Η γενικευμένη αντίληψη για την ιστορία έχει δύο κυρίαρχες και αλληλένδετες μορφές. Η πρώτη, ολόκληρη η ιστορία, μας αφορά άμεσα και μπορεί να έχει μια σημαντική και ευεργετική επιρροή επάνω μας. Η ιστορία της επιστήμης, της τέχνης και της φιλοσοφίας, για παράδειγμα, δεν πρέπει να αντιμετωπιστεί ως συλλογή από κέρινα αγαλματίδια (ή μουσεία τρόμου), αλλά ως λεπτομερείς και παθιασμένοι διάλογοι με πρόσωπα μεγάλου κύρους, όπου διδάσκονται απελευθερωτικές κινήσεις και ιδέες. Η δεύτερη, η αίσθηση της ιστορίας δεν μπορεί να είναι εξαντλητική, γιατί η ιστορία δεν υπάρχει.
Αντίθετα, υπάρχουν οι ιστορίες∙ τα αμέτρητα αντιφατικά και ανεκπλήρωτα προγράμματα που παρουσιάζονται στη διάσταση του χρόνου, που αναζητούν να γραφούν και να ξαναγραφούν αντίστοιχα, πέρα από την αναπόφευκτη λήξη που τους έχουν αναθέσει τα εγχειρίδια∙ το πανδαιμόνιο από φωνές που τείνουν προς μια σταθερή προσπάθεια προσδιορισμού, καμιά φορά καταπιεσμένες από τον θόρυβο των άλλων, αλλά πάντα έτοιμες να ανακάμψουν στον ορίζοντα της συνείδησής μας. Το τι ακριβώς «πραγματικά» συνέβη σε κάποιο χρόνο ή σε κάποια περίοδο είναι ένα ερώτημα που θα παραμένει πάντα ανοιχτό, ενώ διαφορετικοί ερμηνευτές προβάλλουν σ’ εκείνο τον χρόνο ή σ’ εκείνη την περίοδο τα ενδιαφέροντά τους και τις επιθυμίες τους, αναδεικνύοντας ολόκληρη την πολλαπλή δυναμική του παρελθόντος.
Κατ’ αυτόν τον τρόπο είναι προφανές ότι ανάμεσα στην ιστορία και τη λογοτεχνία δεν υπάρχει αντίθεση αλλά συνέχεια: και η λογοτεχνία είναι φτιαγμένη από ιστορίες, και ακόμη κι αυτές οι ιστορίες έχουν μια αξία μόνο στον βαθμό που διεκδικούν μια δική τους πραγματικότητα. Η υπεροχή της ιστορίας γεννιέται από τον μεγαλύτερο πλούτο προσώπων και θεμάτων.
Αυτός ο πλούτος όμως δεν θα έχει αποτελέσματα, δεν θα δώσει τη θέση του σ’ ένα σύνθετο και πολύπλοκο παιχνίδι, δηλαδή σε τελευταία ανάλυση δεν θα εκδηλώσει αυτή την υπεροχή αν, με τη δικαιολογία ότι παρουσιάζει τα αληθινά «γεγονότα», αρνηθεί να αναπτυχθεί με εκπαιδευτικό τρόπο, δηλαδή να μεταφράσει τα γεγονότα σε παραδείγματα, δηλαδή σε λογοτεχνία. Τελικά δεν υπάρχει αυθεντική ιστορία που δεν είναι και ηθική ιστορία.
*Ομότιμος καθηγητής ΑΠΘ
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας