Πολιτικοί αναλυτές παγκοσμίως πριν από 25 χρόνια μάς προειδοποιούσαν για την πολιτική διαφθορά και την κρίση των μεγάλων πολιτικών αφηγήσεων. Ηταν η εποχή που η δυτική πολιτική κουλτούρα είχε βυθιστεί στη θανάσιμη πλήξη, στην άγνοια, στην αβουλία και την ατολμία.
Εποχή που η πολιτική διαφθορά ανταγωνιζόταν την κοινωνική διαπλοκή. Κοινωνία και πολιτική οικοδομούσαν ένα δελτίο σύνθετου «σχιζοφρενικού» ανταγωνισμού εξαχρείωσης, έτσι ώστε να οπισθοδρομεί ο κόσμος βιώνοντας πρωτόγνωρες τρωγλοδυτικές εμπειρίες. Ο Κορνήλιος Καστοριάδης έγραφε ότι η πολιτική διαφθορά δημιουργεί μια «εικόνα κοινωνιών που βασιλεύει ένα ολοκληρωτικό κενό νοήματος. Η μόνη αξία σε αυτές τις κοινωνίες είναι το χρήμα, η διασημότητα των μέσων ή η δύναμη με την πιο χυδαία σημασία του όρου».
Η αυτονομία των θεσμών, η έλλειψη δημοκρατικού ελέγχου, οι κάστες και τα συμφέροντα, όλα αυτά δημιουργούσαν έναν κόσμο χωρίς ενότητα και ικανό να εκραγεί σε χίλια διαφορετικά κομμάτια. Ολες οι πολιτικές αξίες οι οποίες είχαν καταστεί αγαθό τέθηκαν σε αποδρομή. Ο εχθρός δεν ήταν πια ο άλλος (θυμηθείτε τη διάκριση μεταξύ εχθρού και φίλου κατά Καρλ Σμιτ) αλλά ήταν ο ίδιος ο πολίτης και ο εκλεγμένος πολιτικός.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες το παγκόσμιο σύστημα άρχιζε να «μπάζει» και το τίμημα ήταν ο τρόμος, όπως υποστήριζε ο Λιοτάρ. Και ενώ η εποχή καλούσε σε αλλαγή την κοινωνία και την πολιτική, αυτές οι δύο επένδυαν στους καλπασμούς των ασυγκράτητων νιτερεσιών και της βαρβαρότητας εξαλείφοντας όλες τις ευγενείς κατακτήσεις.
Πολιτική και κοινωνία παραιτήθηκαν από την πυκνότητα των πραγμάτων, άρχισαν να σκηνοθετούν γεγονότα και να επενδύουν στη συμβατή κατάθλιψη, στις υποταγές και στις ψυχαναγκαστικές προτεραιότητες. Το ζήσαμε με τα τελευταία τέσσερα χρόνια διακυβέρνησης της Ν.Δ., πώς κηδεύτηκαν μεγαλόπρεπα και οι τελευταίες αντιστάσεις στα δομημένα συμφέροντα και στις υπηρεσίες της διαπλοκής. Τα νοήματα και τα σύμβολα αντίστασης ξεκίνησαν να ταξιδεύουν χωρίς σημεία αναφοράς σαν τα σύννεφα. Η ελαφρότητα, η ευκολία, ο συμβιβασμός έγιναν οι μεγάλες φάρσες της ζωής μας, οι οποίες έπαιζαν με τις αξίες κάθε φορά και πιο προκλητικά δοκιμάζοντας την ανοχή μας.
Οι πολιτικές αξίες χρεώθηκαν ως καφάρ παθολογίες του παρελθόντος με την απαίτηση να ξεχαστούν. Η θριαμβευτική «αρπαχτή» και η συναίνεση στη διαφθορά λειτουργούσαν ως φτερουγίσματα των πιο θλιβερών ονείρων. Ενώ η εξάλειψη της πολιτικής πίστης αναζωπύρωνε διαρκώς τον εδρεύοντα κόσμο της φθοράς και της νοθείας στα όρια μιας απόλυτης ματαιοδοξίας.
Ολα έμοιαζαν να στριμώχνονται στο ρεύμα της συνωμοσίας. Η διαπλοκή και η διαφθορά φορώντας τη λεοντή της εξουσίας άρχισαν να συστρέφονται διαρκώς χωρίς να καταστρέφονται. Και αυτό γιατί δεν καταργήθηκαν, δεν ανατράπηκαν, μόνο αναβαθμίστηκαν και μετατέθηκαν. Και ανεξάρτητα αν κάποιες φορές καταγγέλθηκαν, δεν αγγίχτηκαν ελεγκτικά, έτσι ώστε εκείνες να διυλίζονται σε όλους τους πολιτικούς και κοινωνικούς μηχανισμούς.
Πρόσωπα και γεγονότα σε αυτά τα 20 χρόνια διαπλοκής και διαφθοράς άρχισαν να σέρνονται και να ακκίζονται στη θλιβερή μιζέρια μένοντας αιχμάλωτα στη σφαίρα της μεγάλης σιωπής. Ωστόσο κάτι έτριζε μέσα στην πραγματικότητα. Και αυτό το κάτι ήταν τα τραύματα της πολιτικής και κοινωνικής παραλογίας που λειτουργούσαν ως αυτοεφαρμογές των απαιτήσεων για ατομικό συμφεροντολογισμό.
Μέσα σ’ αυτόν τον κορεσμό της υπερβολής ξεκίνησε αχνά να ακυρολογείται η αξεδιάλυτη μάζα του έλους των συμφερόντων. Ομως δεν πρόλαβε να φέρει αλλαγές γιατί η πολιτική και κοινωνική πραγματικότητα έγινε ένα προσομοιότυπο στον ορίζοντα του κοινωνικού και πολιτικού μέλλοντος. Το πολιτικό και το κοινωνικό άρχισαν να εξαφανίζονται, αφού οι πολιτικοί και οι μάζες έμειναν χωρίς αναφορά αντιπροσώπευσης. Οι μάζες δεν κατόρθωναν να περάσουν το στάδιο του καθρέφτη ή τον κύκλο των φαντασιακών ταυτίσεων, ενώ οι πολιτικοί αυτο-ακυρώθηκαν ως βούληση.
Ο Ζαν Μποντριγιάρ αναφερόμενος στη δημοκρατία της μετανεωτερικής εποχής έγραφε πως: «Δημοκρατία και κοινωνία βρίσκονται σε εμμηνόπαυση, ενώ ο φασισμός εκφράζει την ακολασία τους».
*Καθηγητής Πολιτικής και Κοινωνικής Φιλοσοφίας
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας