Νέα πνοή για το Κυπριακό;

Η εκλογή του Μουσταφά Ακιντζί στη θέση του νέου ηγέτη της τουρκοκυπριακής κοινότητας είναι αναμφισβήτητα ένα θετικό γεγονός, το οποίο πρέπει να αξιοποιηθεί από την ελληνοκυπριακή πλευρά στην προσπάθεια εξεύρεσης λύσης του Κυπριακού. Για όσους δεν γνωρίζουν, ο κ. Ακιντζί είναι ένας μετριοπαθής πολιτικός και διαχρονικός υποστηρικτής της ομοσπονδιακής λύσης. Είναι ασφαλώς ένας πολύ πιο θετικός συνομιλητής από τον κ. Ερογλου, ο οποίος είχε πάντα στο πίσω μέρος του μυαλού του το «σχέδιο Β» των δύο χωριστών κρατών.

Το γεγονός αναγνωρίστηκε αμέσως από τον πρόεδρο Αναστασιάδη, ο οποίος με δήλωσή του χαιρέτισε την εκλογή του κ. Ακιντζί ως ένα θετικό γεγονός στις επικείμενες διαπραγματεύσεις και ταυτόχρονα ανακοίνωσε τέσσερα νέα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης, τα οποία, χωρίς να επιβαρύνουν την ελληνοκυπριακή θέση, αποτελούν μια χειρονομία καλής θέλησης προς την τουρκοκυπριακή πλευρά.

Κατά τη διάρκεια της προεκλογικής του εκστρατείας ο κ. Ακιντζί τόνισε ότι θα έφερνε στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων πρόταση-πακέτο για το άνοιγμα των Βαρωσίων, δηλαδή της περίκλειστης πόλης της Αμμοχώστου. Μια ανάλογη πρόταση είχε γίνει από τον πρόεδρο Αναστασιάδη με την ανάληψη της προεδρίας του το 2013, η οποία όμως απορρίφθηκε από τον κ. Ερογλου με την πλήρη στήριξη της Αγκυρας, που επιμένει πως η Αμμόχωστος είναι μέρος της συνολικής λύσης.

Το θέμα φυσικά δεν είναι αν ο κ. Ακιντζί θα είναι ένας πιο διαλλακτικός συνομιλητής, αλλά αν θα μπορέσει να πείσει την Αγκυρα να τον ακολουθήσει σε αυτόν τον δρόμο. Σε κάποια θέματα, όπως αυτά των εγγυήσεων και των εποίκων –και όχι μόνο-, είναι φανερό ότι η Αγκυρα θα έχει τον κύριο λόγο. Αυτό το έχει ήδη κάνει σαφές ο πρόεδρος Ερντογάν στο συγχαρητήριο τηλεγράφημά του στον κ. Ακιντζί όπου τονίζει πως «…η Τουρκία θα συνεχίσει ως μητέρα πατρίδα και ως εγγυήτρια δύναμη να εκπληρώνει με αποφασιστικότητα τις ευθύνες της οι οποίες απορρέουν από τις διεθνείς συμφωνίες…» και ξεκαθαρίζει πως δεν θα επιτραπεί στον κ. Ακιντζί να συμφωνήσει την όποια λύση στο Κυπριακό, αφού η μητέρα πατρίδα Τουρκία έδωσε μάρτυρες για το τουρκοκυπριακό «κράτος» και αυτή το συντηρεί οικονομικά. Πιο ωμός δεν μπορούσε να είναι ο κ. Ερντογάν!

Το θέμα των σχέσεων κατεχομένων-Τουρκίας ήταν ένα από τα κυρίαρχα της προεκλογικής εκστρατείας. Μια σημαντική μερίδα Τουρκοκυπρίων είναι δυσαρεστημένη με την ηγεμονία της Τουρκίας και θα επιθυμούσε μια σχέση ανάλογη με τη σχέση της Κυπριακής Δημοκρατίας με την Ελλάδα, μια σχέση «αδελφών χωρών», όπως την αποκαλεί και προτείνει ο κ. Ακιντζί. Είναι σε αυτή την πρόταση που αντέδρασε τόσο έντονα και άμεσα ο πρόεδρος Ερντογάν.

Είναι φανερό λοιπόν ότι ο κ. Ακιντζί θα πρέπει να χειριστεί τις σχέσεις του με την Αγκυρα με πολλή διπλωματία και μαεστρία και αυτή θα είναι η μεγάλη πρόκληση της «προεδρίας» του. Κατά γενική ομολογία, η Αγκυρα δεν αναμείχτηκε σε αυτές τις εκλογές. Πιθανόν αυτό να οφείλεται, μεταξύ άλλων, στο γεγονός ότι γνωρίζει πως όποιος και αν εκλεγεί, αυτή ελέγχει την οικονομία των κατεχομένων. Χωρίς τα κονδύλια από την Αγκυρα δεν μπορεί να λειτουργήσει το τουρκοκυπριακό «κράτος».

Το «test case» θα είναι η πρότασή του για την Αμμόχωστο. Θα του επιτρέψει η Αγκυρα να την προχωρήσει; Θα μπορέσει να πείσει την Τουρκία ότι η συνολική συμφωνία που θα διαπραγματευτεί θα έχει σημαντικά οφέλη και για την ίδια την Τουρκία;

Και τότε τίθεται το δεύτερο μεγάλο ερώτημα. Η ελληνοκυπριακή πλευρά θα είναι αρκετά ώριμη για να κάνει τους αναγκαίους συμβιβασμούς ή θα επιμένει ότι τους συμβιβασμούς τούς έκανε το 1974 και δεν μπορεί να κάνει άλλους;

Ο δε Μουσταφά Ακιντζί θα μπορέσει να κάνει τη διαφορά, όπως ελπίζει, ή θα συντριβεί μεταξύ των «κόκκινων γραμμών» της ελληνοκυπριακής πλευράς και αυτών της Αγκυρας; Αραγε αυτή τη φορά θα καταφέρουμε να «θάψουμε το κυπριακό πρόβλημα στην Ιστορία» (φράση του κ. Ακιντζί) και να δημιουργήσουμε επιτέλους μια ομόσπονδη ενωμένη Κύπρο;

* πρόεδρος Ινστιτούτου «Γλαύκος Κληρίδης», Λευκωσία