Συμφωνία εξυγίανσης με αμοιβαία οφέλη

● Πρόσφατα κυρώθηκε από τη Βουλή η συμφωνία μετόχων μεταξύ ΤΧΣ και Thrivest για τη δημιουργία του 5ου τραπεζικού πυλώνα. Πώς πήρατε την απόφαση να εμπλακείτε στον τραπεζικό κλάδο;

Πριν από την κρίση, υπήρχαν στην Ελλάδα ακόμη 20 μεγαλύτερες ή μικρότερες τράπεζες. Μετά την κρίση, απέμειναν 4 συστημικές τράπεζες, χτυπημένες από την ύφεση, με το μεγαλύτερο τμήμα των κεφαλαίων τους να είναι αναβαλλόμενος φόρος. Βλέπαμε ότι δεν ήταν δυνατόν να αναπτυχθεί η ταχύτερα αναπτυσσόμενη οικονομία της ευρωζώνης με 4 τράπεζες, οι οποίες έχουν και συστημικές δομές – όπως τον έλεγχο από τον SSM, συνεπεία της κρίσης. Είναι αδύνατον να αναπτυχθεί οποιαδήποτε οικονομία χωρίς τράπεζες.

Ακόμη και χώρες που έζησαν μεγάλες κρίσεις, έχουν σήμερα μεγάλο αριθμό τραπεζών. Η Γαλλία και η Ιταλία έχουν τριψήφιο αριθμό τραπεζικών ιδρυμάτων, ενώ στην Ισπανία λειτουργούν σχεδόν 50 και στην Πορτογαλία 25.

Αυτός είναι ο κυριότερος λόγος για τον οποίο επιλέξαμε να εμπλακούμε στο εγχείρημα του 5ου πυλώνα: Οτι η δημιουργία μιας νέας τράπεζας θα ήταν μονόδρομος για μία οικονομία που αναπτύσσεται δυναμικά, καθώς οι υφιστάμενες τράπεζες ούτε μπορούσαν ούτε μπορούν να καλύψουν την ανάγκη αυτή. Ετσι, το περιβάλλον ήταν τέτοιο που δημιουργούσε τη βεβαιότητα ότι υπήρχε χώρος ανάπτυξης, ενώ ήταν προφανές ότι οι ΜμΕ δύσκολα είχαν πρόσβαση στις συστημικές τράπεζες και χρειάζονταν μία μη συστημική για να βρουν πρόσβαση σε χρηματοδότηση. Δεν νοείται αναπτυσσόμενη οικονομία χωρίς startups, ΜμΕ κτλ.

● Υπήρξε κάποια στιγμή που σκεφτήκατε να «κάνετε πίσω»; Και αν ναι, για ποιους λόγους;

Και η Παγκρήτια και η Αττικής ήταν τράπεζες επιβαρυμένες με πολύ σοβαρά προβλήματα (legacy issues) – κυρίως η Αττικής. Δεν σκεφτήκαμε ποτέ να κάνουμε πίσω, αλλά στο αρχικό στάδιο των συνομιλιών για την Αττικής, πριν από τον Απρίλιο του 2023, όταν αντιμετωπίζαμε για πρώτη φορά τα θέματα αυτά και όταν κανείς δεν είχε τη διάθεση να επενδύσει εξαιτίας αυτών, υπήρξαν στιγμές που σκεφτήκαμε εάν θα διακινδυνεύαμε την επένδυσή μας. Καταλήξαμε στο συμπέρασμα ότι οι συνθήκες ήταν τέτοιές που δεν θα επέτρεπαν την πτώχευση της Αττικής και συνεπώς θα βρισκόταν τρόπος μετά βεβαιότητας να διασωθεί. Σημειωτέον ότι τότε δεν υπήρχε σχέδιο εξυγίανσης για την Αττικής.

● Ο κ. Κασσελάκης κατήγγειλε ως σκάνδαλο ότι η Thrivest, έχοντας επενδύσει σημαντικά λιγότερα κεφάλαια από το ΤΧΣ, θα ελέγχει το πλειοψηφικό πακέτο της νέας τράπεζας. Τι απαντάτε;

Θα μου επιτρέψετε να πω ότι η αναφορά στη συμφωνία ως σκάνδαλο είναι το λιγότερο αλυσιτελής. Σκάνδαλο θα ήταν να «σκάσει» τράπεζα και να χάσει ο κόσμος τις καταθέσεις του εν έτει 2024, κάτι που ήταν ένας κίνδυνος υπαρκτός και ρεαλιστικός· σκάνδαλο θα ήταν να επιτρέψει το Ελληνικό Δημόσιο κάτι τέτοιο να συμβεί· σκάνδαλο θα ήταν, εάν έβαζε το ΤΧΣ λεφτά και δεν τα έπαιρνε πίσω παρά το γεγονός ότι έχει χάσει θηριώδη κεφάλαια στο παρελθόν, διασώζοντας τις συστημικές τράπεζες.

Η διάθεση των μετοχών της Τράπεζας Αττικής δεν είναι σκάνδαλο. Η συμφωνία Thrivest - ΤΧΣ δεν αποτελεί μία συμφωνία διάσωσης, αλλά είναι μία συμφωνία εξυγίανσης που έχει αμοιβαία οφέλη: Και το Ελληνικό Δημόσιο προστατεύει τα κεφάλαιά του, και καθίσταται δυνατό να αποφευχθούν κίνδυνοι στο ευρύτερο τραπεζικό σύστημα και την οικονομία της Ελλάδας από τον κίνδυνο να «σκάσουν» τράπεζες. Δεν νοείται σε αναπτυσσόμενη οικονομία να «σκάνε» τράπεζες και να υποχρεώνονται σε bail-in. Σκάνδαλο θα ήταν εάν δεν είχε βρεθεί λύση. Υπήρχε άλλη λύση; Πιστεύω πως όχι. Η συμφωνία που βρέθηκε ήταν απολύτως εξισορροπημένη.

Βάσει των κανόνων του SSM, η Τράπεζα Αττικής δεν θα μπορούσε να εξυγιανθεί χωρίς ιδιώτη επενδυτή. Και αυτός ήταν ο παράγοντας που επέτρεψε την προηγούμενη συμφωνία του Απριλίου του 2023, όταν εμείς επενδύσαμε στην Τράπεζα Αττικής προσδοκώντας ότι σε περίπτωση που επιτυγχάνετο η εξυγίανσή της, τότε θα είχαμε σημαντικά οφέλη – όσο απίθανο και εάν φαινόταν αυτό τότε.

Εάν υπάρχουν σκάνδαλα που αφορούν την Τράπεζα Αττικής, αυτό είναι κάτι που αφορά το παρελθόν.

Οι τράπεζες έφτασαν στην κατάσταση που έφτασαν λόγω κακής άσκησης πολιτικής από πολλές κυβερνήσεις στο παρελθόν και το κράτος έπρεπε να τις εξυγιάνει, όπως έσωσε και τις συστημικές.

● Πάντως, μετά και από αυτή τη συμφωνία, το ΤΧΣ θα έχει τοποθετήσει σχεδόν 1,5 δισ. ευρώ και θα ελέγχει μόλις το 35% της τράπεζας. Είναι δίκαιο αυτό;

Ηταν και δίκαιο και επιβεβλημένο, αφού στην πραγματικότητα το κράτος πληρώνει τις ζημιές του παρελθόντος, τις οποίες φυσικά κανένας ιδιώτης δεν προκάλεσε. Από την άλλη πλευρά, δεν είναι δυνατόν να επενδύσει κανείς σε μια τράπεζα που ελέγχεται από το Δημόσιο γιατί η εμπειρία έχει δείξει ότι σε τέτοιες περιπτώσεις γίνεται κακή χρήση των πολιτικών πιέσεων που οδηγούν σε καταστάσεις σαν και αυτές που προκάλεσαν την κατάρρευση της Αττικής στο παρελθόν.

Η εξυγίανση της Αττικής απαιτούσε σημαντικά ιδιωτικά κεφαλαία –η Thrivest θα έχει επενδύσει ποσό 330 εκατ. ευρώ στο εγχείρημα– και αυτό φυσικά δεν θα μπορούσε να επιτευχθεί σε μια κατ’ ουσία κρατική τράπεζα. Θεωρώ επιτυχία της κυβέρνησης ότι κατάφερε να βρει τρόπο να εξυγιάνει δύο μη συστημικές τράπεζες, διατηρώντας σημαντική καταστατική μειοψηφία και συμμετοχή στη διοίκηση των τραπεζών αυτών.

Αρα, το αποτέλεσμα είναι και δίκαιο και απόλυτα ισορροπημένο σε ό,τι αφορά αυτό που ήταν δυνατόν να επιτευχθεί για την προάσπιση των συμφερόντων του Ελληνικού Δημοσίου: να αποσοβηθεί τεράστια οικονομική ζημιά του Δημοσίου και αποσταθεροποίηση τόσο του τραπεζικού συστήματος όσο και της ελληνικής οικονομίας ευρύτερα.