Πετρελαιοκηλίδες στην COP28 στο Ντουμπάι

Eνας αριθμός ρεκόρ από λομπίστες ορυκτών καυσίμων απέκτησε πρόσβαση στη φετινή σύνοδο κορυφής για το κλίμα, γεγονός που προμηνύει ένα λαμπρό μέλλον για τα ορυκτά καύσιμα, όταν θεωρητικά θα έπρεπε να αποτελεί έναν χώρο συζήτησης για το πώς θα τερματιστεί η χρήση τους.

Οπως έγινε γνωστό από το Kick Big Polluters Out, έναν παγκόσμιο συνασπισμό περισσότερων από 450 μη κερδοσκοπικών οργανώσεων που αντιτίθενται στην επιρροή της βιομηχανίας ορυκτών καυσίμων στην πολιτική για το κλίμα, περισσότεροι από 2.400 εκπρόσωποι του συνεδρίου έχουν δεσμούς με τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων -περίπου ένας για κάθε 40 συμμετέχοντες συνολικά.

Αλλά εξίσου ανησυχητικό είναι το πόσο λίγες πληροφορίες είναι διαθέσιμες για το γιατί αυτοί οι λομπίστες πήγαν στο Ντουμπάι. Αποκτούν πρόσβαση στη διάσκεψη υπό την αιγίδα εθνικών κυβερνήσεων που τους προσκαλούν, εμπορικών ομάδων που εκπροσωπούν τα οικονομικά τους συμφέροντα και επιχειρηματικών οργανώσεων στις οποίες είναι μέλη οι εταιρείες τους, αλλά είναι δύσκολο να γνωρίζουμε ακριβώς πώς προσπαθούν να επηρεάσουν τις συνομιλίες.

Πολλοί υποστηρικτές των ορυκτών καυσίμων συμμετέχουν ως μέρος των εθνικών κυβερνητικών αντιπροσωπειών και μερικοί εργάζονται ακόμη και για κρατικές εταιρείες που παράγουν πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Περισσότερα από δώδεκα μέλη της αντιπροσωπείας του Κουβέιτ, για παράδειγμα, συνδέονται με την Kuwait National Petroleum Company, ένα διυλιστήριο πετρελαίου που ανήκει στην κυβέρνηση του Κουβέιτ.

Η αντιπροσωπεία από την Μποτσουάνα, εν τω μεταξύ, περιλαμβάνει τέσσερις εκπροσώπους που συνδέονται με ένα μεγάλο ανθρακωρυχείο που ανήκει από κοινού στην κυβέρνηση της χώρας και στην εταιρεία διαμαντιών De Beers. Ενας μεγάλος αριθμός από τους λομπίστες κατέφτασαν στην COP28 με «κονκάρδες της χώρας υποδοχής», υποδεικνύοντας ότι συμμετέχουν ως φιλοξενούμενοι των ίδιων των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.

Σε αυτούς περιλαμβάνονται ανώτερα στελέχη από την εταιρεία πετρελαιοειδών Baker Hughes, την πετροχημική εταιρεία Oxy και την κρατική ενεργειακή εταιρεία της Σαουδικής Αραβίας, η οποία διυλίζει και εξάγει τα τεράστια αποθέματα πετρελαίου της χώρας. Ισως το πιο αξιοσημείωτο μέλος της φιλοξενούσας αντιπροσωπείας είναι ο Ντάρεν Γουντς, ο διευθύνων σύμβουλος της ExxonMobil, ο οποίος διαφήμισε τις επενδύσεις δέσμευσης υδρογόνου και άνθρακα της εταιρείας κατά τη διάρκεια της συνόδου.

Αλεπού στο παζάρι

Τι θέλει άραγε η «αλεπού στο παζάρι»; Από τις μέχρι στιγμής διεργασίες της συνόδου διαφαίνεται ότι το λόμπι του πετρελαίου επιδιώκει δύο πράγματα. Το πρώτο αφορά τη θέσπιση ενός φόρου στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα των εταιρειών σε όλες τις χώρες, κάτι που είχαν ζητήσει έξι πολυεθνικές πετρελαίου και το 2015, λίγους μήνες πριν από την COP21 - τη σύνοδο κορυφής που οδήγησε στη Συμφωνία του Παρισιού, μια συνολική παγκόσμια συμφωνία για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από όλες τις χώρες του κόσμου.

Ωστόσο, οι φόροι άνθρακα είναι δύσκολο να εφαρμοστούν λόγω του διεθνούς συντονισμού που απαιτούνται ώστε να είναι αποτελεσματικοί. Για να λειτουργήσει ο φόρος άνθρακα, θα πρέπει να συμμετάσχει ανεξαιρέτως κάθε χώρα στον κόσμο. Ομως, γιατί οι ίδιες οι εταιρείες πετρελαίου υποστηρίζουν φόρο άνθρακα;

Οπως αποκαλύφθηκε τον Ιούνιο του 2021 σε κρυφή συνέντευξη που πήραν ακτιβιστές της Greenpeace από έναν λομπίστα της ExxonMobil, αυτός ισχυρίστηκε ότι υποστηρίζει έναν φόρο άνθρακα επειδή θα ήταν πολιτικά αδύνατο να εφαρμοστεί!

Το δεύτερο ζήτημα που δρομολογεί το πετρελαϊκό λόμπι στη σύνοδο για το κλίμα είναι η έμφαση στην παραγωγή υδρογόνου το οποίο βρέθηκε και στο κεντρικό όραμα που σκιαγράφησε και ο σουλτάνος Αλ Τζάμπερ («“Εναλλακτικό” υδρογόνο: το συντομότερο ανέκδοτο», «Εφ.Συν.», 21/12/2020). Κι αυτό, τη στιγμή που το υδρογόνο κρατά την πόρτα ανοιχτή για τα ορυκτά καύσιμα με τον Διεθνή Οργανισμό Ενέργειας (IEA) να αναφέρει ότι η συντριπτική πλειονότητα του υδρογόνου που έχει καταναλωθεί βασίστηκε στο φυσικό αέριο και ότι οι εκπομπές ήταν αμείωτες. Η «χαμηλή περιεκτικότητα σε άνθρακα» του «μπλε» υδρογόνου αμφισβητείται τακτικά λόγω διαρροών μεθανίου και εξαερώσεις σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού. Το «πράσινο» υδρογόνο εν τω μεταξύ αποτελεί μικρό κλάσμα της συνολικής παραγωγής και η κλιμάκωσή της απαιτεί χρόνο και κρατική υποστήριξη.

Κοστοβόρα έργα

Το «πράσινο» υδρογόνο απαιτεί επίσης αποθήκευση ή ευέλικτη ζήτηση, καθώς δεν προσφέρει συνεχή ροή παραγωγής όπως η «μπλε» παραλλαγή του («Yδρογόνο: η “σαμπάνια” της ενεργειακής μετάβασης, «Εφ.Συν.», 22/8/2022).

Μεγάλες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου ηγήθηκαν αυτών των συζητήσεων στη σύνοδο, προσφέροντας να αναλάβουν τεράστια και κοστοβόρα έργα για την παροχή «μπλε» υδρογόνου. Κάτι που έχουν τη δυνατότητα να κάνουν, αφού για να παράγουν φυσικό αέριο μπορούν να αναμορφώνουν με ατμό το μεθάνιο για να παράγουν υδρογόνο και να αντλούν το διοξείδιο του άνθρακα πίσω στο έδαφος.

Και πώς μπορεί να γίνει αυτό; Μα, με κρατικές επιδοτήσεις, με τα κράτη να συμβάλλουν στην αντιστοίχιση της προσφοράς και της ζήτησης, καλύπτοντας αποτελεσματικά το χάσμα μεταξύ του υψηλού κόστους παραγωγής υδρογόνου και του τι είναι διατεθειμένοι να πληρώσουν οι καταναλωτές γι’ αυτό.

Με λίγα λόγια, το πετρελαϊκό λόμπι ζητά από τη μια να καθιερωθεί φόρος άνθρακα γνωρίζοντας ότι είναι κάτι ανέφικτο για να υλοποιηθεί και από την άλλη την επιδότησή του από τα άδεια κρατικά ταμεία για να επεκτείνει τις μπίζνες του με «πράσινη» ένδυση. Ποιος λέτε ότι τελικά θα πληρώσει για τη νέα αγορά που γεννιέται;