 2014 η Χαμάς υπέγραψε συμφωνία συμφιλίωσης με τη Φατάχ, όπου προσφερόταν να αναγνωρίσει ντε φάκτο το Ισραήλ. [9] Η συμφωνία στραγγαλίστηκε από το Ισραήλ και τις ΗΠΑ.
Πρόσφατα, τον Απρίλιο του 2024, η ηγεσία της Χαμάς δήλωσε ότι θα διαλύσει τη στρατιωτική της πτέρυγα, μόλις δημιουργηθεί Παλαιστινιακό Κράτος στα σύνορα του 1967. [10]
Πρακτικά τα τελευταία 25 χρόνια, όποτε εμφανίζεται ρεαλιστική προοπτική Παλαιστινιακού Κράτους ή έστω ομαλής συμμετοχής της στους Παλαιστινιακούς πολιτικούς θεσμούς, η Χαμάς δηλώνει ανοικτή να αναγνωρίσει ντε φάκτο το Ισραήλ. Επανέρχεται στον στόχο της «καταστροφής» του, κάθε φορά που οι προοπτικές αυτές σβήνουν.
Συγκριτικά, ο Καταστατικός Χάρτης του Λικούντ, του κόμματος του Νετανιάχου στο Ισραήλ, αποκλείει ρητά κάθε προοπτική Παλαιστινιακού κράτους. [11] Στην αρχική μάλιστα εκδοχή του 1977 [12] , αποκαλούσε το PLO «οργάνωση δολοφόνων» (sic) και δεσμευόταν «να εξαλείψει τις δολοφονικές αυτές οργανώσεις». Ο Καταστατικός Χάρτης και η ιστορία του Λικούντ, δεν το εμποδίζουν πάντως να θεωρείται από όλους αξιοσέβαστο πολιτικό κόμμα και αξιόπιστος συνομιλητής.
Ιστορικά και ιδεολογικά, το Λικούντ προέρχεται από το ρεύμα του Αναθεωρητικού Σιωνισμού [13] που αμφισβητούσε τις δημοκρατικές αξίες, και διεκδικούσε εδαφική εξάπλωση μέχρι και στην Ιορδανία. Βασικός ιδρυτής και πρώτος ηγέτης του Λικούντ το 1977, ο Μεναχέμ Μπέγκιν είχε ήδη στο βιογραφικό του δημόσια καταγγελία εναντίον του από τον Α. Αϊνστάιν, τη Χ. Άρεντ και δεκάδες άλλους διαπρεπείς Εβραίους διανοούμενους της εποχής, για στενή συγγένεια με τον φασισμό και για στήριξη σε τρομοκρατικές δραστηριότητες ακόμη και κατά Εβραίων. [14] Υπουργοί του Λικούντ δηλώνουν σήμερα στα ισραηλινά ΜΜΕ ότι το πολιτικό του στίγμα αντιστοιχεί στους ακροδεξιούς «Πατριώτες για την Ευρώπη» των Όρμπαν και Λεπέν [15] (και όχι στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα).
Το Λικούντ αποτελεί επί δεκαετίες το κυρίαρχο κόμμα της mainstream Ισραηλινής Δεξιάς, και κορμό των περισσότερων ισραηλινών κυβερνήσεων. Αντίθετα με το παλιό Καταστατικό της Χαμάς, η διακήρυξη του Λικούντ δεν έχει αναθεωρηθεί στο θέμα του Παλαιστινιακού Κράτους. Πρόσφατα, επιβεβαίωσε επίσημα τη θέση του για αποκλεισμό της Παλαιστινιακής ανεξαρτησίας, για πάντα. [16]
Δείγμα 2: Σε ανταλλαγή κρατουμένων, απελευθερώθηκε και ο επικεφαλής της Χαμάς.
