Απουσίες-ρεκόρ από την εργασία λόγω ασθενείας

O επικεφαλής της ασφαλιστικής εταιρείας Allianz εμφανίστηκε οργισμένος πριν από μερικούς μήνες. Η Γερμανία είναι «παγκόσμια πρωταθλήτρια» στις αναρρωτικές άδειες, εξήγησε ο Oliver Bäte σε συνέντευξή του στη Handelsblatt, το φθινόπωρο. Η πρότασή του: καμία απολαβή από την πρώτη ημέρα της άδειας ασθενείας. Ο λόγος: η Γερμανία θα εξοικονομήσει 40 δισεκατομμύρια ευρώ με ένα τέτοιο μέτρο. Παρόμοια προσέγγιση έχει και η Αυστρία. Το αυστριακό κυβερνητικό πρόγραμμα προβλέπει αποτελεσματικότερους ελέγχους των απουσιών λόγω ασθένειας και αύξηση του απαραίτητου προσωπικού, ενώ η σχετική συζήτηση διεξάγεται σε έντονους τόνους τον τελευταίο καιρό. Η μομφή; Οι εργαζόμενοι δηλώνουν -υποτίθεται- ασθένεια, ενώ δεν είναι ασθενείς, προτιμούν όμως το ρεπό τη Δευτέρα, παίρνοντας αναρρωτική άδεια. Ωστόσο, σε σχέση με τις αναρρωτικές άδειες, οι ειδικοί επισημαίνουν ιδιαίτερα και τα αυξημένα προβλήματα ψυχικής υγείας, καθώς και τη γήρανση του πληθυσμού, ο οποίος πλήττεται ολοένα και περισσότερο από χρόνιες ασθένειες.

Η απουσία από την εργασία συνιστά πρόβλημα και στην Ισπανία. Οι αναρρωτικές άδειες αυξήθηκαν και εκεί ραγδαία τα τελευταία χρόνια. Πέρσι, ο Ισπανός υπουργός Εργασίας δήλωσε ότι η εξέλιξη της ανόδου των απουσιών στην Ισπανία «δεν είναι θετική». Η ρύθμιση των αναρρωτικών αδειών διαφέρει σημαντικά από χώρα σε χώρα της Ευρώπης. Ενώ στην Αυστρία και τη Γερμανία, καθώς και στο Βέλγιο, τη Δανία, τη Φινλανδία, τη Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, τη Μάλτα και τη Νορβηγία καταβάλλεται το πλήρες ημερομίσθιο, στην Εσθονία, τη Γαλλία, την Ιρλανδία, την Ιταλία, τη Λετονία, την Πορτογαλία, τη Σουηδία, την Ισπανία και την Κύπρο υπολογίζονται ως ημέρες ασθένειας χωρίς καταβολή ημερομισθίου. Στη Βουλγαρία, την Κροατία, την Ολλανδία, την Πολωνία, τη Ρουμανία, τη Σλοβακία, τη Σλοβενία, την Τσεχία και την Ουγγαρία, από την άλλη πλευρά, η καταβολή του ημερομισθίου γίνεται σε ποσοστό από 25% έως 90%. Αυτό δείχνει ανάλυση του Ινστιτούτου IGES για τη γερμανική ασφαλιστική εταιρεία υγείας DAK-Gesundheit.

Σημαντικές διαφορές

Σύμφωνα με την ανάλυση, υπάρχουν επίσης σημαντικές διαφορές ως προς το πότε αναλαμβάνουν τα ασφαλιστικά ταμεία να καταβάλουν επίδομα ασθενείας και το ύψος αυτού. Στη Δανία, για παράδειγμα, το ημερομίσθιο καταβάλλεται μέχρι την 31η ημέρα της ασθένειας και μετέπειτα καταβάλλεται το επίδομα ασθενείας στο ακέραιο για έως και 22 εβδομάδες. Στη Φινλανδία, από την άλλη πλευρά, το ασφαλιστικό ταμείο αναλαμβάνει από τη δέκατη ημέρα να καταβάλει μόνο το 70% του εκάστοτε ημερομισθίου. Στην Αυστρία, ανάλογα με τη διάρκεια της εργασιακής σχέσης, οι εργαζόμενοι δικαιούνται ολόκληρο το ημερομίσθιο έως και δώδεκα εβδομάδες.

Είναι πράγματι η Γερμανία παγκοσμίως η άδοξη πρωταθλήτρια, όπως ισχυρίστηκε ο επικεφαλής της Allianz; Σύμφωνα με μια ανάλυση του ΟΟΣΑ από το 2022, η Γερμανία ήταν πράγματι στην κορυφή της λίστας των αναρρωτικών αδειών με 24,9 ημέρες απουσίας μετ’ αποδοχών ανά έτος, ενώ την ακολουθούν η Λετονία (20,2 ημέρες) και η Τσεχική Δημοκρατία (19,2 ημέρες). Η Αυστρία βρίσκεται στη μέση της λίστας με 14,9 ημέρες. Είναι ενδιαφέρον ότι, σύμφωνα με τα στοιχεία της έκθεσης του Ινστιτούτου IGES, «δεν φαίνεται να υπάρχουν περισσότερες ημέρες απουσίας μετ’ αποδοχών στις χώρες με γενναιόδωρα συστήματα επιδομάτων ασθενείας». Στη Λετονία και την Τσεχία, για παράδειγμα, καταβάλλονται μόνο περιορισμένες ή καθόλου αποδοχές τις πρώτες ημέρες της άδειας ασθενείας.

Ωστόσο, τα στοιχεία δεν βοηθούν, διότι οι ημέρες ασθενείας καταγράφονται διαφορετικά στις επιμέρους χώρες. Σύμφωνα με την έκθεση, υπάρχει σχεδόν ολοκληρωμένη καταγραφή στη Γερμανία, γεγονός που εξηγεί πιθανώς γιατί η χώρα βρίσκεται στην πρώτη θέση. Στην Αυστρία, από την άλλη πλευρά, οι εταιρείες ζητούν επίσημο σημείωμα από ιατρό, συχνά μόνο ύστερα από τρεις ημέρες. Αυτά τα δεδομένα περιλαμβάνονται στη συνέχεια στα στατιστικά στοιχεία. Μια σύντομη χρονικά αναρρωτική άδεια δεν περιλαμβάνεται. Το πρόβλημα αυτό αντιμετωπίζεται και σε άλλες χώρες.

Πρόβλημα για την οικονομία

Γιατί παρατηρείται μεγαλύτερη νευρικότητα σε πολλές χώρες; Ο υψηλός αριθμός αναρρωτικών αδειών αποτελεί μειονέκτημα για την οικονομία, η οποία σήμερα ούτως ή άλλως αποδυναμώνεται, διότι μειώνεται η παραγωγικότητα, χάνονται ώρες εργασίας εβδομαδιαίως και το κόστος των αναρρωτικών αδειών είναι υψηλό. Αυτό δείχνει και η ευρωπαϊκή έρευνα για το εργατικό δυναμικό, η οποία προσδιορίζει πόσος χρόνος εργασίας χάνεται κάθε εβδομάδα λόγω των αναρρωτικών αδειών. Με 6,8% η Γερμανία βρίσκεται στη μέση της λίστας και δεν είναι σε καμία περίπτωση «παγκόσμια πρωταθλήτρια», ενώ η Νορβηγία και η Φινλανδία προηγούνται στην κατάταξη με 10,7% και 10% αντίστοιχα. Η Αυστρία βρίσκεται σημαντικά πιο κάτω στη λίστα με 5,1%. Η κατάσταση δείχνει και πάλι διαφορετική, εάν εξετάσουμε το ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος που χρησιμοποιείται για τις αναρρωτικές άδειες. Εδώ η Ολλανδία είναι πρώτη στη λίστα με 2,1% και τις ακολουθούν Γερμανία και Ελβετία.

Πώς αντιμετωπίζουν οι χώρες αυτή την πρόκληση; Οπως προαναφέρθηκε, η Αυστρία θέλει να διενεργούνται πιο εντατικοί έλεγχοι στο μέλλον. Η δυνατότητα ελέγχου σε περίπτωση που μια εταιρεία υποπτεύεται ότι οι εργαζόμενοι δηλώνουν ψευδώς ασθένεια, υπάρχει όμως ήδη σήμερα. Στη Δανία, η οποία εδώ και καιρό υπερηφανεύεται για μια καλή ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, γίνεται πολύς λόγος για την αύξηση των αναρρωτικών αδειών που σχετίζονται με το άγχος.

Συνολικά, οι αναρρωτικές άδειες στη Δανία αυξήθηκαν κατά 1,3 ημέρες ανά εργαζόμενο μεταξύ 2019 και 2023. Αυτό έχει οδηγήσει σε μια δημόσια συζήτηση, στην οποία έχουν συμμετάσχει μεταξύ άλλων και πολιτικοί, αναφέροντας τις εμπειρίες τους με το άγχος. Ως αποτέλεσμα, η Δανία βρίσκεται σήμερα σε διαδικασία αποτίμησης του κόστους του άγχους των εργαζομένων για τους εργοδότες, επειδή τους καθιστά λιγότερο παραγωγικούς. Συγκεκριμένα, αυτό ανέρχεται σε περισσότερα από δύο δισεκατομμύρια ευρώ ετησίως.

Στην Ισπανία, η εβδομαδιαία εργασία μειώθηκε πρόσφατα στις 37,5 ώρες. Κάποιοι ειδικοί ελπίζουν ότι με αυτόν τον τρόπο θα μειωθεί και ο αριθμός των ημερών ασθένειας. Κατά πάσα πιθανότητα επειδή θα μειωθούν οι εργαζόμενοι που δηλώνουν συχνά ψευδώς ασθενείς αν υπάρξει ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Πάντως, οι ειδικοί πιστεύουν ότι οι εταιρείες οφείλουν να λαμβάνουν πολύ περισσότερα προληπτικά μέτρα για την ενίσχυση της ψυχικής και σωματικής υγείας των εργαζομένων.

Σημειώνεται, τέλος, ότι, σύμφωνα με τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία του ΟΟΣΑ, η Ελλάδα βρισκόταν το 2022 στον πάτο της ευρωπαϊκής λίστας, αποτελώντας εξαίρεση, με τον μέσο εργαζόμενο να παίρνει μόλις δύο ημέρες αναρρωτικής άδειας τον χρόνο.

* (DER STANDARD)

🔴 Το άρθρο γράφτηκε στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος PULSE, στο οποίο συμμετέχει κατ’ αποκλειστικότητα στην Ελλάδα η «Εφ.Συν.». Συνεργάστηκαν οι: Robin Kohrs (Der Standard- Aυστρία), Héctor G. Barnés (El Confidencial-Iσπανία), Emmy Sasipornkarn Srimingkwanchai (Deutsche Welle-Γερμανία), Emma Louise Stenholm (Føljeton- Δανία), Davide Madeddu (Il Sole 24 Ore-Ιταλία).