Πώς φτάσαμε στη μεγάλη οικολογική καταστροφή

«Στη Δαδιά είναι στραμμένο το βλέμμα όλης της Ελλάδας». Η φράση ανήκει στον υπουργό Πολιτικής Προστασίας, Χρήστο Στυλιανίδη, και θα μπορούσαμε να πούμε με λίγη αμετροέπεια ότι είναι ίσως το πιο ακριβές πράγμα που είπε κατά τη διάρκεια της τεράστιας πυρκαγιάς που κατέκαψε παραπάνω από το 30% του προστατευόμενου Εθνικού Πάρκου της Δαδιάς.

Οι εικόνες των καμένων πεύκων αλλά και βελανιδιών που τα «κατέφαγαν» οι φλόγες, οι οποίες σε ορισμένες περιπτώσεις ξεπέρασαν και τα είκοσι μέτρα, άνοιξαν απότομα και τη συζήτηση σχετικά με τις επιπτώσεις της καταστροφής στα σπάνια είδη που είτε διαβιούν είτε ενδημούν στο δάσος. Στα θετικά συγκαταλέγεται το γεγονός πως η αποικία του μαυρόγυπα δεν έχει θιγεί, καθώς εκεί βρίσκονταν νεοσσοί που δεν έχουν ακόμη τη δυνατότητα να πετάξουν και κινδύνευαν άμεσα από την πύρινη λαίλαπα.

Μετά το κύριο μέτωπο που έχει οριοθετηθεί, με τη φωτιά να έχει σβήσει ουσιαστικά, φαίνεται πως δημιουργείται ένα καινούργιο «μέτωπο» γεμάτο ερωτήματα, μύθους και fake news σχετικά με τη δυνατότητα πυρόσβεσης εντός του δάσους. Εργαζόμενοι στον φορέα διαχείρισης του πάρκου που τώρα ονομάζεται τοπική μονάδα διαχείρισης, δασολόγοι του WWF, δασικοί υπάλληλοι αλλά και ντόπιοι πυροσβέστες μίλησαν στην «Εφ.Συν.» για τις ημέρες της κατάσβεσης αλλά και για το πώς φτάσαμε έως εδώ. Κοινός τόπος, η πεποίθηση πως τα μέτρα πρόληψης της δασοπυρόσβεσης χρειάζονται έναν ολιστικό επανασχεδιασμό και χρηματοδότηση για να εφαρμοστούν με γνώμονα την προστασία του δάσους, χωρίς να διαταραχτεί η πολύ ευαίσθητη βιοποικιλότητά του.

Μάλιστα στην κατεύθυνση αυτή η Διεύθυνση Δασών Εβρου έχει καταρτίσει ένα Ειδικό Διαχειριστικό Σχέδιο για το Εθνικό Πάρκο του Δάσους Δαδιάς-Λευκίμμης-Σουφλίου, το οποίο συντάχθηκε και εγκρίθηκε το 2016 και παρά ταύτα παραμένει ακόμη και σήμερα υποχρηματοδοτούμενο. Πρόκειται για ένα σχέδιο που άρχισε να εφαρμόζεται με καθυστέρηση, καθώς το πρώτο ΕΔΣ για την περιοχή εφαρμόστηκε αποσπασματικά την πενταετία 1999-2004 και μετά υπήρξε ένα τεράστιο κενό μέχρι το 2016.

Οπως γίνεται εύκολα αντιληπτό, η καθυστέρηση σύνταξης του 1ου ΕΔΣ και του 2ου ΕΔΣ έχει επιτρέψει τη συσσώρευση ποσοτήτων καύσιμης ύλης, έχει μειώσει την ετερογένεια των ενδιαιτημάτων, έχει επιτρέψει την οριζόντια επέκταση του δάσους σε βάρος των ανοιγμάτων και των μερικώς δασοσκεπών εκτάσεων και έχουν συμβεί σημαντικές αλλαγές στην κατακόρυφη δομή και συγκρότηση των συστάδων, μετατρέποντας το δάσος, όπως χαρακτηριστικά μας είπαν μέλη του WWF, σε πυριτιδαποθήκη.

Η «Εφ.Συν.» συνομίλησε με τη Δώρα Σκάρτση, υπεύθυνη του προγράμματος του WFF στη Θράκη, η οποία για δεκαετίες δραστηριοποιείται στο πάρκο της Δαδιάς σαν να είναι το δεύτερο σπίτι της. Η κ. Σκάρτση επιβεβαίωσε με τη σειρά της την ανάγκη αλλαγής νοοτροπίας σε ό,τι αφορά τη δασοπυρόσβεση σε εθνικούς δρυμούς, ξεκαθαρίζοντας πως το WWF διατηρεί συμβουλευτικό ρόλο στη διαχείρισή τους η οποία ανήκει στο κράτος. Μάλιστα στηλίτευσε ως ψέμα το αφήγημα των τελευταίων ημερών που διακινείται στην περιοχή και παρουσιάζει το WWF ως την οργάνωση που δεν επιτρέπει παρεμβάσεις μέσα στο δάσος, την ώρα που η διαχείρισή του ανήκει αποκλειστικά στο κράτος.

Η κ. Σκάρτση αναφέρθηκε και αυτή στο ΕΔΣ που παραμένει υποχρηματοδοτούμενο και στις προτάσεις του οργανισμού που εκπροσωπεί οι οποίες έχουν στόχο την παράλληλη προστασία του δασικού οικοσυστήματος, ως ολότητας, από οποιεσδήποτε απειλές καταστροφής και υποβάθμισης (φωτιά, ομογενοποιήσεις), αλλά και τη διατήρηση του πληθυσμού των αρπακτικών και της βιοποικιλότητας εν γένει.

Τα μέτρα διαχείρισης συνοπτικά ενσωματώνουν γενικές απαγορεύσεις, ρυθμίσεις και περιορισμούς, οργανώνουν την αντιπυρική προστασία, ευνοούν το προστατευτέο αντικείμενο της περιοχής (αρπακτικά) και τη βιοποικιλότητα, αμβλύνουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, προκρίνουν τη διατήρηση των διακένων με βόσκηση κτηνοτροφικών ζώων, εξυπηρετούν τον οικοτουρισμό και καθορίζουν τη διαχείριση των συστάδων και μερικώς δασοσκεπών εκτάσεων.