Τολμηρό, αλλά μετέωρο βήμα

Οι πιο ενδιαφέρουσες πολιτικές παρεμβάσεις για το ζήτημα της Συμφωνίας των Πρεσπών χτες το πρωί φέρουν την υπογραφή του Κώστα Καραμανλή και του Ευάγγελου Βενιζέλου. Για διαφορετικούς λόγους οι δύο πολιτικοί που έχουν διατελέσει αρχηγοί των κομμάτων τους βρίσκονται αυτή την περίοδο εκτός του ηγετικού τους πυρήνα, ενώ οι διάδοχοί τους στην αρχηγία της Νέας Δημοκρατίας και του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝ.ΑΛΛ. δεν έχουν συμφιλιωθεί με την ιδέα ότι οι προκάτοχοί τους εξακολουθούν να παραμένουν μάχιμοι, αποτελούν επομένως και ενδεχόμενες εφεδρείες για τις θέσεις του προέδρου την επόμενη μέρα μιας κομματικής αποτυχίας.

Ασφαλώς τόσο ο κ. Καραμανλής όσο και ο κ. Βενιζέλος εμφανίστηκαν να συμπλέουν με τα κόμματά τους στη διαφωνία τους για τη Συμφωνία των Πρεσπών. Αλλά τόσο το ύφος των τοποθετήσεών τους όσο και το περιεχόμενο της δικής τους κριτικής προς την κυβέρνηση απέχουν παρασάγγας από την επίσημη ρητορική της σημερινής ηγεσίας της Νέας Δημοκρατίας και του ΚΙΝ.ΑΛΛ., αφήνοντας αιχμές και προς τον δικό τους κομματικό χώρο.

Στην πολυαναμενόμενη γραπτή τοποθέτησή του ο κ. Καραμανλής υπήρξε και πάλι φειδωλός στα λόγια και ελαφρώς σιβυλλικός στα νοήματά του. Μόνο εμμέσως τάχθηκε κι αυτός εναντίον της συμφωνίας, αλλά οι λόγοι που πρόβαλε δεν έχουν καμιά σχέση με όσα υποστηρίζει η συντριπτική πλειονότητα των ομιλητών της Νέας Δημοκρατίας που επί δύο μέρες παλινδρομούσαν στις θέσεις του 1992 και εν συνεχεία της Πολιτικής Ανοιξης και του ΛΑΟΣ.

Οπως είχε κάνει και με τη δήλωσή του τον Ιούνιο του 2018 ο κ. Καραμανλής παρέπεμψε στην Ντόρα Μπακογιάννη και όσα εκείνη λέει για την πολιτική της κυβέρνησής του το 2008. Η παράδοξη αυτή επιμονή ενός πρωθυπουργού να αναφέρεται μονίμως σε έναν υπουργό του έχει σαφώς εσωκομματική στόχευση. Γιατί μέσω της κυρίας Μπακογιάννη ο κ. Καραμανλής αδειάζει τη γραμμή Σαμαρά και Γεωργιάδη που πρώτοι έχουν κηρύξει την εκστρατεία να αναθεωρηθεί από τη Δεξιά η λεγόμενη εθνική γραμμή της «σύνθετης ονομασίας erga omnes».

Σύμφωνα με τον κ. Καραμανλή, «η απόφαση της συνόδου κορυφής του ΝΑΤΟ στο Βουκουρέστι προσέφερε ένα ιδιαίτερα αποτελεσματικό διαπραγματευτικό πλεονέκτημα στη χώρα μας, το οποίο δυστυχώς δεν αξιοποιήθηκε όπως έπρεπε». Και μπορεί με τη δήλωσή του ο κ. Καραμανλής να υποστηρίζει ότι «η κριτική της Νέας Δημοκρατίας για την προκείμενη συμφωνία είναι ισχυρή και πλήρως τεκμηριωμένη», αλλά συνδέει αυτή τη θέση του με τον ισχυρισμό ότι «η διαπραγμάτευση έγινε υπό όρους αδικαιολόγητης βιασύνης», ενώ η Ελλάδα δεν βιαζόταν. Ο πυρήνας της κριτικής του πρώην πρωθυπουργού προς την κυβέρνηση είναι ότι δεν φρόντισε «με δικές της πρωτοβουλίες να διαμορφώσει συνθήκες στοιχειώδους εθνικής συνεννόησης».

Τι είπε ο Βενιζέλος

Στον ρητορικό αντίποδα, ο χειμαρρώδης Ευάγγελος Βενιζέλος εστίασε κι αυτός την κριτική του στο γεγονός ότι «η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝ.ΕΛΛ. δεν θέλησε και δεν επιδίωξε ποτέ την εθνική συναίνεση που ήταν απολύτως εφικτή και απολύτως αναγκαία». Σε αντίθεση όμως με τους περισσότερους ομιλητές της αντιπολίτευσης –και τον κ. Καραμανλή– που θεωρούν ότι καλό είναι να παραπεμφθεί η συμφωνία στις ελληνικές καλένδες, ο κ. Βενιζέλος περιέγραψε με σαφήνεια τους λόγους που καθιστούν την παρούσα συγκυρία απολύτως ευνοϊκή.

Το momentum υπήρξε, για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες. Υπήρξε με την ήττα του κ. Γκρούεφσκι και των αντιλήψεών του, με τον σχηματισμό της κυβέρνησης Ζάεφ και με την εντυπωσιακή ενίσχυση του ρόλου και της επιρροής της αλβανικής κοινότητας

Μάλιστα ο κ. Βενιζέλος αναφέρθηκε και στον εποικοδομητικό ρόλο που έπαιξε ο ίδιος σε όλη αυτή τη διαδικασία: «Η δική μας στάση –και η δική μου προσωπικά– ενίσχυσε εξ αρχής, εδώ και μήνες, τη διαπραγματευτική θέση της χώρας. Τα έχουμε πει σε εκδηλώσεις και, κυρίως, σε δημόσια εκδήλωση του υπουργείου Εξωτερικών από κοινού με τον κ. Κοτζιά, στην παρουσίαση του βιβλίου του Νίκου Μέρτζου». Πράγματι, σε εκείνη την εκδήλωση οι τρεις πολιτικοί είχαν συγκλίνει στις ίδιες θέσεις εν όψει της συμφωνίας.

Ο πρώην πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ σημείωσε και το γεγονός ότι με δική του υπόδειξη περιέλαβε η συμφωνία τις προτάσεις για την αναθεώρηση του Συντάγματος της ΠΓΔΜ: «Θυμάστε ότι την αναθεώρηση του Συντάγματος, όχι ως υποκατάσταση της ισχύος του Διεθνούς Δικαίου, αλλά ως απόδειξη συμμόρφωσης των γειτόνων στο Διεθνές Δίκαιο, την επέβαλε, επίσης, η αντιπολίτευση με νηφάλιες και δημιουργικές φωνές της, γιατί αυτό είχε γίνει και το 1995, η Ενδιάμεση Συμφωνία οδήγησε σε σειρά αναθεωρήσεων του Συντάγματος της γειτονικής μας χώρας».

Δεν παρέλειψε, βέβαια, ο κ. Βενιζέλος να υποδείξει ποια σημεία της συμφωνίας θεωρεί αδύναμα, αλλά επέμεινε ότι το κύριο ζήτημα που αναδείχτηκε ήταν η διαδικασία που ακολουθήθηκε από την κυβέρνηση και προειδοποίησε όσους από τον χώρο της Κεντροαριστεράς προσεγγίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ ότι κινδυνεύουν να έχουν την τύχη του Π. Καμμένου:

Η κυβέρνηση, λοιπόν, δεν ήθελε εθνική συναίνεση από τους πολιτικούς αντιπάλους, ήθελε μόνον υποστηρικτές, χειροκροτητές και ουρές. Ηθελε να προκαλέσει εσωτερική ρήξη στη Νέα Δημοκρατία, υποταγή του ΚΙΝ.ΑΛΛ. διά μέσου πρόθυμων συνοδοιπόρων, εξαέρωση του Ποταμιού. Μεταχειρίσθηκε δε ο κ. Τσίπρας τον κ. Καμμένο όπως αρμόζει σε μια σχέση πολιτικών συνενόχων που αλληλοκαρφώνονται. Η μεταχείριση του κ. Καμμένου είναι πολύ διδακτική και προειδοποιητική για τους νέους συνοδοιπόρους

Στην κατάληξή του, πάντως, ο κ. Βενιζέλος υπήρξε θετικός και αισιόδοξος:

Η ρηματική διακοίνωση βεβαίως και η αλλαγή του συγχρονισμού των ενεργειών δείχνει ότι, παρά τις επαγγελίες της συμφωνίας, η συμφωνία ήταν και είναι δεκτική βελτιώσεων και άρα και η εφαρμογή της, με βάση το Διεθνές Δίκαιο και τη Σύμβαση της Βιέννης για το Δίκαιο των Συνθηκών

Ας σημειωθεί ότι ούτε ο κ. Καραμανλής ούτε ο κ. Βενιζέλος αναφέρθηκαν χτες στο πρόσωπο των σημερινών αρχηγών τους.