Η Αριστερά πρέπει να βασιστεί στον ανθρώπινο παράγοντα

Ο Νίκι Βέντολα ηγέτης του ιταλικού κόμματος Αριστερά, Οικολογία και Ελευθερία, ο οποίος είναι και περιφερειάρχης της Aπουλίας, της ευρύτερης περιοχής του Μπάρι, στη συνέντευξή του προς την «Εφ.Συν.», εξηγεί για ποιον λόγο η ιταλική Αριστερά πρέπει να θέσει νέους στόχους.

• Η Αριστερά, Οικολογία και Ελευθερία ετοιμάζει τριήμερη συνάντηση τον Ιανουάριο στο Μιλάνο με θέμα «Ο ανθρώπινος παράγοντας». Ποιος είναι ακριβώς ο στόχος σας;

Θέλουμε να δημιουργήσουμε μια σαφή τομή στην πολιτική καθημερινότητα, η οποία έχει πέσει στο επίπεδο του κουτσομπολιού και της φτηνής πνευματώδους αντιπαράθεσης. Πίσω από τη σκηνή αυτή διακρίνεται μια κοινωνία η οποία ψυχορραγεί και μια δεύτερη γενιά η οποία έχασε τα δικαιώματά της λόγω της επισφαλούς εργασίας. Οι νέοι αυτοί τώρα αρχίζουν να ζουν και το άγχος των απολύσεων και της ανεργίας των γονιών τους. Με την εντονότατη κοινωνική και οικονομική κρίση που ζούμε (είναι η έβδομη χρονιά ύφεσης, ενώ σε όλη την Ευρώπη πλανάται ο αποπληθωρισμός) δεν χρειάζεται να είμαστε κορυφαίοι ιστορικοί για να θυμηθούμε ότι όλα αυτά έχουν ξανασυμβεί: στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης. Υπάρχει, όμως, κάτι ακόμη βαθύτερο, το οποίο δεν είναι άλλο από την κρίση ολόκληρου του πλανήτη. Ξεκινώντας από τους Ευρωπαίους νέους οι οποίοι αποφάσισαν να στηρίξουν τους ακραίους ισλαμιστές και τις εκτελέσεις που κάνουν και φτάνοντας μέχρι την υποκρισία των ισχυρών, οι οποίοι λυπούνται, δήθεν, για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Αργεντινή, αλλά δεν κουνάνε ούτε το δαχτυλάκι τους για να τη βοηθήσουν να ξεφύγει από την εκμετάλλευση των κερδοσκόπων.

• Για να είμαστε ειλικρινείς, η ενίσχυση αυτή του κεφαλαίου όμως προϋποθέτει και τη μείωση των αντανακλαστικών της Αριστεράς…

Η κατάσταση αυτή, πρώτα απ’ όλα, είναι αυτό ακριβώς που ο Μαρξ θα αποκαλούσε «παραφροσύνη του κεφαλαίου». Ο καπιταλισμός, δηλαδή, έχοντας φτάσει σε ένα συγκεκριμένο στάδιο ανάπτυξης, καταβροχθίζει τις ίδιες τις παραγωγικές δυνάμεις και κινδυνεύει να φέρει μόνο βαρβαρότητα. Η επιστημονική κοινότητα μας λέει ότι ευθυνόμαστε για μια τεράστια κλιματική αλλαγή. Βλέπουμε τις συνέπειες της πυρηνικής ενέργειας με τη Φουκουσίμα και το όλο αυτό μοντέλο ανάπτυξης, αλλά εμείς αδιαφορούμε και, παράλληλα, πολλαπλασιάζουμε τις εστίες πολέμου και σφαγής. Μια κατάσταση σχεδόν χωρίς ιστορικό προηγούμενο. Μια πραγματικότητα την οποία καταφέρνει να αναλύσει και να μας παρουσιάσει με αποτελεσματικό και πολύτιμο τρόπο ο λόγος του Πάπα Φραγκίσκου. Η πολιτική όμως πρέπει να ξυπνήσει, πρέπει να σταματήσει να αδιαφορεί, να τραυλίζει, να δείχνει όλη της τη λιγοψυχία. Αυτό είναι και το νόημα της συνάντησής μας που αφιερώνεται στον ανθρώπινο παράγοντα: ένας χώρος, μια ανάπαυλα -έξω και πέρα από την καθημερινή ρουτίνα- για να σκεφτούμε, να αναπνεύσουμε, να ξαναδώσουμε το πραγματικό νόημα στις λέξεις που χρησιμοποιούμε. Διότι πολιτισμός και πολιτική μπορούν και πάλι να προσπαθήσουν να συναντηθούν για να μας βοηθήσουν να βρούμε και πάλι τον προσανατολισμό μας.

• Είναι μια προσπάθεια να δοθεί προτεραιότητα στον άνθρωπο, σε αντίθεση με τη λογική και τις συναντήσεις που οργανώνει ο Ρέντσι, στις οποίες δίνεται μεγάλη έμφαση και στην επιτυχία, στη λογική τού φαίνεσθαι;

Θα μιλήσουμε για όλα όσα αντέχουν και αντιστέκονται στις συνέπειες της παγκόσμιας εμπορευματοποίησης, στις συνέπειες μιας διαδικασίας που παράγει πλούτο, αυξάνοντας τη φτώχεια των ανθρώπων και την εκμετάλλευση της φύσης. Πιστεύουμε όμως ότι ο άνθρωπος τελικά έχει μέσα του μια δύναμη που του επιτρέπει να μην υποτάσσεται στη λογική του κέρδους και των στυγνών οικονομικών υπολογισμών. Δεν καταφέρνουν να τον μετατρέψουν σε αντικείμενο χωρίς βούληση και συνείδηση. Θεωρούμε παράλληλα ότι το τέλος των μεγάλων ιδεολογικών αφηγήσεων δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με μια «επιχείρηση νοσταλγίας». Πρέπει να ζήσουμε στον κόσμο τού σήμερα, συντάσσοντας έναν νέο «χάρτη αξιών», ένα νέο λεξιλόγιο της Αριστεράς, το οποίο να ξεκινά από το απαραβίαστο, την ύψιστη αξία του κάθε ανθρώπου και της ίδιας της ζωής. Χρειαζόμαστε μια «λαϊκή προφητεία» διότι θεωρώ ασύλληπτο το ότι μόνο ο Πάπας Φραγκίσκος σήμερα ασκεί αποτελεσματική κριτική στον νεοφιλελευθερισμό. Στην Ιταλία, μπορούμε και πρέπει να αναλύσουμε τις ιστορικές καταστροφές του περασμένου αιώνα που σχετίζονται, σε παγκόσμιο επίπεδο, και με την Αριστερά. Με στόχο όμως να συνεχίσουμε -με βαθιά γνώση- την πορεία μας. Η πυξίδα μας δεν μπορεί να είναι άλλη από τον πολιτικό αγώνα, με την «Αριστερά του πλουραλισμού και του αλληλοεμπλουτισμού». Η λύση δεν βρίσκεται στη συνύπαρξη με γνώμονα την υποκρισία, αλλά σε μια γενναιόδωρη στάση ώστε να μπορέσουμε να αναμετρηθούμε και να κερδίσουμε τη μάχη με τον Ρέντσι, με τη «Δεξιά του Ματέο Ρέντσι».

• Αναφέρεστε σε μια σαφή προοπτική διακυβέρνησης;

Εννοώ ακριβώς ότι δεν πρέπει να φτιάξουμε τη συμμαχία των σκληροπυρηνικών, να μπούμε από μόνοι μας στη γωνία, με στόχο την αιώνια αντιπολίτευση για να προσφέρουμε απλώς την ιστορική μαρτυρία μας. Η έκκλησή μας αυτή απευθύνεται προς τις δυνάμεις όλης της Αριστεράς.

• Θα μπορέσουν να σταματήσουν οι συνεχείς έριδες με την Κομμουνιστική Επανίδρυση; Η ιταλική Αριστερά θα καταφέρει να στείλει ένα πιο ενωτικό μήνυμα;

Προσωπικά στοχοποιούμαι συχνά και, έστω κι αν δεν αντιδρώ, στο τέλος κάποιοι υποστηρίζουν ότι πήρα μέρος στην όλη σύγκρουση. Δεν θα έλεγα όμως ότι πρόκειται για τσακωμό. Το θέμα είναι πώς εννοεί κανείς την Αριστερά. Προσωπικά, δεν με ενδιαφέρει η Αριστερά που αγαπά τις «ωραίες ήττες» ή εκείνη η οποία θέλει να φωνάζει μόνο δυνατά και εντυπωσιακά συνθήματα. Μπορώ να πω ότι τη θεωρώ άχρηστη. Θέλω να συνεργαστώ με όσους επιθυμούν να οικοδομήσουν -όπως έκαναν ο Τσίπρας και ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα και το Podemos στην Ισπανία- την Αριστερά ως αυριανή ιθύνουσα τάξη της Ευρώπης. Το να αντισταθούμε στον Ρέντσι όπως κάνει παραδοσιακά η Κομμουνιστική Επανίδρυση είναι αυτό που στην πραγματικότητα επιθυμεί και ο ίδιος ο πρωθυπουργός μας, διότι τον καθησυχάζει. Για να μπορεί να κατηγορεί την Αριστερά ότι είναι οπαδός του συντηρητισμού, λόγω του λεξιλογίου, της προσέγγισης της πραγματικότητας και των συνθημάτων της. Η Αριστερά, αντιθέτως, πρέπει να σχεδιάσει και να επηρεάσει το μέλλον υιοθετώντας μια ευρεία, σφαιρική προσέγγιση.

• Πρόσφατα συναντηθήκατε με τον Αλέξη Τσίπρα στη Φλωρεντία. Πέρα από την πολιτική, υπάρχει και μια στενή ανθρώπινη σχέση…

Τον θεωρώ ένας από τους ικανότερους, καλύτερους πρωταγωνιστές της λεγόμενης «γενιάς των νέων». Και χρησιμοποιώ τον όρο αυτό μόνον εξαιτίας της ηλικίας, της ημερομηνίας γέννησης που αναφέρεται στην ταυτότητα. Ο Αλέξης είναι ένας από τους μεγάλους πρωταγωνιστές της ευρωπαϊκής Αριστεράς, διότι η Αριστερά του μέλλοντος ζυμώθηκε στην αντιδιάσκεψη και στις διαδηλώσεις της Γένοβας τον Ιούλιο του 2001. Και ο Αλέξης, ως πολιτική παρουσία και συνείδηση, ήταν στη Γένοβα. Παρότι η ιταλική αστυνομία δεν επέτρεψε στο πούλμαν στο οποίο ταξίδευε να αποβιβαστεί στην Ανκόνα, συμμετείχε σε βάθος σε όλη αυτή τη διαδικασία. Υπάρχει και κάτι άλλο: ο Αλέξης Τσίπρας είναι απόλυτα συνεπής σε ό,τι αφορά την υπεράσπιση των αρχών μας, αλλά έχει και μια μεγάλη ελαστικότητα σε επίπεδο τακτικής. Δεν τον ενδιαφέρει να απομονωθεί σε μια γωνιά - θέλει να παίξει, να κουραστεί, αλλά να κερδίσει τον αγώνα του. Με τη βοήθεια του Θεού, ο Αλέξης θα εκλεγεί πρωθυπουργός και ο ΣΥΡΙΖΑ θα γίνει κυβέρνηση. Στην Ιταλία όμως τα πράγματα είναι λίγο πιο δύσκολα, διότι εμείς δεν είχαμε ως πρωθυπουργό στην πρόσφατη ιστορία μας τον Παπανδρέου. Εδώ ανέλαβε την κυβέρνηση ο Ματέο Ρέντσι, ο οποίος παρουσιαζόταν αρχικά ως ο εχθρός του «Ιταλού Παπανδρέου». Παρά ταύτα, είμαι αισιόδοξος και θεωρώ ότι μπορεί να αναπτυχθεί ένα «ευρωπαϊκό δίκτυο». Αν κερδίσουν ο ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα και το Podemos στην Ισπανία, μπορεί να νιώσουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και οι Γάλλοι και να συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι καταδικασμένοι στη Μαρίν Λεπέν. Θα μπορέσουμε κι εμείς στην Ιταλία να συνειδητοποιήσουμε ότι κερδίζεις όταν η πρότασή σου περιέχει ξεκάθαρα στοιχεία καινοτομίας και πλησιάζει πραγματικά τους πολίτες. Οχι με την επανάληψη της επανάληψης της Αριστεράς του παρελθόντος.

• Ο Μπέπε Γκρίλο περνά μια φάση μεγάλης δυσκολίας: το Κίνημα των Πέντε Αστέρων διαγράφει συνεχώς βουλευτές και τώρα ο ηθοποιός και ιδρυτής του αναγκάστηκε να ορίσει πενταμελές διευθυντήριο. Ολα αυτά μπορούν να ευνοήσουν τις δυνάμεις της Αριστεράς;

Οντως αποδυναμώνεται, αλλά δεν πρέπει να υποτιμήσουμε τις ικανότητες του Γκρίλο. Πρωταγωνίστησε, δυστυχώς, στην προσπάθεια απόρριψης της πολιτικής. Η πολιτική είναι μια τέχνη πολυσύνθετη και ο Γκρίλο είπε στους Ιταλούς ότι η πολυσύνθετη σκέψη έχει πάψει να υφίσταται. Βέβαια, καθώς το Κίνημα των Πέντε Αστέρων εξέλεξε βουλευτές, γερουσιαστές, περιφερειακούς και δημοτικούς συμβούλους, αρχίσαμε όλοι να διαπιστώνουμε ότι η όλη αυτή λογική λειτουργεί σαν μπούμερανγκ για την ίδια του την ύπαρξη. Από τη μεριά μας έχουμε την υποχρέωση να ερμηνεύσουμε και να εκπροσωπήσουμε το τεράστιο, εξαιρετικό αίτημα βαθιάς αλλαγής, το οποίο έστειλαν πολλοί ψηφοφόροι του κινήματος του Γκρίλο. Εχουμε την υποχρέωση να ακούσουμε και να μιλήσουμε με τους πολίτες με πειστικό τρόπο. Χάρη, ακριβώς, στον «ανθρώπινο παράγοντα».