Νέος γύρος διερευνητικών επαφών... και απειλών

Στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο στρέφεται πάλι η Αγκυρα με φραστικές απειλές κατά της Ελλάδας και της Κύπρου, αλλά και νέες μονομερείς και παράνομες δραστηριότητες στο πεδίο. Τα αρνητικά μηνύματα των ΗΠΑ προς τον Τ. Ερντογάν αλλά και η χαμηλή ανταπόκριση που βρήκε ο πρόεδρος της Τουρκίας στη Ρωσία κατά την πρόσφατη συνάντησή του με τον Βλ. Πούτιν έχουν φέρει σε αμηχανία την τουρκική κυβέρνηση, καθώς εμφανίζεται αδύναμη να προωθήσει τα επιθετικά της σχέδια στην περιοχή.

Το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας πήρε χθες τη σκυτάλη από το Συμβούλιο Ασφαλείας με μια προκλητική ανακοίνωσή του ότι η Ελλάδα με την πολιτική της στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο απειλεί την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα. Για πρώτη φορά γίνεται αναφορά και στην ελληνογαλλική συμφωνία αμυντικής συνεργασίας, η οποία σύμφωνα με το τουρκικό ΥΠΕΞ είναι εναντίον της Τουρκίας και βλάπτει και το ΝΑΤΟ, και προαναγγέλλεται ενίσχυση της τουρκικής αποφασιστικότητας. Η ανακοίνωση έχει ως εξής:

Επιθετική ρητορική

«Οι μαξιμαλιστικές διεκδικήσεις της Ελλάδας για τη θαλάσσια δικαιοδοσία και τον εναέριο χώρο είναι αντίθετες με το διεθνές δίκαιο. Είναι απατηλό όνειρο ότι η Ελλάδα μπορεί να μας κάνει να αποδεχτούμε τις διεκδικήσεις (που αμφισβητούνται και από τη διεθνή κοινότητα) διαμορφώνοντας διμερείς στρατιωτικές συμμαχίες εναντίον της Τουρκίας, με τρόπο που βλάπτει τη Συμμαχία του ΝΑΤΟ.

Αυτές οι μάταιες προσπάθειες θα αυξήσουν περισσότερο την αποφασιστικότητά μας να προστατεύσουμε τόσο τα δικά μας δικαιώματα όσο και τα δικαιώματα της ΤΔΒΚ στο Αιγαίο και τη Μεσόγειο. Η πολιτική εξοπλισμών και η προσπάθεια της Ελλάδας να απομονώσει την Τουρκία είναι μια προβληματική πολιτική που θα βλάψει την ίδια και την Ε.Ε., της οποίας είναι μέλος, και θα απειλήσει την περιφερειακή ειρήνη και σταθερότητα».

Την ίδια ώρα έγινε γνωστό ότι ο 63ος γύρος των διερευνητικών επαφών θα διεξαχτεί την προσεχή Τετάρτη 6 Οκτωβρίου στην Αγκυρα. Η σχετική πρόσκληση από το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών έγινε προχθές, εξίμισι μήνες μετά τον προηγούμενο γύρο στην Αθήνα στις 16 Μαρτίου, παράλληλα με την έναρξη πολιτικών διαβουλεύσεων.

Μέχρι το ραντεβού στην Αγκυρα όμως το διάστημα που μεσολαβεί αν και μικρό είναι ιδιαίτερα κρίσιμο, αφού από τη μία η Τουρκία με δύο Navtex για την περιοχή μεταξύ Ρόδου και Καστελόριζου με διάρκεια έως τις 9 Οκτωβρίου προχωρεί σε νέο γύρο ερευνών με τα πλοία «Bilim 2» και «Yunus S», ενώ τις επόμενες ώρες αναμένεται να προβεί σε έκδοση αντι-Navtex για τις έρευνες που πρόκειται να διενεργήσει το «Nautical Geo» στο δυτικότερο σημείο της κυπριακής ΑΟΖ στο σημείο επαφής με την τουρκική και την ελληνική, από αύριο μέχρι και τις 15 Οκτωβρίου, για τη χάραξη του υποθαλάσσιου αγωγού East Med. Κατά την περίοδο των ερευνών του γαλλικού σκάφους στα ανατολικά της Κρήτης πριν από δύο εβδομάδες τουρκική φρεγάτα είχε φτάσει σε απόσταση 10 ν.μ. από τις κρητικές ακτές, γεγονός που προκάλεσε την καταγγελία του Ν. Δένδια στη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της Ε.Ε. στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Ν. Υόρκη.

