Το χρονικό ενός προαναγγελθέντος «εγκλήματος»

«Aκούστηκε ένας υπόκωφος θόρυβος και μετά από λίγα δευτερόλεπτα άλλες τρεις, αλλεπάλληλες εκρήξεις. Πεταχτήκαμε όλοι έντρομοι έξω από το ωστικό κύμα, είδα σε κοντινή απόσταση φωτιά ύψους 30 μέτρων. Από καθαρή τύχη δεν υπήρξαν εκατόμβες νεκρών. Είναι έγκλημα αυτό που συμβαίνει, και το ξέρουν στην εταιρεία», λέει με νηφάλια φωνή επί χρόνια εργαζόμενος στα Ελληνικά Πετρέλαια, δύο ώρες μετά το τραγικό εργατικό ατύχημα που έθεσε σε πραγματικό κίνδυνο τη ζωή όχι μόνο των 5 σοβαρά τραυματιών, αλλά εκατοντάδων από τους υπόλοιπους εργάτες.

Εργαζόμενοι, κάποιοι εξ αυτών ανειδίκευτοι, που -όπως λένε οι ίδιοι- δούλευαν το τελευταίο διάστημα σε συνθήκες απόλυτης εντατικοποίησης, για να ολοκληρώσουν τη συντήρηση του εργοστασίου (διαδικασία shutdown) μέσα σε 30 μέρες, ενώ -όπως ισχυρίζονται- απαιτείται διπλάσιος χρόνος.

Αλλοι αυτόπτες μάρτυρες έκαναν λόγο για «αλληλουχία... ατυχών περιστατικών» στη μονάδα παραγωγής βενζίνης «3.300» των ΕΛ.ΠΕ. στον Ασπρόπυργο, που οδήγησαν στις εκρήξεις και στη φωτιά που ακολούθησε.

Τρεις ώρες μετά το ατύχημα, 10 μέτρα από την πύλη του εργοστασίου μια ηλεκτρονική επιγραφή ακόμα αναβοσβήνει: «250.000 ώρες χωρίς εργατικό ατύχημα»...

Παρότι δεν υπάρχει ακόμη επίσημο πόρισμα για τα αίτια της πυρκαγιάς που ξέσπασε στις 8.15 χθες το πρωί στο διυλιστήριο, το οποίο βρίσκεται από τις 20 Απριλίου σε διαδικασία συντήρησης, οι πληροφορίες από συνδικαλιστές των ΕΛ.ΠΕ. αναφέρουν πως οι έξι εργαζόμενοι κινδύνεψαν να καούν ζωντανοί, όταν την ώρα που εργάζονταν στη μονάδα παραγωγής βενζίνης υπήρξε μεγάλη διαρροή καυσίμου στον χώρο από εγκλωβισμένο προϊόν.

Σύμφωνα με την επικρατέστερη εκδοχή, το καύσιμο ανεφλέγη και προκάλεσε πυρκαγιά, επειδή την ίδια ώρα ακριβώς δίπλα από τη μονάδα γίνονταν παράλληλα και εργασίες ηλεκτροσυγκόλλησης, ενώ μια δεύτερη εκδοχή θέλει την πυρκαγιά να προκλήθηκε από τη διέλευση απορριμματοφόρου πάνω από χυμένο καύσιμο.

Ο Παναγιώτης Οφθαλμίδης, πρόεδρος του Πανελλήνιου Σωματείου Εργαζομένων στα ΕΛ.ΠΕ., παρών στο περιστατικό, επιβεβαίωσε στην «Εφ.Συν.» ότι η πυρκαγιά ήταν αποτέλεσμα διαρροής εγκλωβισμένου υλικού από τη μονάδα «3.300».

Ο ίδιος διαψεύδει, ωστόσο, κατηγορηματικά ότι δεν είχαν προβλεφθεί τα απαραίτητα μέτρα ασφαλείας για το προσωπικό, όπως υποστήριζε χθες σε δηλώσεις του ο πρόεδρος του Συνδικάτου Μετάλλου Πειραιά Σωτήρης Πουλικόγιαννης.

Ο τελευταίος -μεταξύ άλλων- είπε ότι δεν υπήρχε αναλυτικός κατάλογος εργασιών και των εργατών που συμμετείχαν σε αυτές και ότι ο συναγερμός για την εκκένωση του χώρου των διυλιστηρίων χτύπησε με μεγάλη καθυστέρηση.