Για τη σκληρή στάση του Ισραήλ στις διαπραγματεύσεις για ανταλλαγή Παλαιστίνιων κρατουμένων με τους Ισραηλινούς ομήρους, χρησιμοποιείται ως επιχείρημα και η περίπτωση του τωρινού επικεφαλής της Χαμάς: ο Γιάχια Σινουάρ [17] είχε κρατηθεί σε ισραηλινές φυλακές για 22 χρόνια, και απελευθερώθηκε σε ανταλλαγή κρατουμένων το 2011. Το 2017 ανέλαβε την πολιτική ηγεσία της Χαμάς στη Γάζα, και το 2023 είχε αναμφισβήτητα κεντρικό ρόλο στην επίθεση της 7ης Οκτωβρίου. Προβάλλοντας την περίπτωση του Σινουάρ, το Ισραήλ δηλώνει ότι δεν θα δεχθεί την απελευθέρωση κρατουμένων, που θεωρεί ικανούς να απειλήσουν στο μέλλον την ασφάλειά του. Με το επιχείρημα αυτό αρνείται και την απελευθέρωση του δημοφιλέστερου Παλαιστίνιου πολιτικού: του Μαρουάν Μπαργκούτι της Φατάχ. [18] Όμως, τα πράγματα είναι αρκετά πιο σύνθετα:
Το 2017 ο Σινουάρ αναλαμβάνει την ηγεσία και αποδέχεται συμφιλίωση με Φατάχ με εγκατάλειψη της μονομερούς κυριαρχίας της Χαμάς στη Γάζα. [19]
Την ίδια χρονιά ματαιώνει εισβολή στο Ισραήλ από ήδη έτοιμα τούνελ, λίγο πριν αυτά ανακαλυφθούν. [17]
Το 2018 κηρύσσει ειρηνική λαϊκή αντίσταση. [20]
Το 2018 και 2019 οργανώνεται στη Γάζα 18μηνη άοπλη Πορεία Επιστροφής [21] με συνολικό τίμημα 213 νεκρούς και 13.000 τραυματίες, όλους Παλαιστίνιους. Από την πλευρά του Ισραήλ, μόνο 1 στρατιώτης ελαφρά τραυματίας.
Η απελευθέρωση λοιπόν του Σινουάρ από το Ισραήλ, και η ανάδειξή του στην ηγεσία της Χαμάς, οδήγησε σε σαφή αποκλιμάκωση από την πλευρά της, επί χρόνια. Έχοντας μελετήσει στη φυλακή την ισραηλινή κοινωνία σε βάθος [22], φαίνεται ότι επιχείρησε να προωθήσει στόχους με πολιτικά μέσα: στοιχειώδη αναβίωση του κινήματος ειρήνης στην ισραηλινή κοινωνία, ευνοϊκότερη στάση των Δυτικών κυβερνήσεων, ισραηλινή ανοχή για συμμετοχή της Χαμάς σε νέες Παλαιστινιακές εκλογές.
Τίποτε από αυτά δεν συνέβη, και η αποκλιμάκωση αυτή έπεσε καθαρά στο κενό. Την ίδια περίοδο οι Τραμπ και Νετανιάχου έκαναν τη συμμαχία ΗΠΑ-Ισραήλ στενότερη και επιθετικότερη από ποτέ. Από το 2018 και μετά:
Θεμελιώδης Νόμος (με συνταγματική ισχύ) στο Ισραήλ όρισε τη χώρα ως «εβραϊκό εθνικό κράτος» [23], με τον Μπ. Νετανιάχου να τονίζει ότι «Το Ισραήλ δεν είναι κράτος όλων των πολιτών του, (είναι) έθνος-κράτος του εβραϊκού λαού και μόνο αυτού». [24] Η αποδοχή του από τους Παλαιστίνιους, προβαλλόταν ως προαπαιτούμενο κάθε νέου διαλόγου.
Στις ΗΠΑ υιοθετήθηκε από την κυβέρνηση Τραμπ το «δόγμα Πομπέο» [25] με 100% ταύτιση με την ισραηλινή Δεξιά: μεταφορά της πρεσβείας στην Ιερουσαλήμ, συμφωνίες Αβραάμ με πρόθυμες αραβικές χώρες, επίσημη ανοχή στους παράνομους εποικισμούς, Σχέδιο Τραμπ για το Παλαιστινιακό [26] που έδινε τη μισή Δυτική Όχθη στο Ισραήλ.
Την άνοιξη του 2021 ισραηλινή απαγόρευση ψήφου στις εκατοντάδες χιλιάδες Παλαιστινίων της Ανατ. Ιερουσαλήμ, οδηγεί σε νέα «αναβολή» των συμφωνημένων Παλαιστινιακών εκλογών που θα τερμάτιζαν (και) τη δικτατορία της Χαμάς στη Γάζα. [27] Στο μεταξύ κλιμακώνεται μαζικά η «αθόρυβη» ισραηλινή επέλαση στην Ανατολική Ιερουσαλήμ και τη Δυτική Όχθη, και η συστηματική πίεση στους Παλαιστινίους γίνεται αφόρητη.
Τον Μάιο του 2021, η Χαμάς απαντά στρατιωτικά με ρουκέτες και το Ισραήλ προχωρά σε νέο πόλεμο βομβαρδισμών στη Γάζα. [28] Παράλληλα επιχειρεί και απόπειρα κατά της ζωής του Σινουάρ [29]: το Ισραήλ δεν ήταν πια η χώρα που είχε δεχτεί να τον ελευθερώσει από τη φυλακή, αλλά η χώρα που επιχείρησε να τον σκοτώσει.
