Η Μικρασιατική Καταστροφή, της οποίας τα 100 χρόνια συμπληρώθηκαν φέτος, υπήρξε ίσως το ιστορικό γεγονός που καθόρισε περισσότερο από κάθε άλλο το σύγχρονο ελληνικό κράτος.
Κατ’ αρχάς, οριστικοποίησε τα εξωτερικά του σύνορα – με μόνη εξαίρεση την προσάρτηση των Δωδεκανήσων λίγα χρόνια μετά. Κατά δεύτερον, παγίωσε την εθνική ομοιογένεια των πληθυσμών που κατοικούν στα εδάφη του· μια ομοιογένεια διόλου αυτονόητη ώς την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923, που επέβαλε την αποχώρηση εκατοντάδων χιλιάδων μουσουλμάνων από τα ελληνικά εδάφη και την άφιξη ακόμα περισσότερων χριστιανών από τη Μικρά Ασία, τον Πόντο και την Ανατολική Θράκη.
Επιπρόσθετα, οδήγησε στην πρώτη επίσημη κατάπτωση του Στέμματος και στην εγκαθίδρυση αβασίλευτης δημοκρατίας στην Ελλάδα, η οποία –παρά την προσωρινή παλινόρθωση της βασιλείας το 1935– λειτούργησε ως προπομπός του μετέπειτα τελεσίδικου πολιτεύματος στη χώρα, από το 1974 ώς και τις μέρες μας. Κυρίως, άλλαξε την αυτοαντίληψη του ελληνικού κράτους· με τον ενταφιασμό της Μεγάλης Ιδέας οι επεκτατικές του βλέψεις σχεδόν εξέλιπαν και στράφηκε προς την αναζήτηση άλλων εθνικών οραμάτων.
Το 1922 άλλαξε δραματικά και ο χάρτης των ελληνικών παροικιών στις εκτός Ελλάδας περιοχές· ανθηρές εστίες ελληνικού πολιτισμού, όπως στη Σμύρνη και στην Τραπεζούντα, έπαψαν να υπάρχουν, ενώ και για τον Ελληνισμό της Κωνσταντινούπολης η Μικρασιατική Καταστροφή σήμανε ουσιαστικά την αρχή του τέλους του. Σύντομα, με τη μεγάλη οικονομική μετανάστευση προς τη Δύση που είχε ήδη ξεκινήσει, οι σημαντικές ελληνικές παροικίες του εξωτερικού θα μετατοπίζονταν από την Εγγύς Ανατολή και τη Μαύρη Θάλασσα στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης, στην Αμερική και στην Αυστραλία.
Τα πολεμικά γεγονότα της Μικράς Ασίας, στα απόνερα του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, οδήγησαν στην ίδρυση και του σύγχρονου τουρκικού κράτους και διαμόρφωσαν καθοριστικά την ταυτότητα και τις αντιλήψεις του. Η Τουρκία, ως κοσμικό εθνικό κράτος πια και όχι ως αχανής, πολυεθνική αυτοκρατορία, διαποτίζεται από τις αρχές του ιδρυτή της Κεμάλ Ατατούρκ αλλά και από τις εθνικιστικές αντιλήψεις που οδήγησαν στη γέννησή της, από την εποχή των Νεότουρκων το 1908 ώς την οριστική νίκη των κεμαλικών στα πεδία της μάχης το 1922. Αυτά τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα του τουρκικού κράτους καθορίζουν και τις –αρχικά ήρεμες, αλλά μετέπειτα ταραχώδεις– σχέσεις του με την Ελλάδα, τα τελευταία εκατό χρόνια. Αλλωστε, η Συνθήκη της Λωζάννης, που έκτοτε αποτελεί τη βασική χάρτα των ελληνοτουρκικών σχέσεων, ήταν η επίσημη κατάληξη της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Τα γεγονότα της Μικράς Ασίας την περίοδο 1919-1922 οδήγησαν στην απότομη καταστροφή ενός κόσμου και στην οδυνηρή γέννηση ενός καινούργιου. Το ψυχολογικό βάρος της εθνικής συντριβής και ο έντονος συναισθηματισμός κυριάρχησαν για δεκαετίες στη συλλογική μνήμη και στον δημόσιο λόγο. Η ιστορική απόσταση των εκατό χρόνων ίσως επιτρέπει πια να απαγκιστρωθούμε από το θυμικό και να εστιάσουμε στην ορθολογική τους προσέγγιση και αποτίμηση. Μπορούν άλλωστε από βαρίδι να εξελιχθούν σε διδαχή και οδηγό, προκειμένου να ερμηνεύσουμε καλύτερα συμπεριφορές και καταστάσεις, δικές μας και τρίτων, αλλά και να ομαλοποιήσουμε τη σχέση μας με τους γείτονές μας.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας