Ελληνική πρωτιά στη διάλυση τοξικών πλοίων

Για ακόμη μια χρονιά, οι ελληνικές ναυτιλιακές εταιρείες κατέχουν την πρωτιά στη διάλυση τοξικών πλοίων στις παραλίες-χωματερές της Νοτιοανατολικής Ασίας, όπου κοινωνικά ευπαθείς ομάδες διαλύουν τα πλοία με τα χέρια τους. Σύμφωνα με τη λίστα που δημοσίευσε η ΜΚΟ Shipbreaking Platform, μια διεθνής συμμαχία οργανώσεων που επιδιώκουν την παρεμπόδιση των βρόμικων και επικίνδυνων πρακτικών διάλυσης πλοίων που ακολουθούνται διεθνώς, από το σύνολο των 1.026 πλοίων που διαλύθηκαν σε παγκόσμιο επίπεδο το 2014, τα 641 (ή το 74% των πλοίων που τέθηκαν σε αχρηστία) πουλήθηκαν σε εγκαταστάσεις στην Ινδία, το Πακιστάν και το Μπανγκλαντές, όπου τα πλοία διαλύονται απευθείας σε παραλίες σε μονάδες της Νότιας Ασίας, από τις οποίες καμία δεν συμμορφώνεται με τα διεθνή πρότυπα για την ασφαλή και περιβαλλοντικά ορθή ανακύκλωση των πλοίων. Τα πλοία που πλησιάζουν στο τέλος του κύκλου ζωής τους περιέχουν τοξικά υλικά, όπως αμίαντο, βαρέα μέταλλα, πολυχλωριωμένα διφαινύλια (PCBs), κατάλοιπα πετρελαίου και οργανικά απόβλητα, ρύποι που δεν μπορούν να περιοριστούν ή να αφαιρεθούν ασφαλώς σε μια παραλία.

Ο Γερμανός πλοιοκτήτης Ernst Komrowski βρίσκεται στην κορυφή της λίστας των χειρότερων εταιρειών στην απόρριψη πλοίων παγκοσμίως έχοντας πουλήσει 14 παροπλισμένα πλοία του σε εγκαταστάσεις στις παραλίες. Δεύτερη κατατάσσεται η μεγαλύτερη εταιρεία ναυτικών μεταφορών της Νότιας Κορέας, Hanjin Shipping, με 11 πλοία. Στην τρίτη θέση βρίσκεται για ακόμη μια φορά η Mediterranean Shipping Company (MSC) με έδρα την Ελβετία, η δεύτερη μεγαλύτερη εταιρεία ναυτικών μεταφορών στον κόσμο. Τέταρτη στη λίστα είναι η Petrobras, ο γίγαντας του πετρελαίου από τη Βραζιλία και η μεγαλύτερη εταιρεία του νότιου ημισφαιρίου, έχοντας πουλήσει έξι παροπλισμένα πλοία στη Νότια Ασία.

Αρνητικό ρεκόρ

Οι Komrowski, Hanjin, MSC και Petrobras ακολουθούνται από μια σειρά εταιρειών που όλες έχουν πουλήσει από πέντε παροπλισμένα πλοία σε εγκαταστάσεις στις παραλίες, μεταξύ των οποίων βρίσκονταν εταιρείες γνωστές για την απόρριψη τοξικών πλοίων, όπως η Conti, μία από τις μεγαλύτερες γερμανικές εταιρείες που προσφέρει ιδιωτικές επενδύσεις σε πλοία, οι ελληνικές G-Bulk και Danaos και η ιταλική Ignazio Messina.

Το 34% των πλοίων που διαλύθηκαν στη Νότια Ασία το περασμένο έτος προέρχεται από την Ευρώπη. Τα 2/3 αυτών των ευρωπαϊκών πλοίων -182 πλοία- κατέληξαν στις παραλίες. Οι μεγάλες ευρωπαϊκές ναυτιλιακές χώρες, όπως η Ελλάδα και η Γερμανία, όχι μόνο βρέθηκαν στην κορυφή της λίστας με τις χειρότερες χώρες για το 2014, πουλώντας αντίστοιχα 70 και 41 μεγάλα πλοία για διάλυση στη Νότια Ασία, αλλά βρίσκονται επίσης στην κορυφή της λίστας των πλοιοκτητριών χωρών που πουλούν σχεδόν αποκλειστικά στη Νότια Ασία, αντί σε σύγχρονους ανακυκλωτές. Επίσης, αρνητικό ρεκόρ κατέχουν οι κυπριακές εταιρείες έχοντας πουλήσει το 92% των παροπλισμένων πλοίων τους σε υποβαθμισμένα ναυπηγεία στη Νότια Ασία, ενώ αντίστοιχα οι Γερμανοί πλοιοκτήτες πούλησαν το 87% και οι Ελληνες το 76%.

Παρά τον νέο κανονισμό της Ε.Ε. για την ανακύκλωση των πλοίων, ο οποίος τέθηκε σε ισχύ στις 30/12/2013 και απορρίπτει τη χρήση των εγκαταστάσεων των παραλιών για τη διάλυση σκαφών με σημαία της Ε.Ε., 41 πλοία που είναι νηολογημένα υπό τις σημαίες κρατών-μελών της Ε.Ε., της Μάλτας, της Ιταλίας, της Κύπρου, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Ελλάδας, κατέληξαν στις παραλίες το 2014. Αλλα δεκαπέντε πλοία άλλαξαν την ευρωπαϊκή σημαία τους με μια σημαία χώρας εκτός Ε.Ε. μόλις λίγες εβδομάδες πριν φτάσουν στη Νότια Ασία. Οπως και τα προηγούμενα χρόνια, «βολικές» σημαίες όπως των Αγίου Χριστοφόρου και Νέβις (64 πλοία), Κομορών (39 πλοία), Τουβαλού (24 πλοία), Τανζανίας (20 πλοία) και Τόγκο (20 πλοία) ήταν υπερβολικά δημοφιλείς για τα παροπλισμένα πλοία στη Νότια Ασία.

Ενώ η διάλυση των πλοίων μπορεί να γίνει με ασφαλή και καθαρό τρόπο χρησιμοποιώντας την κατάλληλη τεχνολογία, δημιουργώντας υποδομές και ακολουθώντας τους ισχύοντες κανονισμούς, οι περισσότεροι πλοιοκτήτες επιλέγουν να πουλούν τα πλοία τους σε υψηλότερες τιμές σε κατώτερης ποιότητας εγκαταστάσεις, που λειτουργούν σε χώρες που δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους για να παρέχουν τις κατάλληλες υποδομές για τη σωστή διαχείριση της επικίνδυνης αυτής εργασίας. Τα πλοία διαλύονται στο Μπανγκλαντές, το Πακιστάν και την Ινδία σε παλιρροϊκές περιοχές, η μαλακή άμμος των οποίων δεν επιτρέπει τη λήψη κρίσιμων μέτρων ασφαλείας, όπως εξοπλισμός έκτακτης ανάγκης και ανύψωσης βαρέων αντικειμένων. Επιπλέον, στις παραλίες αυτές η ρύπανση διαχέεται κατευθείαν στο παράκτιο περιβάλλον.

Στις παραλίες της Ν. Ασίας, κοινωνικά ευπαθείς ομάδες όπως μετανάστες εργαζόμενοι, πολλοί από τους οποίους είναι παιδιά, διαλύουν τα πλοία με τα χέρια τους, συχνά χωρίς παπούτσια, γάντια, κράνη ή μάσκες για να προστατεύσουν τους πνεύμονές τους. Η Διεθνής Οργάνωση Εργασίας (ILO) κατατάσσει τη διάλυση πλοίων στις παραλίες στα πιο επικίνδυνα επαγγέλματα στον κόσμο. Το 2014, η Platform ανέφερε 23 θανάτους και 66 σοβαρούς τραυματισμούς που οφείλονταν σε ατυχήματα -εκρήξεις, σύνθλιψη των εργατών από πλάκες χάλυβα και πτώση από ύψος στις παραλίες της Νότιας Ασίας.