Από το τέλος του 2022 ο Μπ. Νετανιάχου επιστρέφει στην κυβέρνηση, με εταίρο την ακρότατη ακροδεξιά: στο εσωτερικό αντιδημοκρατικές εκτροπές, στη Δυτική Όχθη αφαίρεση κάθε χώρου για μελλοντικό Παλαιστινιακό κράτος, στο διεθνές πεδίο διαμεσολάβηση των ΗΠΑ για ομαλοποίηση Σαουδικής Αραβίας-Ισραήλ χωρίς επίλυση του Παλαιστινιακού, με ντε φάκτο ανατροπή της Αραβικής Ειρηνευτικής Πρωτοβουλίας του 2002. [30] Την ίδια στιγμή το Ισραήλ απογύμνωνε από στρατό τα σύνορά του με τη Γάζα, κάνοντας εφικτή μια ενδεχόμενη στρατιωτική επιχείρηση της Χαμάς.
Στις συνθήκες αυτές το ερώτημα δεν είναι το τι έκανε στις 7 Οκτωβρίου ο Σινουάρ ως πρώην κρατούμενος του Ισραήλ, αλλά αν μπορούσε να υπάρξει ηγεσία της Χαμάς που θα έλεγε «όχι» σε μια τέτοια ευκαιρία στρατιωτικής «παρέμβασης», σε στιγμή που φαίνονταν να κλείνουν όλες οι πολιτικές και διπλωματικές πόρτες για επίλυση του Παλαιστινιακού. Ήδη από το 2021, άλλωστε, η Χαμάς είχε δει τη δημοτικότητά της να εκτοξεύεται, όταν απάντησε με ρουκέτες στην ισραηλινή καταστολή στην Αν. Ιερουσαλήμ και τη Δυτική Όχθη.
Δείγμα 3: Πόσο σκληρό είναι το Ισραήλ με τις «δικές του» τρομοκρατικές οργανώσεις;
Το Ισραήλ μιλά με έμφαση για πόλεμο κατά της τρομοκρατίας, συνολικά. Αρκετές φορές, έχει και το ίδιο κατηγορηθεί για κρατική τρομοκρατία. Λιγότερο γνωστό είναι ότι, στην ισραηλινή ιστορία, υπάρχουν και ισραηλινές οργανώσεις που το ίδιο το Ισραήλ έχει επισήμως χαρακτηρίσει τρομοκρατικές:
Παλαιότερη είναι η Λέχι («Μαχητές για την Ελευθερία του Ισραήλ» 1940-48, γνωστή και ως Ομάδα Στερν) [31], που είχε ταχθεί με τον Άξονα στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μέχρι και τα τέλη του 1943 επέμενε ότι ο Χίτλερ ήταν για τους Εβραίους το… μικρότερο κακό, μέχρι τα τέλη 1944 συνέχιζε ένοπλη δράση κατά των Βρετανών και εκτός Παλαιστίνης. Το 1947-8 πρωταγωνίστησε σε μαζικές σφαγές Παλαιστινίων, [32]ενώ εκτελούσε και Εβραίους. Κηρύχτηκε επισήμως τρομοκρατική οργάνωση στο Ισραήλ όταν δολοφόνησε τον Φ. Μπερναντότε, [33] μεσολαβητή του ΟΗΕ και πρώην υπουργό Εξωτερικών της Σουηδίας. Οι 200 συλληφθέντες της οργάνωσης έμειναν μόνο λίγους μήνες στη φυλακή: μετά, τους δόθηκε γενική αμνηστία. Ο Γιτζάκ Σαμίρ, [34] , επικεφαλής του Λέχι από το 1942 και από τους πρωτεργάτες στη δολοφονία του μεσολαβητή του ΟΗΕ, ήταν από τους ιδρυτές του Λικούντ το 1977. Εκλέχτηκε πρωθυπουργός του Ισραήλ, το 1983-4 και το 1986-92. Παρότι φιλοναζιστική και επισήμως κηρυγμένη τρομοκρατική οργάνωση, το 1980 θεσπίστηκε ειδικό… παράσημο για τα επιζώντα μέλη της: το Lehi Ribbon [35].
To Jewish Underground [36] (1979-84) υιοθέτησε το έμβλημα του Λέχι και εστίασε κυρίως σε επιθέσεις εναντίον Παλαιστινίων στη Δυτική Όχθη και στην Ιερουσαλήμ. Στους επικεφαλής του δόθηκε χάρη το 1990, ενώ οι υπόλοιποι είχαν αφεθεί ελεύθεροι αρκετά χρόνια νωρίτερα.
Το Kach [37] (1971-1994) του ραβίνου Μέιρ Καχάνε [38] ιδρύθηκε αρχικά ως πολιτικό κόμμα, ανοικτά ρατσιστικό. Ο ιδρυτής του είχε ήδη δικαστική καταδίκη στις ΗΠΑ, για τρομοκρατία. [39] Με πολύ χαμηλά ποσοστά και με απαγορεύσεις εκλογικής συμμετοχής στη συνέχεια, εξελίχθηκε σε τρομοκρατική οργάνωση: μέλη του εκτέλεσαν τη σφαγή 29 Παλαιστινίων στη Χεβρώνα το 1994 ως «διαμαρτυρία για το Όσλο» [40], αλλά και τη δολοφονία του πρωθυπουργού Γιτζάκ Ράμπιν το 1995. Ο τάφος του σφαγέα της Χεβρώνας είναι σήμερα … λαϊκό προσκύνημα για πλήθη Ισραηλινών [41], ενώ ο χώρος φέρει το όνομα του ιδρυτή της τρομοκρατικής οργάνωσης [42]. Για εμπλοκή στην ίδια τρομοκρατική οργάνωση είχε καταδικαστεί στο Ισραήλ και ο Ίταμαρ Μπεν Γκιβρ, [43] σημερινός υπουργός… Εθνικής Ασφαλείας της χώρας και αρχηγός νόμιμου ακροδεξιού κόμματος με την ίδια ιδεολογία [44] και με ρυθμιστικό ρόλο στην τωρινή κυβέρνηση Νετανιάχου.
*Νομικός, στέλεχος του Πράσινου χώρου
Παραπομπές και τεκμηρίωση:
[1] It’s Time to Confront Israel’s Version of “From the River to the Sea” | The Nation
[2] Public diplomacy of Israel - Wikipedia
[3] The Hamas Covenant (embassies.gov.il)
[4] https://en.wikipedia.org/wiki/Palestinian_Declaration_of_Independence
[6] Hamas drops call for destruction of Israel from manifesto | Palestinian territories | The Guardian
[7] Hamas says supports Palestinian state along 1967 borders | Reuters
[8] ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ (rizospastis.gr)
[11] It’s Time to Confront Israel’s Version of “From the River to the Sea” | The Nation
[12] Original Party Platform of the Likud Party (archive.is)
[13] https://en.wikipedia.org/wiki/Revisionist_Zionism
[14] https://archive.org/details/AlbertEinsteinLetterToTheNewYorkTimes.December41948
[16] Netanyahu Tells Biden Opposed To Palestinian Sovereignty In Gaza | Barron's (barrons.com)
[18] Marwan Barghouti - Wikipedia
[19] Hamas agrees to steps towards Palestinian unity | News | Al Jazeera
[20] The leader of Hamas in Gaza is the most influential man in Palestine | The Economist (archive.is)
[21] 2018–2019 Gaza border protests - Wikipedia
[22] https://www.jpost.com/opinion/article-820018
[23] Βασικός Νόμος : Ισραήλ – Το έθνος κράτος του Εβραϊκού λαού (cohen.gr)
[24] Benjamin Netanyahu says Israel is ‘not a state of all its citizens’ | Israel | The Guardian
[25] Biden admin buys into lies about Israel, reversing the 'Pompeo Doctrine' | Fox News
[26] Trump peace plan - Wikipedia
[27] Αναβάλλονται (ξανά…) οι παλαιστινιακές εκλογές | Κοσμοδρόμιο (kosmodromio.gr)
[28] 2021 Israel–Palestine crisis - Wikipedia
[30] Arab Peace Initiative - Wikipedia
[31] Lehi (militant group) - Wikipedia
[32] Deir Yassin massacre - Wikipedia
[33] Folke Bernadotte - Wikipedia
[34] Yitzhak Shamir - Wikipedia
[35] https://israeli-forces.com/products/lehi-underground-group-ribbon
[36] Jewish Underground - Wikipedia
[37] Kach (political party) - Wikipedia
[39] Kahane Gets 5‐Year Suspended Sentence in Bomb Plot - The New York Times (archive.is)
[40] Cave of the Patriarchs massacre - Wikipedia
[42] Meir Kahane Park - Wikidata
[43] Itamar Ben-Gvir - Wikipedia
[44] Otzma Yehudit - Wikipedia
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας