Τα «χρυσά διαβατήρια» της Κύπρου

Στα όρια διεθνούς διασυρμού βρίσκεται ξανά η Κύπρος μετά τη νέα αποκάλυψη για τις πρακτικές παραχώρησης «χρυσών διαβατηρίων», αυτή τη φορά στην οικογένεια του δικτάτορα της Καμπότζης. Το πρακτορείο Reuters άνοιξε τον νέο κύκλο γύρω από τη σκανδαλώδη πρακτική της Κύπρου εδώ και 6 χρόνια, αποκαλύπτοντας (16/10/2019) με εκτενές τηλεγράφημά του τις αποφάσεις του υπουργικού συμβουλίου υπό την προεδρία του Ν. Αναστασιάδη για την παραχώρηση κυπριακής υπηκοότητας στους στενούς συγγενείς του πρωθυπουργού Χουν Σεν. Πρόκειται για τον Καμποτζιανό πολιτικό που βρίσκεται στην ηγεσία της χώρας, ασκώντας απόλυτη και αυταρχική εξουσία από το 1985.

Μετά την κυκλοφορία της είδησης σε όλο τον πλανήτη, η Λευκωσία «παρέλυσε» για 6 ημέρες, παρακολουθώντας με αμηχανία την έκταση της νέας παγκόσμιας δυσφήμησής της. Ακολούθως το Προεδρικό έδωσε εντολές στον κυβερνητικό εκπρόσωπο Π. Προδρόμου να προβεί σε απολογητικές τοποθετήσεις, περισσότερο για να τηρήσει τα προσχήματα στο εσωτερικό, απέναντι στη σφοδρή κριτική του αντιπολιτευόμενου ΑΚΕΛ και του μικρού κόμματος των Οικολόγων.

Τα υπόλοιπα κόμματα επέλεξαν μια χλιαρή αντίδραση, ενώ τα πλείστα κυπριακά ΜΜΕ αρχικά τήρησαν σιγή και μετά ασχολήθηκαν περιγραφικά και ουδέτερα, αφήνοντας κατά μέρος το προφανές σκάνδαλο και τη φθίνουσα τάση που καταγράφει η Κύπρος στα επίπεδα δημοκρατίας και διαφάνειας.

Η «Κύπρια» ανιψιά

Το ρεπορτάζ του Reuters, όμως, ήταν καλά ενημερωμένο και ιδιαίτερα καυστικό για τις κυπριακές αρχές. Με πλήρη τεκμηρίωση, πρόσβαση σε απόρρητες αποφάσεις του Υπουργικού, αποκαλύπτει ότι ακριβώς την περίοδο που η Ε.Ε. και οι ΗΠΑ αποφάσισαν να σφίξουν τον κλοιό γύρω από την οικογένεια Χουν, οι συγγενείς του βρέθηκαν με το ευρωπαϊκό διαβατήριο στο χέρι.

Ηταν τέλη του 2017, όταν ο Χουν έθεσε εκτός νόμου το μοναδικό αντιπολιτευόμενο κόμμα και δέχθηκε καταιγισμό διεθνών επικρίσεων. Την ίδια ακριβώς περίοδο, η ανιψιά του, Χουν Κιμλένγκ, και ο σύζυγός της, επικεφαλής σήμερα της καμποτζιανής αστυνομίας, ταξίδευαν παντού μεταφέροντας τα πλούτη τους στο εξωτερικό. Το διαβατήριο που εξέδωσε η Κύπρος «τους έδωσε το δικαίωμα να ζουν, να εργάζονται και να ταξιδεύουν χωρίς βίζα σε 28 κράτη-μέλη της Ε.Ε.», σημείωσε το Reuters και με έναν ασυνήθιστο τρόπο για τη γλώσσα που χρησιμοποιεί το διεθνές πρακτορείο, προσθέτει: «Το να γίνεις Κύπριος δεν είναι φτηνό. Περιλαμβάνει μια επένδυση τουλάχιστον 2 εκατομμυρίων ευρώ. Ανάμεσα στα έτη 2013-18, η Κύπρος χορήγησε υπηκοότητα σε 3.200 ξένους στο πλαίσιο του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράμματος, συλλέγοντας 6,6 δισεκατομμύρια ευρώ».

Το Reuters αποτάθηκε στην κυπριακή κυβέρνηση, αλλά δεν είχε κανένα σχόλιο να κάνει, ούτε φυσικά επιχείρησε να διαψεύσει, καθώς το πρακτορείο είχε στα χέρια του τα πάντα. Ακόμα και τη θετική εισήγηση για την πολιτογράφηση των Καμποτζιανών προς το υπουργικό συμβούλιο. Στο τέλος, η κυβέρνηση Ν. Αναστασιάδη κατέληξε με μια απόφαση (23/10/2019) του ιδίου του υπουργικού συμβουλίου να διεξαγάγει… έρευνα με την ελπίδα ότι το ζήτημα απλά θα φύγει από την επικαιρότητα και θα ξεχαστεί, όπως πολλά άλλα.

Η προειδοποίηση

Η κυβέρνηση Αναστασιάδη πριν από ακριβώς έναν χρόνο έλαβε ξεκάθαρη προειδοποίηση από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τις πρακτικές παραχώρησης «χρυσών διαβατηρίων». Η Επιτροπή ήγειρε σωρεία ζητημάτων, κυρίως σε σχέση με τις αδιαφανείς διαδικασίες για τα πρόσωπα που γίνονται Ευρωπαίοι πολίτες. Τα ακριβή στοιχεία της Επιτροπής περιλαμβάνουν πάνω από 4.000 πολιτογραφήσεις, με… μηδαμινό ποσοστό απόρριψης!

Η τότε οργίλη αντίδραση του προέδρου Ν. Αναστασιάδη έμεινε μετέωρη, όταν φάνηκε ότι τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν αδιάσειστα. Μάλιστα η κριτική προσέγγιση της Επιτροπής κατέδειξε πόσο συνδεδεμένες είναι οι επενδύσεις με ευνοϊκά και μη βιώσιμα κριτήρια, με αποτέλεσμα να εξυπηρετούν συγκεκριμένα οικονομικά συμφέροντα.

Εντός Κύπρου από καιρό βρίσκεται σε εξέλιξη η συζήτηση για το ποιοι πραγματικά επωφελούνται. Γίνεται λόγος για έναν στενό κύκλο δικηγόρων, λογιστών, εργολάβων και άλλων μεσαζόντων και δεν λείπουν πληροφορίες για δραστηριότητες και μεσολαβήσεις, ακόμα και της οικογένειας Αναστασιάδη.

Μόλις πριν από δύο μήνες, μια άλλη διεθνής πλατφόρμα δημοσιογραφικής έρευνας, η OCCRP, αποκάλυψε τη σύνδεση του Κύπριου προέδρου με ένα δίκτυο συμφερόντων Ρώσων ολιγαρχών. Πρόκειται για το δίκτυο Troika Laundromat, με το οποίο το δικηγορικό γραφείο Αναστασιάδη, το οποίο τώρα διαχειρίζονται οι θυγατέρες του, βρέθηκε ξανά εμπλεκόμενο με ονόματα, στοιχεία και «γκρίζες» τραπεζικές συναλλαγές. Κατά μια… σύμπτωση και αυτοί οι ολιγάρχες βρέθηκαν με κυπριακά «χρυσά διαβατήρια», ως πελάτες του δικηγορικού γραφείου Αναστασιάδη.

Οι απαντήσεις του προέδρου σε όλα αυτά τα ζητήματα γίνονται ελάχιστα πιστευτές γιατί συχνά καταλήγουν στον απλουστευτικό ισχυρισμό που προβάλλει ότι «στοχοποιείται ο ίδιος (ως πρόεδρος) και η Κύπρος».

Ούτε στην περίπτωση των Καμποτζιανών μπορεί κανείς να πιστώσει θετικά την κυβέρνηση Αναστασιάδη, όταν δηλώνει ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Π. Προδρόμου: «Οι πολιτογραφήσεις εκείνες έγιναν με κανονισμούς που ίσχυαν στο παρελθόν…».

Η απερχόμενη Κομισιόν υπό τον Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ έχει ανάμικτη εμπειρία από τις επαφές της με τις κυπριακές αρχές και τον πρόεδρο Αναστασιάδη. Ορισμένοι κύκλοι στις Βρυξέλλες είναι πλέον πεπεισμένοι ότι η διαφθορά στην Κύπρο έχει κάποια σχέση με την αδυναμία υπέρβασης του πολιτικού προβλήματός της, πέρα από τις εγγενείς δυσκολίες που κουβαλά εδώ και δεκαετίες και τον ρόλο της Τουρκίας.

Ο βετεράνος πρώην πρωθυπουργός του Λουξεμβούργου πάντως, που σε όλη τη σταδιοδρομία του ήταν φιλικά διακείμενος προς την Ελλάδα και την Κύπρο, ομολόγησε την περασμένη Τρίτη (22/10) ότι η αποτυχία επανένωσης της Κύπρου επί της θητείας του βρίσκεται ανάμεσα στις μεγάλες απογοητεύσεις του: «Δεν καταφέραμε να προχωρήσουμε τα θέματα της επανένωσης της Κύπρου. Εκεί χάσαμε χρόνο και δεν μπορέσαμε να συνάψουμε μια συμφωνία στην Ελβετία…».

Ο Γιούνκερ ταξίδεψε στη Γενεύη τον Ιανουάριο του 2017 για να συμμετάσχει στη Διεθνή Διάσκεψη για την Κύπρο μαζί με τον γενικό γραμματέα του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες. Μιλώντας στην εφημερίδα «Augsburger Allgemeine» πριν από λίγες ημέρες, καθώς αποχαιρετά τη μακρά και μάχιμη πολιτική, ο Λουξεμβούργιος επανέλαβε: «Λυπάμαι που δεν είχαμε την επανένωση της Κύπρου. Είπα στους Κύπριους φίλους μας: μάλλον δεν θα βρείτε κάποιον άλλο που να ανησυχεί τόσο για σας...».

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στήριξε όλα τα σημεία στη διαπραγμάτευση για την πλήρη και χωρίς εξαιρέσεις εφαρμογή του ευρωπαϊκού κεκτημένου. Στη Γενεύη ήταν ο Γιούνκερ που κατέθεσε πρόταση χρηματοδοτικής στήριξης της επανένωσης της Κύπρου με το ποσό των 3,1 δισεκατομμυρίων ευρώ. Στο Κραν Μοντανά έστειλε τον αντιπρόεδρο Τίμερμανς, ο οποίος παρακολούθησε τις σκηνές στο δραματικό δείπνο που οδήγησαν στο ναυάγιο της 6ης Ιουλίου 2017.

Τώρα ο Τίμερμανς στη νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα έχει στη δική του αρμοδιότητα τόσο την παρακολούθηση του Κυπριακού όσο και τον φάκελο των «χρυσών διαβατηρίων» και ο χρόνος θα δείξει αν θα παραμείνουν οι Βρυξέλλες σιωπηρές.