«Ολα τα μέτρα ασφαλείας τηρούνται με θρησκευτική ευλάβεια στο διυλιστήριο, δεν παίζουμε με τις ζωές μας. Και η εκκένωση του χώρου ήταν άμεση, και οι άνθρωποι ήταν πλήρως εξοπλισμένοι, αλλά τι να σου κάνει ο εξοπλισμός, η ανάφλεξη ήταν τόσο έντονη που έλιωσαν οι στολές και τα κράνη», δήλωσε ο Π. Οφθαλμίδης.

Αντίθετες ήταν άλλες μαρτυρίες εργαζομένων έξω από την πύλη του εργοστασίου, που ισχυρίζονται ότι όχι μόνο δεν χτύπησε κανένας συναγερμός, αλλά ότι δεν υπήρχαν οι προβλεπόμενες οδοί διαφυγής.

Οι εργαζόμενοι φάνηκε να μην ξέρουν τι να κάνουν, παρότι κάποιοι εξ αυτών είχαν λάβει μέρος σε ασκήσεις αντιμετώπισης τέτοιων περιστατικών.

Ενδεικτικό του πανικού που επικράτησε ήταν περιστατικό λίγα λεπτά μετά τις εκρήξεις, κατά το οποίο εργαζόμενος των ΕΛ.ΠΕ. παραλίγο να έρθει στα χέρια με το προσωπικό ασφαλείας.

Τελικά ο εργαζόμενος κατάφερε να κόψει μια μεγάλη αλυσίδα από μια πόρτα που ήταν κλειδωμένη, με αποτέλεσμα να βγουν προς τα έξω αρκετοί συνάδελφοί του.

Μέτρα ασφαλείας

Στο θέμα των μέτρων ασφαλείας αναφέρθηκε και η διοίκηση των ΕΛ.ΠΕ., σημειώνοντας στην επίσημη ανακοίνωσή της ότι «ελήφθησαν όλα τα προβλεπόμενα μέτρα ασφαλείας, όπως προβλέπεται από τις σχετικές διαδικασίες».

Σε μια επικοινωνιακή δε προσπάθεια να περιορίσει τυχόν δικές της ευθύνες, επισημαίνει στην ανακοίνωσή της ότι τις εργασίες συντήρησης που γίνονταν στο διυλιστήριο είχε αναλάβει «έμπειρη ελληνική εργολαβική εταιρεία», ενώ στελέχη του ομίλου με δηλώσεις τους έλεγαν πως θα διερευνηθούν οι καταγγελίες που έγιναν, ότι υπήρξε πλημμελής προετοιμασία σε ό,τι αφορά την ασφάλεια.

Παρότι η πυρκαγιά αντιμετωπίστηκε μέσα σε 15 λεπτά με ίδια πυροσβεστικά μέσα των ΕΛ.ΠΕ. πριν επεκταθεί στις υπόλοιπες εγκαταστάσεις του διυλιστηρίου, οι έξι εργαζόμενοι -2 εκ των οποίων ανήκουν στο δυναμικό των ΕΛ.ΠΕ., σύμφωνα με επίσημη ανακοίνωση, και οι 4 σε μεγάλη εργολαβική εταιρεία- κινδύνεψαν σοβαρά.

Δύο ώρες μετά το ατύχημα κυκλοφορούσαν φήμες για αγνοούμενους, ακόμη και νεκρούς, κάτι που όμως ευτυχώς δεν επιβεβαιώθηκε.

Η σύγχυση προήλθε, κατά μια εκδοχή, από το γεγονός ότι η διοίκηση των ΕΛ.ΠΕ. δεν γνώριζε ποιοι και πόσοι απασχολούνταν στις εργασίες συντήρησης, καθώς αυτό το γνώριζαν μόνο οι εργολάβοι που είχαν διαθέσει τα εξωτερικά συνεργεία για τις εργασίες αυτές, τα οποία δούλευαν εξοντωτικά από το πρωί ώς το βράδυ.

Αλλοι εργαζόμενοι αναιρούν το συγκεκριμένο επιχείρημα, ρίχνοντας ανοιχτά τις ευθύνες στην εταιρεία: «Σας πληροφορώ ότι ξέρουν καλά πού είναι ο καθένας μας, είναι όλα καταγεγραμμένα σε ηλεκτρονικές καρτέλες και είναι θέμα λίγων λεπτών να το επιβεβαιώσουν», εξηγεί ο Κ., εργαζόμενος σε εργολαβική εταιρεία, προσθέτοντας πως «το 16ωρο συνεχές ωράριο δεν είναι εξαίρεση, αλλά κανόνας».

«Μόλις χθες μου έλεγε συνάδελφος πως αναγκάστηκε να δουλέψει χωρίς να πάει σπίτι του επί 30 ώρες», προσθέτει ο ίδιος.

«Είδα με τα μάτια μου να μην επιτρέπεται η είσοδος σε δύο οχήματα της Πυροσβεστικής από τους υπευθύνους της εταιρείας», δηλώνει στην «Εφ.Συν.» εργαζόμενος στα ΕΛ.ΠΕ., μία ώρα μετά το περιστατικό και ενώ κυκλοφορούν φήμες περί δυσαρέσκειας της Πυροσβεστικής για τη στάση των ΕΛ.ΠΕ.

Τελικά, σύμφωνα με την επίσημη εκδοχή της Πυροσβεστικής: «Η ειδοποίηση για τη φωτιά στα Διυλιστήρια στο κέντρο της Πυροσβεστικής ήταν στις 08.20 το πρωί. Εκεί στάλθηκαν 7 οχήματα με 20 πυροσβέστες, προκειμένου να βοηθήσουν στην κατάσβεση, με το πρώτο να φτάνει στις 08.22 π.μ. Τα οχήματα δεν μπήκαν, καθώς υπάρχει σχετικό πρωτόκολλο των διυλιστηρίων –τα οποία έχουν δικές τους μονάδες πυρόσβεσης- το οποίο ορίζει ότι αυτά θα χρησιμοποιούνται ενισχυτικά-βοηθητικά. Στον χώρο των διυλιστηρίων μπήκαν τελικά λίγο μετά τις 09.00 το πρωί τρία οχήματα με εννιά πυροσβέστες, τα οποία έριχναν αφρό στη δεξαμενή που εξερράγη και στις διπλανές, προκειμένου να τις ψύξουν. Τα οχήματα παρέμεναν ώς το μεσημέρι».

Εκτιμήσεις ανώτερων έμπειρων αξιωματικών της Π.Υ. για τα αίτια που προκάλεσαν τις εκρήξεις κάνουν λόγο πιθανότατα για σπινθήρες από τροχό ή ηλεκτροκόλληση, καθώς γίνονταν εργασίες συντήρησης στην άδεια δεξαμενή. Αποκλείουν την ύπαρξη τσιγάρου.

Οι έρευνες για τα αίτια που προκάλεσαν τη φωτιά θα γίνουν από κλιμάκιο του Ανακριτικού Τμήματος της Πυροσβεστικής, από εμπειρογνώμονες που θα οριστούν από την Εισαγγελία και από επιθεωρητές του υπουργείου Παραγωγικής Ανασυγκρότησης Περιβάλλοντος και Ενέργειας.

Σύμφωνα με την εταιρεία, άλλη ομάδα διερεύνησης των αιτίων αποτελείται από εκπροσώπους της εταιρείας, του σωματείου εργαζομένων και εξωτερικό πραγματογνώμονα.

Τραυματίες: Παλεύουν για τη ζωή τους πέντε εργάτες

■ Σε εξαιρετικά κρίσιμη κατάσταση, νοσηλεύονται με εγκαύματα συνολικής έκτασης 70%-80% σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας τρεις από τους έξι τραυματίες του εργατικού ατυχήματος στα Διυλιστήρια Ασπροπύργου. Το πρώτο 24ωρο είναι καθοριστικής σημασίας για τους τρεις νέους άνδρες, σύμφωνα με τους θεράποντες γιατρούς τους. Ας σημειωθεί ότι εγκαύματα έκτασης άνω του 40% είναι πολύ δύσκολα αντιμετωπίσιμα.

