Εχω την εντύπωση ότι η λέξη Αριστερά τους τελευταίους μήνες είναι μία από τις πιο κακοποιημένες λέξεις του ελληνικού πολιτικού λεξιλογίου.
Οταν εκφέρεται για να εκφράσει έπαινο, ψόγο, επιδοκιμασία, αποδοκιμασία, μομφή, εχθρότητα, συμπάθεια, απέχθεια, ελπίδα ή και για να χρησιμοποιηθεί ως πολιτικό τοπόσημο, αναρωτιέμαι αν οι άνθρωποι που τη χρησιμοποιούν έχουν στο μυαλό τους την ίδια έννοια ή μήπως για τον καθένα από αυτούς εκφράζει εντελώς διαφορετικές σημασίες και χαρακτηριστικά. Αν ισχύει το πρώτο, που πολύ αμφιβάλλω, η χρήση της λέξης είναι δικαιολογημένη, αν όμως ισχύει το δεύτερο, τότε μιλάμε για μια Βαβέλ με προδιαγεγραμμένη κατάληξη.
Ακούγοντας να μιλούν για την «Αριστερά» έρχονται στο μυαλό τα λόγια που είχε χρησιμοποιήσει ο Ιερός Αυγουστίνος για μία άλλη, εξίσου πολυχρησιμοποιημένη, λέξη: τον χρόνο. «Οταν δεν με ρωτάνε τι είναι ο χρόνος, ξέρω πολύ καλά τι είναι. Οταν όμως με ρωτάνε, διαπιστώνω ότι δεν ξέρω».
Μήπως λοιπόν η Αριστερά είναι στην πολιτική ό,τι ο χρόνος και ο χώρος στο πεδίο της γνώσης;
Για πολλούς φιλόσοφους η Αριστερά είναι το πολιτικό τέκνο που προέκυψε από το σμίξιμο της δικαιοσύνης και της προόδου. Οι δύο αυτές ιδέες συναντήθηκαν τον 19ο αιώνα, αφού είχαν προηγηθεί τα «προξενιά» από τρία εμβληματικά έργα: «Η Εγκυκλοπαίδεια» (1751-1772), το «Κοινωνικό Συμβόλαιο» του Ρουσό (1762) και το «Σχεδίασμα για έναν ιστορικό πίνακα των προόδων του ανθρώπινου πνεύματος» του Κοντορσέ (1794).
Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η διαδρομή της Αριστεράς ξεκινά τον 18ο αιώνα, κορυφώνεται τον 19ο, συνεχίζει στον 20ό και όσο πλησιάζουμε προς το σήμερα, βαριά πληγωμένη από τη βαρβαρότητα των ολοκληρωτισμών και τη διάψευση των ελπίδων, ελπίζει μήπως εμφανιστεί ένα σοφός σαν τον Ρουσό, τον Ντιντερό και τον Κοντορσέ, για να επαναπροσδιορίσει τις έννοιες άτομο, πρόοδος και λαός. Υπό το πρίσμα αυτό το σημερινό ζητούμενο είναι μια ταυτότητα χωρίς τις αβεβαιότητες και τις υπαρξιακές αναζητήσεις που τη χαρακτηρίζουν από τη δεκαετία του '80 και την απομάκρυναν από την ηγεμονική θέση που κατείχε στην πνευματική δημιουργία για περίπου έναν αιώνα.
Εύλογο το ερώτημα: Τι με έπιασε λίγα εικοσιτετράωρα μετά τις εκλογές, που το αποτέλεσμά τους ήταν ο θρίαμβος του «ατομικού» σε βάρος του «κοινωνικού», να θυμάμαι την ιστορία και τα βήματα που έχει κάνει η Αριστερά τους τελευταίους τέσσερις αιώνες;
Παρακολουθώντας τον διάλογο που βρίσκεται σε εξέλιξη για το αποτέλεσμα της εκλογικής αναμέτρησης της Κυριακής, τις διθυραμβικές κραυγές αυτών που χαρακτηρίζουν τις ιδέες της Αριστεράς ως «ελαττωματικές» και τις περισπούδαστες αναλύσεις των τηλεοπτικών παντογνωστών και αρθρογράφων που υποδύονται τους φιλόσοφους, τους ιστορικούς και τους πολιτικούς επιστήμονες για τα αίτια της ήττας της, κάθε λογικός άνθρωπος αναρωτιέται τι τύχη μπορεί να έχει το «κοινωνικό» όταν ακόμα και αυτοί που σφετερίστηκαν την υπεράσπισή του δεν έχουν κοινή αντίληψη της έννοιας και της σημασίας του.
Η Ιστορία έχει αποδείξει ότι μάχες στις οποίες ο αντίπαλος δεν είναι ευδιάκριτος και καθάριος είναι εκ των προτέρων χαμένες. Υπό το πρίσμα αυτό μήπως όσοι ασχολούνται με την ερμηνεία του εκλογικού αποτελέσματος ξεκινούν την προσπάθεια από λάθος αφετηρία;
Μήπως, αντί να αναλώνονται σε ερμηνείες των στατιστικών κατανομών και των αλγορίθμων, να ξεκινήσουν από το απλό και συνάμα διαχρονικό ερώτημα από το οποίο ξεκινούν όλες οι αναλύσεις των αποτελεσμάτων μιας σύγκρουσης: Ποιος έχασε και ποιος κέρδισε; Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι είναι βολική, εύχρηστη και απαιτεί ελάχιστο μόχθο η ερμηνεία που βασίζεται σε θεολογικού χαρακτήρα ιδιαίτερα γνωρίσματα. Το να αφορίζεις τον ηττημένο και να αποθεώνεις τον νικητή είναι μια δοκιμασμένη μέθοδος, ιδανική για να μην καταλήξεις στον πυρήνα του προβλήματος.
Για παράδειγμα η ερμηνεία των νικητών του Α' Παγκοσμίου Πολέμου με τη χρήση επιθέτων όπως καλός, ηθικός, πολιτισμένος, βάρβαρος ήταν η μέθοδος που εφάρμοσαν οι νικητές για να αποκρύψουν τις μείζονος σημασίας οικονομικές και γεωπολιτικές ανακατατάξεις όπως: την ανάδειξη των ΗΠΑ σε κυρίαρχο γεωπολιτικό παίκτη, την εξασθένιση της Γαλλίας, τη νομισματική εξουθένωση της στερλίνας, τις σκοπιμότητες της Κοινωνίας των Εθνών…
Επομένως το κρίσιμο σημείο στον απολογισμό των εκλογών δεν είναι το «γιατί» ηττήθηκαν οι πολιτικές δυνάμεις που είδαν την απήχησή τους να συρρικνώνεται, αλλά το «τι» αντιπροσώπευαν στην πραγματικότητα. Και είναι πιθανόν όσοι επιλέξουν αυτή τη διαδρομή να καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι τελικά δεν έχασε η… Αριστερά, διότι αυτοί που την επικαλούνταν απλώς δεν ξέρουν.
Δημοσιογράφος, συγγραφέας
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας