Ωρα για κατάργηση των εκτροφείων γούνας

Την κατάργηση της γουνοποιίας και τη μετάβαση του κλάδου σε ηθικούς και οικολογικούς τομείς παραγωγής ζητούν με επιστολή τους προς το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων 72 φορείς με τη στήριξη της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας για το Περιβάλλον, τα Ζώα, το Κυνήγι - Νέμεσις, την ώρα που η χώρα μας όχι μόνο δεν ακολουθεί το παράδειγμα των περισσότερων ευρωπαϊκών χωρών που έχουν προχωρήσει στην κατάργηση των εκτροφείων γούνας, αλλά αντίθετα εξακολουθεί να επιδοτεί τον κλάδο – με την τελευταία επιδότηση των 8 εκατομμυρίων ευρώ να χορηγείται μόλις δυο μέρες πριν από τις εκλογές της 21ης Mαΐου.

Η Ευρωπαϊκή Ενωση βρίσκεται ένα βήμα πιο κοντά στην απαγόρευση των εκτροφείων γούνας, αρχικά εξαιτίας της ευρωπαϊκής Πρωτοβουλίας Πολιτών για την Κατάργηση της Γουνοποιίας στο πλαίσιο της οποίας συγκεντρώθηκαν περισσότερες από 1,5 εκατομμύριο υπογραφές. Το αίτημα αποσκοπεί στην επίτευξη μιας πανευρωπαϊκής απαγόρευσης της εκτροφής και θανάτωσης ζώων για την παραγωγή γούνας.

Στον προσανατολισμό της Ε.Ε. προς αυτή την κατεύθυνση συνέτειναν πολύχρονες μελέτες που απέδειξαν τον εξαιρετικά αντι-οικολογικό χαρακτήρα της δραστηριότητας αυτής και της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από τα παραγόμενα λύματα, καθώς και των επαπειλούμενων κινδύνων για τη δημόσια υγεία στον ενωσιακό χώρο, λόγω του αυξημένου κινδύνου μετάδοσης ζωονοσογόνων ασθενειών. Αλλά και ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας προειδοποίησε τον Ιούλιο ότι η αύξηση των κρουσμάτων γρίπης των πτηνών μεταξύ των θηλαστικών αυξάνει τις πιθανότητες ο ιός να εξαπλωθεί πιο εύκολα στους ανθρώπους.

Η εκτροφή γούνας έχει ήδη απαγορευτεί σε 19 ευρωπαϊκές χώρες, 14 από τις οποίες είναι κράτη-μέλη της Ε.Ε. Συζητήσεις για την απαγόρευση διεξάγονται επίσης στη Ρουμανία, τη Λιθουανία, την Πολωνία και τη Σουηδία. Η Ελβετία και η Γερμανία δεν έχουν θεσπίσει την κατάργηση της γουνοποιίας, ωστόσο, οι αυστηροί νόμοι για την καλή διαβίωση των ζώων οδήγησαν στην παύση της παραγωγής γούνας.

Ομοίως στη Σουηδία, οι αυστηρότερες απαιτήσεις για την καλή διαβίωση των ζώων οδήγησαν στη σταδιακή κατάργηση των εκτροφείων αλεπούς και τσιντσιλά. Η απαγόρευση της εκτροφής γουνοφόρων ζώων θα τεθεί σε ισχύ και στη Νορβηγία το 2025.

Ο τρόπος διατήρησης μινκ, ρακούν και άλλων ζώων όπως αλεπούδες και τσιντσιλά σε εκτροφεία έχει αρνητική επίδραση στην καλή τους διαβίωση, συνεπώς, η αλλαγή των συνθηκών και της διαχείρισης υπό την οποία διατηρούνται τα γουνοφόρα ζώα δεν οδηγεί αυτόματα σε βελτίωση ή εγγύηση καλής μεταχείρισης των ζώων. Ως εκ τούτου, η εκτροφή γούνας εξ ορισμού συνιστά σοβαρή απειλή για την ευζωία των ζώων. Σύμφωνα με την οδηγία του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου 98/58/EC, η εκτροφή των γουνοφόρων ζώων πρέπει να απαγορευτεί: «Κανένα ζώο δεν πρέπει να εκτρέφεται, εκτός εάν αναμένεται ότι δεν θα υπάρχουν επιζήμιες συνέπειες για την υγεία ή την ευζωία του ζώου, με βάση τον φαινότυπο ή τον γενότυπό του», αναφέρεται.

Σύμφωνα με έρευνα της Ευρωπαϊκής Ενωσης όσον αφορά την ευζωία των γουνοφόρων ζώων σε φάρµες, τα εκτρεφόμενα µινκ μασούν και ακρωτηριάζουν τις ουρές τους, ενώ σε πολλές περιπτώσεις μασούν ακόµη και τα άκρα τους. Η ψυχογενής αλωπεκία, που προκύπτει από υπερβολική αυτο-περιποίηση, έχει συνδεθεί µε άγχος σε µια ποικιλία ειδών.

Η μεταβατική περίοδος για την κατάργηση της γουνοποιίας ποικίλλει ευρέως, το ίδιο και τα ποσά και το είδος των αποζημιώσεων που συμπεριλαμβάνουν οικονομική αποζημίωση, χρηματοδοτική στήριξη για τη μετάβαση σε παραγωγική οικονομική δραστηριότητα εντός ή εκτός του γεωργικού τομέα, ίδρυση νέας επιχείρησης ή την ανάπτυξη υφιστάμενης επιχείρησης, δαπάνες κατεδάφισης και καθαρισμού, φοροαπαλλαγές (Νορβηγία, Κάτω Χώρες). Στο Βέλγιο, όπου η απαγόρευση ίσχυσε από την 1 Ιανουαρίου του 2023, δόθηκαν στους εκτροφείς κλιμακωτές αποζημιώσεις, το ποσό των οποίων μειωνόταν κατά ένα ποσοστό κάθε μήνα, ως κίνητρο για την όσο το δυνατόν γρηγορότερη διακοπή της λειτουργίας των μονάδων εκτροφής γουνοφόρων ζώων.

Αποζημιώσεις

Στη Δανία, που προχώρησε σε προσωρινή κατάργηση εκτροφής μινκ λόγω του SARS-Cov-2, οι κτηνοτρόφοι αποζημιώθηκαν και δραστηριοποιήθηκαν σε ποικίλους άλλους τομείς, από τη ζυθοποιία ώς την καλλιέργεια φρούτων και λαχανικών. Στη Βρετανική Κολομβία, μετά την ανακοίνωση της σταδιακής κατάργησης της εκτροφής το 2021, η κυβέρνηση έδωσε στους εργάτες των εκτροφείων τη δυνατότητα εκπαίδευσης στον τομέα των θερμοκηπίων.

Οπως αναφέρουν οι φορείς που υπογράφουν την επιστολή, οι πέντε πυλώνες του Σχεδίου Δίκαιης Αναπτυξιακής μετάβασης είναι η πράσινη ενέργεια, η «έξυπνη» γεωργία, ο βιώσιμος τουρισμός, η βιοτεχνία και βιομηχανία και τέλος η ψηφιακή οικονομία και εκπαίδευση. Συνεπώς, θα μπορούσε να ενσωματωθεί και η βιομηχανία της γούνας στο σχέδιο αυτό έτσι ώστε οι εργαζόμενοι σε αυτές τις επιχειρήσεις να απορροφηθούν σε νέες δραστηριότητες.

Ετσι, για τη χώρα μας οι προτεινόμενες εναλλακτικές λύσεις για την κατάργηση της γουνοποιίας μπορούν να περιλαμβάνουν την κυκλική γεωργία, με την ενθάρρυνση ενασχόλησης με παραγωγή φρούτων που ευδοκιμούν στην περιοχή, όπως μήλα, και τη χρήση των εγκαταστάσεων για μεταποίηση (π.χ. για παραγωγή μηλίτη οίνου, μηλόξιδου) που εφαρμόζονται ιδανικά στο οικοσύστημα της περιοχής. Ειδικά η μεταποιητική δραστηριότητα παραγωγής οικολογικού «δέρματος» από φλοιό μήλου, με τη χρήση νέων τεχνολογιών θα αποτελούσε πολύ σημαντική παραγωγή και ως εξαγώγιμο προϊόν, σε μια αγορά που όλο διευρύνεται. Και, τέλος, με την παραγωγή ανανεώσιμης ενέργειας, ακόμη και μέσω φωτοβολταϊκών εγκατεστημένων στις στέγες των κτισμάτων των εκτροφείων που χρησιμοποιούνται για μη κτηνοτροφικές δραστηριότητες.