Η Κύπρος δεν διαθέτει πολεμικό στόλο για να προστατεύσει το γαλλικό σκάφος σε περίπτωση τουρκικών παρενοχλήσεων ή απειλών και κατ’ επέκταση όποια ενέργεια θα στρέφεται κατά της συνεργασίας Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ αλλά και των ΗΠΑ και της Γαλλίας που υποστηρίζουν το τριμερές σχήμα.

Η απειλή κλιμάκωσης των τουρκικών προκλήσεων, όπως με σαφήνεια διατυπώνεται στη δήλωση του τουρκικού ΥΠΕΞ με την αναφορά στην ενίσχυση της αποφασιστικότητας της Τουρκίας, ήταν ώς έναν βαθμό αναμενόμενη από την Αθήνα και τη Λευκωσία, πλην όμως η ένταση της διατύπωσης αποτελεί ουσιαστικά την προαναγγελία μιας νέας κρίσης στην Ανατολική Μεσόγειο. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές το ενδεχόμενο επιστροφής της Τουρκίας στην πολιτική των προκλήσεων που προβάλλει οφείλεται σε ένα πλέγμα εξελίξεων στην περιοχή και όχι μόνο στην ελληνογαλλική αμυντική συμφωνία ή τα κυπριακά ενεργειακά σχέδια για το επόμενο διάστημα.

Επιγραμματικά τα σχέδια του Τ. Ερντογάν στη Βόρεια Συρία δεν έχουν θετική ανταπόκριση από τη Ρωσία, ιδίως στην περιοχή του Ιντλίμπ, στη Λιβύη οι αραβικές χώρες -με πρώτη την Αίγυπτο- πιέζουν για την άμεση αποχώρηση όλων των ξένων δυνάμεων και των μισθοφόρων ώστε να καταστεί δυνατή η διεξαγωγή εκλογών τον Δεκέμβριο και με το Αφγανιστάν οι υπηρεσίες που θέλει να προσφέρει η Τουρκία ως ενδιάμεσος ανάμεσα στους Ταλιμπάν και τη Δύση αντιμετωπίζονται με καχυποψία απ’ όλες τις πλευρές.

Μακρά δοκιμασία

Στο σκηνικό αυτό ο Τ. Ερντογάν δεν μπορεί να έχει ρόλο προνομιακού συνομιλητή, όπως ήθελε, με την Ουάσινγκτον και την Ε.Ε., ενώ και με τις αραβικές χώρες η διαδικασία εξομάλυνσης, όπως εκτιμούν διπλωματικές πηγές, θα είναι μακρά δοκιμασία για την Αγκυρα, καθώς από την άλλη πλευρά η Αίγυπτος, τα ΗΑΕ και η Σ. Αραβία εξακολουθούν να θεωρούν τα τουρκικά ανοίγματα υποκριτικά και επιμένουν στους όρους που έχουν θέσει προς την Τουρκία, να σταματήσει δηλαδή κάθε ανάμιξη στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική.

Το χειρότερο σενάριο όμως για την Τουρκία είναι η μετατόπιση του αμερικανικού ενδιαφέροντος προς την Ασία να καλυφθεί στην περιοχή της Μέσης Ανατολής από τη Γαλλία και μάλιστα σε μια περίοδο κατά την οποία η Γερμανία βρίσκεται σε φάση ενδοσκόπησης για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης και την κατάρτιση προγράμματος. Και μόνο η προοπτική συμμετοχής των Πρασίνων προκαλεί νευρική κρίση στην Αγκυρα, καθώς προεκλογικά είχαν δεσμευτεί για πάγωμα των εξοπλιστικών προγραμμάτων προς την Τουρκία και κυρώσεις για την καταπάτηση των αρχών του κράτους δικαίου.