Για πρώτη φορά η COP θεωρεί τα τρόφιμα και τη γεωργία κρίσιμο παράγοντα για το κλίμα

Σε μια σημαντική δήλωση για το μέλλον των τροφίμων και της γεωργίας συμφώνησαν σήμερα οι παγκόσμιοι ηγέτες που συμμετέχουν στη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα στο Ντουμπάι, στη σκιά του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας και της επανέναρξης των ισραηλινών βομβαρδισμών.

Συνολικά 134 χώρες υπόσχονται να συμπεριλάβουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τη βιομηχανία τροφίμων και τη γεωργία στα εθνικά τους σχέδια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Τα κράτη πρέπει τώρα να αξιολογήσουν πώς η καλλιέργεια, η μεταφορά και η κατανάλωση τροφίμων συμβάλλει στο εθνικό τους αποτύπωμα άνθρακα. Θα τους ζητηθεί να καταθέσουν σχετικές αναφορές το επόμενο έτος.

Αλλά είναι απίθανο να επηρεάσει την ποσότητα του κρέατος που τρώμε ή την τιμή του φαγητού - κάτι που σχεδόν όλοι παγκοσμίως γνωρίζουν καθώς αυξάνεται το κόστος ζωής. Αντίθετα, εάν λειτουργήσει, θα πρέπει να μας βοηθήσει να αντιμετωπίσουμε τις εκπομπές που προέρχονται από το φαγητό.

Τι γνωρίζουμε μέχρι στιγμής

• Είναι η πρώτη φορά που η ετήσια συγκέντρωση των Ηνωμένων Εθνών αναγνωρίζει ότι αυτό που καλλιεργούν και τρώνε οι άνθρωποι είναι καθοριστικός παράγοντας για την υπερθέρμανση του πλανήτη.
• Ανάμεσα στις 134 που έχουν υπογράψει τη δήλωση περιλαμβάνονται οι ΗΠΑ, η Κίνα και η Βραζιλία - που μαζί παράγουν το 70% των τροφίμων στον κόσμο.
• Η καθεμιά απ' αυτές τις χώρες έχει υποσχεθεί να εξετάσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου από τα τρόφιμα και τη γεωργία στα εθνικά τους σχέδια για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
• Το 2015, οι εκπομπές του συστήματος τροφίμων υπολογίστηκαν ως υπεύθυνες για περίπου το ένα τρίτο της υπερθέρμανσης του πλανήτη, με εκπομπές 18 δισεκατομμυρίων τόνων αερίων του θερμοκηπίου.
• Οι αγροτικές οργανώσεις χαιρέτησαν τη σημερινή δήλωση, αλλά προειδοποίησαν ότι οι χώρες πρέπει να τηρήσουν τις υποσχέσεις τους.
• Ωστόσο, οι επικριτές λένε ότι η ανακοίνωση είναι πολύ ασαφής και δεν καθορίζει πώς οι παγκόσμιοι ηγέτες θα αντιμετωπίσουν τις εκπομπές που σχετίζονται με την παραγωγή τροφίμων.

Προειδοποιήσεις και ευχολόγια 

Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες προειδοποίησε ότι «τα ζωτικά σημάδια της Γης αποτυγχάνουν» και είπε στους ηγέτες: «μπορείτε να αποτρέψετε την πλανητική συντριβή». Κατά την παρέμβασή του έκανε βέβαια αναφορά και στις συγκρούσεις και την επανέναρξη των βομβαρδισμών στη Γάζα. «Το κλιματικό χάος πυροδοτεί τις φλόγες της αδικίας», είπε ο Γκουτέρες. «Η παγκόσμια θέρμανση καταστρέφει τους προϋπολογισμούς, εκτινάσσει τις τιμές των τροφίμων, ανατρέπει τις αγορές ενέργειας και τροφοδοτεί μια κρίση κόστους ζωής. Η δράση για το κλίμα μπορεί να ανατρέψει τις ισορροπίες».

Ο πρόεδρος της Βραζιλίας Λουίζ Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα κατά τη δεύτερη παρέμβασή του σημείωσε: «Έχουμε ένα συλλογικό πρόβλημα έλλειψης φιλοδοξίας», λέγοντας ότι οι τρέχοντες εθνικοί αναπτυξιακοί στόχοι «δεν επαρκούν». Ο Λούλα πρόσθεσε ότι η Βραζιλία έχει προσαρμόσει έκτοτε τους στόχους της για την επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050 και οι δεσμεύσεις της, λέει, είναι πολύ πιο φιλόδοξες από αυτές των πιο ανεπτυγμένων εθνών. Ακόμα, ανέφερε μειωμένα επίπεδα αποψίλωσης, αφού ο ρυθμός αποψίλωσης των δασών στον Αμαζόνιο έπεσε στο χαμηλότερο επίπεδο των τελευταίων έξι ετών, σύμφωνα με στοιχεία της διαστημικής υπηρεσίας που δημοσιεύθηκαν τον Αύγουστο. Ωστόσο, υπενθύμισε προσεκτικά στους παγκόσμιους ηγέτες ότι «οι πιο ευάλωτοι δεν μπορούν να διαλέξουν μεταξύ της καταπολέμησης της κλιματικής αλλαγής και της καταπολέμησης της φτώχειας».

«Σε αυτή τη σύνοδο COP θα κάνουμε ένα αποφασιστικό βήμα προς τα εμπρός για την προστασία των πιο ευάλωτων πολιτών παγκοσμίως», είπε η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν. Η πρόεδρος της Κομισιόν προέτρεψε τους ηγέτες να καταργήσουν σταδιακά τα ορυκτά καύσιμα και να μειώσουν τις εκπομπές μεθανίου. Επίσης, σημείωσε ότι η ΕΕ βρίσκεται «σε καλό δρόμο για να ξεπεράσει τον στόχο μας για το 2030» και θα συμβάλει σε ένα ταμείο απωλειών και ζημιών στο οποίο έχουν δεσμευτεί μέχρι στιγμής 270 εκατομμύρια δολάρια.

Ο πρωθυπουργός του Ηνωμένου Βασιλείου Ρίσι Σούνακ δήλωσε στη συνέντευξη Τύπου, στο περιθώριο της COP: «Έχουμε ένα απίστευτο ιστορικό απαλλαγής από τον άνθρακα στο Ηνωμένο Βασίλειο, ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη μεγάλη οικονομία». Το 2022, οι εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι 48,7% χαμηλότερες από το 1990 - το έτος αναφοράς που χρησιμοποιείται συνήθως διεθνώς.

Ο Σούνακ ανακοίνωσε χρηματοδότηση ύψους 1,6 δισεκατομμυρίων λιρών (2 δισεκατομμυρίων δολαρίων) για έργα για το κλίμα, συμπεριλαμβανομένων των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, της πράσινης καινοτομίας και των δασών - «αποτελώντας την ιστορική συμφωνία της Γλασκώβης για τον τερματισμό της αποψίλωσης των δασών». «Δεν μπορούμε να σταματήσουμε την κλιματική αλλαγή χωρίς τη φύση», είπε.

Στη διάσκεψη για το κλίμα συμμετείχε ο βασιλιάς Κάρολος Γ΄ που είπε στους παγκόσμιους ηγέτες: «διεξάγουμε ένα τεράστιο, τρομακτικό πείραμα αλλαγής κάθε οικολογικής συνθήκης ταυτόχρονα». Ο Βρετανός μονάρχης σημείωσε: «η Γη δεν ανήκει σε εμάς. Ανήκουμε στη Γη».

Ο βασιλιάς της Ιορδανίας Αμπντάλα είπε ότι ο πόλεμος κάνει πιο σοβαρές τις απειλές για έλλειψη νερού και τροφίμων. Τόνισε ακόμα ότι οι ηγέτες πρέπει να αναγνωρίσουν «περισσότερο από ποτέ ότι δεν μπορούμε να μιλάμε για την κλιματική αλλαγή απομονωμένοι από τις ανθρωπιστικές τραγωδίες που εκτυλίσσονται γύρω μας». «Σε μια περιοχή που βρίσκεται ήδη στην πρώτη γραμμή της κλιματικής αλλαγής, η μαζική καταστροφή του πολέμου κάνει αυτές τις περιβαλλοντικές απειλές της λειψυδρίας και της επισιτιστικής ανασφάλειας ακόμη πιο σοβαρές», είπε, αναφερόμενος στη συνεχιζόμενη σύγκρουση Ισραήλ-Γάζας.

Ο πρωθυπουργός της Ινδίας Ναρέντρα Μόντι επαίνεσε τις προσπάθειες της χώρας του να επιτύχει τους κλιματικούς στόχους της. Είπε ότι η Ινδία «παρουσίασε ένα μοντέλο ανάπτυξης στον κόσμο για την επίτευξη μιας μεγάλης ισορροπίας μεταξύ οικολογίας και οικονομίας». «Παρά το γεγονός ότι η Ινδία φιλοξενεί το 17% του παγκόσμιου πληθυσμού, το μερίδιό μας στις παγκόσμιες εκπομπές άνθρακα είναι λιγότερο από 4%» είπε. Η Ινδία παραμένει φιλόδοξη στους κλιματικούς της στόχους, προσθέτει, και θα αυξήσει το μερίδιο των μη ορυκτών καυσίμων στην οικονομία της στο 50% και στοχεύει να φτάσει τον καθαρό μηδενικό στόχο της έως το 2070.

Ηχηρές απουσίες

Οι διεθνείς συνομιλίες για το κλίμα μετατράπηκαν σε παιχνίδι εξουσίας, σχολιάζει το Associated Press. Απ' τη σύνοδο απουσιάζουν δύο από τους πιο ισχυρούς άνδρες του κόσμου, ο Πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν και ο Πρόεδρος της Κίνας Σι Τζινπίνγκ.

Ο διάδοχος πρίγκιπας Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν της Σαουδικής Αραβίας, κορυφαίος παραγωγός πετρελαίου, και ο πρωθυπουργός Ναρέντρα Μόντι της Ινδίας, της οποίας οι μεγαλύτερες πόλεις πνίγονται τακτικά κάτω από τον κακό αέρα, καθώς και οι Πρόεδροι Εμμανουέλ Μακρόν της Γαλλίας, Σίριλ Ραμαφόσα της Νότιας Αφρικής, Αμπντέλ Φατάχ αλ -Σίσι της Αιγύπτου και ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν της Τουρκίας ήταν μεταξύ των περισσότερων από 170 παγκόσμιων ηγετών που πρόκειται να μιλήσουν στη διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα στο Ντουμπάι τις επόμενες δύο ημέρες.  Στη σύνοδο βρίσκεται και ο Κυριάκος Μητσοτάκης.