Πρόκειται για έναν 31χρονο, που βρίσκεται διασωληνωμένος στο Γενικό Νοσοκομείο Ελευσίνας «Θριάσιο», και έναν επίσης νέο άνδρα κάτω των 35 ετών, ο οποίος αντιμετωπίζει -πέραν των εγκαυμάτων- αναπνευστική ανεπάρκεια και νοσηλεύεται διασωληνωμένος και υπό μηχανική υποστήριξη της αναπνοής στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του 251 Γενικού Νοσοκομείου Αεροπορίας.

Με εγκαύματα 80%, διασωληνωμένος, σε ιδιαίτερα κρίσιμη κατάσταση νοσηλεύεται στη Μονάδα Εντατικής Θεραπείας του «Αττικόν» ακόμα ένας νεαρός εργάτης.

■ Κρίσιμη είναι και η κατάσταση της υγείας δύο ακόμα ανδρών με εισπνευστικά εγκαύματα, ενός νέου άνδρα, κάτω των 35 ετών, ο οποίος νοσηλεύεται διασωληνωμένος και υπό μηχανική υποστήριξη με εγκαύματα β' βαθμού και αναπνευστική ανεπάρκεια στην Μονάδα Εγκαυμάτων του «Γ. Γεννηματάς», καθώς κι ενός 43χρονου που είναι διασωληνωμένος στο «Θριάσιο».

■ Σε καλή κατάσταση, εκτός κινδύνου, νοσηλεύεται ένας 29χρονος με εγκαύματα μερικού πάχους 20% στα χέρια, στο «Θριάσιο».

Οι τραυματίες διακομίσθηκαν αρχικά στο «Θριάσιο» και το «Αττικόν». Στη συνέχεια ωστόσο κρίθηκε απαραίτητη η μεταφορά δύο εκ των τριών που βρίσκονταν στο «Αττικόν» σε ΜΕΘ του 251 Γενικού Νοσοκομείο Αεροπορίας και στη Μονάδα Εγκαυμάτων του «Γ. Γεννηματάς».

Τα σοβαρότερα εργατικά δυστυχήματα στα ΕΛ.ΠΕ.

Δυστυχώς δεν είναι η πρώτη φορά που ένα σοβαρό ατύχημα συμβαίνει στα διυλιστήρια των Ελληνικών Πετρελαίων.

Μόλις πριν από λίγες εβδομάδες, στις 29 Μαρτίου, σε μια είδηση που πέρασε στα «ψιλά» στα περισσότερα ΜΜΕ, γράφαμε στην «Εφ.Συν.» για το «Νέο επεισόδιο ρύπανσης στα ΕΛ.ΠΕ. στην Ελευσίνα».

Το σοβαρότερο πάντως δυστύχημα συνέβη το 1992 στις εγκαταστάσεις της Πετρόλα.

■ 17/01/2014. Τρεις εργαζόμενοι τραυματίστηκαν στις εγκαταστάσεις των Ελληνικών Πετρελαίων στην Ελευσίνα κατά την προσπάθειά τους να σβήσουν φωτιά που ξέσπασε στις νέες μονάδες των ΕΛ.ΠΕ. Η φωτιά προκλήθηκε από διαρροή εύφλεκτου υλικού. Οι εργαζόμενοι διακομίστηκαν με αναπνευστικά προβλήματα στο «Αττικό» νοσοκομείο.

■ 13/10/2013. Τέταρτο ατύχημα μέσα σε 4 μήνες. Κατά τη διάρκεια εργασιών, καθαρισμού φίλτρου, ζεστό προϊόν έπεσε πάνω σε τρεις εργάτες (που απασχολούνται σε εργολάβο και όχι απευθείας στα ΕΛ.ΠΕ.), με αποτέλεσμα ο ένας εργάτης να υποστεί εγκαύματα στα πόδια και να μεταφερθεί στο ΚΑΤ.

■ 29/9/2013. Εργατικό ατύχημα σημειώθηκε στα διυλιστήρια Ελευσίνας του ομίλου ΕΛ.ΠΕ. Συγκεκριμένα, ο μεταλλεργάτης Β.Φ. που εργαζόταν σε εργολάβο, κατά τη διάρκεια εργασιών πάνω σε εναλλάκτη έπεσε με αποτέλεσμα να υποστεί σοβαρές κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις.

