Ρηξικέλευθο σχέδιο συνταγματικών αλλαγών

Στην πλήρη επαναθεμελίωση του πολιτεύματος σε δημοκρατικότερη βάση, στοχεύει το σχέδιο αναθεώρησης του Συντάγματος, το οποίο προτείνουν πέντε πανεπιστημιακοί, έπειτα από την πρόσκληση που τους απηύθυνε ο αν. υπουργός εξωτερικών, Γιώργος Κατρούγκαλος.

Ο διαχωρισμός Κράτους-Εκκλησίας, η τροποποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών και η θεσμοθέτηση δημοψηφισμάτων, για την ισχύ ή όχι των νόμων, ξεχωρίζουν από τις προτάσεις.

Οι καθηγητές Χριστόφορος Βερναρδάκης, Ανδρέας Δημητρόπουλος, Κώστας Ζώρας, Ηλίας Νικολόπουλος, και Κώστας Χρυσόγονος, στο σχέδιο βάση του οποίου θα ξεκινήσει ο διάλογος με την κοινωνία και τους φορείς για τις όποιες αλλαγές, υπογραμμίζουν πως το ίδιο το Σύνταγμα ήταν θύμα της κρίσης, με την έννοια ότι οι μνημονιακές επιταγές συνιστούν ένα πραγματικό «παρασύνταγμα», του οποίου η εφαρμογή θέτει σε δοκιμασία πολλές και θεμελιώδεις ρυθμίσεις του οικονομικού -και όχι μόνον- συντάγματος.

Η επιστημονική ομάδα κατέληξε σε πέντε άξονες, στους οποίους θα στηριχθεί η πλήρης επαναθεμελίωση του πολιτεύματος σε δημοκρατικότερη βάση και αφορούν: στην νέα αρχιτεκτονική του πολιτεύματος, στην διακριτότητα κράτους - εκκλησίας, στη καθιέρωση θεσμών άμεσης δημοκρατίας, στην ισχυροποίηση του κράτους δικαίου και στην θωράκιση των κοινωνικών δικαιωμάτων και των ατομικών ελευθεριών.

Οι αλλαγές που προτείνονται αφορούν:

• Στη συνταγματική καθιέρωση της απλής αναλογικής
• Στην υποχρέωση η πρόταση δυσπιστίας εναντίον της κυβέρνησης, να συνοδεύεται και από πρόταση για ανάδειξη νέας κυβέρνησης.
• Στην εκλογή του Προέδρου της Δημοκρατίας από το Κοινοβούλιο, αν εξασφαλίζεται η μέγιστη συναίνεση των δύο τρίτων της Βουλής σε δύο διαδοχικές ψηφοφορίες. Αν αποβούν άκαρπες, τότε η τρίτη ψηφοφορία θα ανήκει στο εκλογικό σώμα, που θα αποφασίζει ανάμεσα στους δύο πλειοψηφήσαντες υποψηφίους της τελευταίας ψηφοφορίας στο Κοινοβούλιο.
• Λελογισμένη ενίσχυση των αρμοδιοτήτων του ΠτΔ.
• Κανένας βουλευτής να μην μπορεί να εκλέγεται για πάνω από δύο συνεχόμενες κοινοβουλευτικές περιόδους ή για οκτώ συνεχόμενα έτη.
• Ο πρωθυπουργός θα πρέπει να είναι εν ενεργεία βουλευτής.
• Διαχωρισμό Κράτος και Εκκλησίας, με πλήρη σεβασμό στην Ορθόδοξη Εκκλησία και τον ιστορικό της ρόλο.
• Ενδυνάμωση του ρόλου του πολίτη και η ενίσχυση των θεσμών ελέγχου της εξουσίας, με εισαγωγή της λαϊκής πρωτοβουλίας επί δημοψηφισμάτων και προτάσεων νόμων, αλλά και προωθημένες μορφές λογοδοσίας.
• Θεσμοθέτηση προληπτικού συνταγματικού ελέγχου, μετά από πρόταση του Προέδρου της Δημοκρατίας ή της κυβέρνησης ή 120 βουλευτών, η οποία θα γνωμοδοτεί επί ψηφισμένου νομοσχεδίου εντός συντομότατης προθεσμίας.
• Κατάργηση της βουλευτικής ασυλίας, εκτός, ενδεχομένως, για τα αδικήματα που σχετίζονται άμεσα με το λειτούργημα των βουλευτών.
• Τροποποίηση του νόμου περί ευθύνης υπουργών, κατάργηση του ευνοϊκού ποινικού καθεστώτος του πολιτικού προσωπικού, όπου θα εφαρμόζονται και για εκείνους οι κοινές διατάξεις για την ποινική ευθύνη, ενώ με οριακές εξαιρέσεις θα ισχύει η βουλευτική ασυλία.
• Ρητή απαγόρευση άρσης του δημόσιου ελέγχου του νερού και της ενέργειας.
• Σαφή κατοχύρωση των συλλογικών διαπραγματεύσεων ως το μοναδικό μέσο για τη διαμόρφωση του μισθού.

«Ορισμένες από τις προτεινόμενες αλλαγές είναι υπερώριμες και μπορεί να έχουν την υποστήριξη του συνόλου των πολιτικών δυνάμεων, όπως, π.χ., η κατάργηση του απαράδεκτου καθεστώτος ποινικής ασυλίας του πολιτικού προσωπικού», αναφέρουν οι συντάκτες του κειμένου.