Βλάχοι και «σκοτεινές δυνάμεις»

Ηρθαν «σκοτεινές δυνάμεις» και τους κράτησαν έξω από τις επιχορηγήσεις; Αυτό και πληθώρα άλλων ερωτημάτων πλανώνται πάνω από την απόφαση του υπουργείου Πολιτισμού να μείνει εκτός επιχορηγήσεων -παρά την αρχική έγκριση- η Επιστημονική Εταιρία Μελέτης του Πολιτισμού των Βλάχων χωρίς να δοθεί οιαδήποτε εξήγηση ή διευκρίνιση. Μαζί με τα ερωτήματα και τις απορίες πλανώνται και πλήθος φημών που θέλουν να έχουν επικρατήσει κριτήρια άλλων εποχών, για εξωθεσμικές διαβολές τύπου «αντεθνικώς δρώντες», για επαναφορά δηλαδή από άλλη πόρτα του πιστοποιητικού κοινωνικών φρονημάτων.

Η υπόθεση -για την οποία έχει ενημερωθεί λεπτομερώς, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, και το Μέγαρο Μαξίμου- ξεκίνησε με την πρόσκληση του ΥΠΠΟ σε επιστημονικούς και πολιτιστικούς φορείς που είναι γραμμένοι στο μητρώο του να καταθέσουν προτάσεις προς χρηματοδότηση στο πρόγραμμα «Επιχορήγηση φορέων για δράσεις που αφορούν στη μελέτη, διαφύλαξη και ανάδειξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας, σύμφωνα με τις αρχές που διέπουν τη Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO 2003), καθώς και τις πολιτικές εφαρμογής της στην Ελλάδα».

Η Εταιρία με πρόεδρό της τον καθηγητή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων και πρόεδρο του Λαογραφικού Μουσείου Θεσσαλονίκης Βασίλη Νιτσιάκο είναι εγγεγραμμένη στο μητρώο του ΥΠΠΟ (με αριθμό 31454) και δηλώνει σαφώς στο καταστατικό της ότι σκοπός της είναι: «η έρευνα, η καταγραφή και η μελέτη όλων των μορφών του πολιτισμού των Βλάχων με έμφαση στη γλώσσα και τις γεωγραφικές ποικιλίες της».

Κατέθεσε λοιπόν πρόταση με τίτλο: «Δημιουργία ψηφιακής βάσης δεδομένων μνημείων του λόγου των Ελλήνων Βλάχων». Η πρόταση αξιολογήθηκε ψηλά από την αρμόδια επιστημονική επιτροπή του υπουργείου Πολιτισμού και με την απόφαση (332212/13-07-2021) της υπουργού Λίνας Μενδώνη ανακοινώθηκε ότι θα «ενισχυθεί οικονομικά με ποσόν 19.400,00 € (σημ.: ποσόν που ζητήθηκε: 19.400,00 €) διότι: α) συμβάλλει με τρόπο συστηματικό στην ανάδειξη του πλουραλιστικού χαρακτήρα της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Ελλάδας μέσα από την ανάδειξη των προφορικών παραδόσεων των Ελλήνων Βλάχων, β) αναδεικνύει μια συμμετοχική αντίληψη για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση δράσεων για τη διαφύλαξη της άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς, γ) υποστηρίζεται από ομάδα ειδικών επιστημόνων».

Ωστόσο, όπως αναφέρεται σε χθεσινή ανακοίνωση της Εταιρίας, «στις 24/9/2021 η Εταιρία μας ενημερώθηκε με ηλεκτρονικό μήνυμα από το Υπουργείο Πολιτισμού ότι σύμφωνα με την “ορθή επανάληψη” (ημ. 20-9-2021) της Υπουργικής Απόφασης υπ’ αρ.: 332212/13-7-2021, “δεν εγκρίνεται η επιχορήγηση της δράσης…”». Αλλά ενώ η έγκριση έτυχε αναλυτικής δικαιολόγησης, η «ορθή επανάληψη» (!) δεν μπαίνει στον κόπο να εξηγήσει διόλου τι συνέβη δύο μήνες αργότερα και η έγκριση εξαερώθηκε ως να μην υπήρξε ποτέ.

Οπως αναφέρεται στην ανακοίνωση της Εταιρίας, έστειλε επιστολή «με την οποία, πριν προβεί στις κατά νόμον και συνείδηση ενέργειές της για την εκ των υστέρων και χωρίς καμία αιτιολόγηση απόρριψή της, διαμαρτύρεται έντονα και ζητά εξηγήσεις: Προς τι αυτή η ανακολουθία; Τι συνέβη εν τω μεταξύ; Ποιος ή τι παρενέβη και άλλαξε την απόφαση; Πώς και γιατί αυτός που παρενέβη κρίθηκε τόσο αυτόχρημα αξιόπιστος, ώστε χωρίς δεύτερη σκέψη και χωρίς να τηρηθεί στοιχειωδώς ο δικονομικός κανόνας του Πλάτωνα (Μηδενί δίκην δικάσης, πριν αμφοίν μύθον ακούσης - Μην κρίνεις, πριν ακούσεις τα επιχειρήματα και των δυο πλευρών) απαλείφθηκε μία πρόταση που είχε επιχορηγηθεί με όλο το ποσό που είχε ζητηθεί, χωρίς καμία περικοπή;».

«Ως επιστήμονες που διδάσκουμε χρόνια στα Πανεπιστήμια ελληνικές σπουδές», δηλώνει στην «Εφ.Συν.» ο κ. Νιτσιάκος, «αισθανόμαστε βαθιά προσβεβλημένοι από την αυθαίρετη και αναιτιολόγητη απόφαση της υπουργού Πολιτισμού να μας εξαιρέσει από τους φορείς που χρηματοδοτεί για συγκεκριμένη δράση, ενώ είχε υπογράψει η ίδια απόφαση για χρηματοδότηση, καθώς η πρότασή μας είχε κριθεί πολύ ψηλά στη σχετική αξιολόγηση. Είμαστε αποφασισμένοι να υπερασπιστούμε το δίκιο μας και την πατριωτική και ακαδημαϊκή μας αξιοπρέπεια, απευθυνόμενοι τόσο σε εθνικούς όσο και ευρωπαϊκούς θεσμούς».

Ας θυμίσουμε ότι ο κ. Νιτσιάκος είχε στοχοποιηθεί στο κοντινό παρελθόν από τη Χρυσή Αυγή και νεοφασιστικά στοιχεία στην περιοχή της Κόνιτσας, στις 20 Οκτωβρίου 2018 είχε πέσει θύμα τραμπουκισμών για τις θέσεις του στο μεταναστευτικό, ενώ μόλις τον Ιανουάριο του 2021 σε εφημερίδες και ιστολόγια των Ιωαννίνων και της Καστοριάς δημοσιευόταν κείμενο υπό τον τίτλο «Υποπτα παιχνίδια με τα “βλάχικα”» στο οποίο ελέγχονταν το «φρόνημα» και οι σκοποί της Εταιρίας. Εχουν σχέση όλα αυτά με την αναιτιολόγητη έξωση από τις επιχορηγήσεις;

Με κοινή τους ανακοίνωση οι βουλεύτριες του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου και Μερόπη Τζούφη σχολιάζουν πως «αυτή η ταπεινωτική, για τους επιστήμονες που απαρτίζουν την εταιρεία, αναθεώρηση της απόφασης της υπουργού επιβεβαιώνει την ακροδεξιά στροφή της Ν.Δ.», καθώς «κάποιοι στην κυβέρνηση έχουν αποφασίσει να χωρίζουν ακόμα και τους καταξιωμένους επιστήμονες σε πατριώτες και σε λιγότερο πατριώτες. Να κρίνουν το επιστημονικό έργο και τις επιστημονικές μελέτες με κριτήρια ενός πατριωτισμού που οι ακροδεξιές τους ιδεοληψίες ορίζουν».

Οπως τονίζουν «η κ. Μενδώνη οφείλει άμεσα να δώσει εξηγήσεις και να αναθεωρήσει την “αναθεωρημένη” απόφασή της. Διαφορετικά δεν είναι άξια να εγγυηθεί τις αρχές που διέπουν τη Σύμβαση για τη Διαφύλαξη της Αϋλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (UNESCO 2003)».