■ 20/8/2009. Θάνατος εργάτη, που έπεσε από μόνιμη σκάλα με προστατευτικό κιγκλίδωμα που οδηγεί σε εξέδρα των εγκαταστάσεων του Διυλιστηρίου Ασπροπύργου σε ύψος περίπου 5 μέτρων.

■ 17/11/2006. Βαρύτατος τραυματισμός Ουκρανού εργαζόμενου εργολαβικής εταιρείας η οποία εκτελούσε εργασίες στο διυλιστήριο ΕΛ.ΠΕ. στην Ελευσίνα.

■ 1/9/1992. Ανάφλεξη, έκρηξη και πυρκαγιά σε μονάδα διύλισης αργού πετρελαίου στην Πετρόλα (πρώην ΕΛ.ΠΕ.), με αποτέλεσμα 14 νεκρούς και 24 τραυματίες. Το περιστατικό συνέβη λόγω διαρροής μεγάλων ποσοτήτων μείγματος υγραερίων και ελαφριάς νάφθας. Ερωτήματα διατυπώθηκαν για το κατά πόσο είχε γίνει σωστά ο υπολογισμός του πάχους του συγκεκριμένου σωλήνα, καθώς και για τη χωροθέτηση των γραφείων.

Δήλωση εταιρείας- Ανακοινώσεις

Τραυματίες και διερεύνηση οι προτεραιότητες

Η «Εφ.Συν.» επικοινώνησε με τον Γεράσιμο Στανίτσα, διευθυντή Επικοινωνίας του Ομίλου ΕΛ.ΠΕ., ο οποίος δήλωσε: «Το τι ακριβώς συνέβη διερευνάται διότι, όπως καταλαβαίνετε, είναι πολύ νωπά τα γεγονότα και πολύ έντονα. Η πρώτη μας μέριμνα και το πρώτο μας μέλημα είναι να δούμε τι θα κάνουμε με τους τραυματίες, και εκεί έχουμε δώσει όλο μας το βάρος. Βέβαια ταυτόχρονα έχει αρχίσει και μια διερεύνηση, και όταν θα είμαστε έτοιμοι, πιθανότατα προς το τέλος του Σαββατοκύριακου ή τη Δευτέρα, θα μιλήσουμε πλέον με λεπτομέρειες και τεκμηριωμένα».

■ «Αυτό που ζητήσαμε -και το ζητήσαμε επειγόντως ως κυβέρνηση κι εγώ ως αρμόδιος υπουργός που εποπτεύει τα ΕΛ.ΠΕ.- είναι η άμεση και ταχύτατη και σε βάθος διερεύνηση της τραγωδίας», δήλωσε ο υπουργός ΠΑΠΕΝ Παναγιώτης Λαφαζάνης, ύστερα από σειρά συναντήσεων που είχε στον τόπο του ατυχήματος.

■ Ο υπουργός Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Κοινωνικής Αλληλεγγύης Πάνος Σκουρλέτης εξέφρασε τη λύπη της πολιτικής ηγεσίας του υπουργείου για τον τραυματισμό των 6 εργαζομένων, ενώ στον τόπο του ατυχήματος έσπευσαν κλιμάκια τεχνικών επιθεωρητών από τα αρμόδια τοπικά τμήματα του Σώματος Επιθεώρησης Εργασίας (ΣΕΠΕ), καθώς επίσης και κλιμάκιο Ειδικών Επιθεωρητών.

■ Χρέος της νέας διοίκησης των ΕΛ.ΠΕ. είναι να δώσει τεκμηριωμένες απαντήσεις, «δημόσια και με πλήρη διαφάνεια», για τα αίτια του ατυχήματος που ξυπνά μνήμες δεκαετίας '90, ανέφερε ο αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Αττικής Γιάννης Βασιλείου, μιλώντας στο «Κόκκινο», προσθέτοντας πως «πριν από 15 ημέρες, Κυριακή βράδυ ήταν, σε άλλο διυλιστήριο, στην Ελευσίνα, άλλαξε χρώμα ο ουρανός από κάποιο άλλο ατύχημα».

■ Ανακοινώσεις για το θέμα εξέδωσαν το ΠΑΜΕ, η ΓΣΕΕ, η Λαϊκή Αντίσταση ΑΑΣ, η Ομοσπονδία Εργατοϋπαλλήλων Χημικής Βιομηχανίας.