Αύξηση υψηλού ρίσκου στα καύσιμα

Στη χειρότερη δυνατή οικονομική συγκυρία επέλεξε η κυβέρνηση να αυξήσει τους φόρους στα καύσιμα, που διαχρονικά αποτελούν την εύκολη λύση για να μεταφέρονται χρήματα από τις τσέπες των καταναλωτών στα δημόσια ταμεία.

Οι αυξήσεις που μεσολάβησαν την τελευταία εβδομάδα λόγω των φορολογικών επιβαρύνσεων κινούνται γύρω στα 4 λεπτά το λίτρο στη βενζίνη, περίπου στα 10 λεπτά το λίτρο είναι η αύξηση στο πετρέλαιο κίνησης και άλλα 8 λεπτά στο υγραέριο.

Ερχονται, όμως, να προστεθούν στις πολύ μεγαλύτερες αυξήσεις των λιανικών τιμών λόγω των διεθνών τιμών του πετρελαίου και συνθέτουν από κοινού ένα μείγμα δυνητικών εκρηκτικών ανατιμήσεων στην αγορά.

Φόβοι ανατιμήσεων

Οι αυξήσεις αυτές απειλούν όχι μόνο να υπονομεύσουν την αναμενόμενη ανάκαμψη της οικονομίας αν επηρεαστεί αρνητικά η κατανάλωση, από την οποία εξαρτάται ακόμη πάνω από το 70% του ΑΕΠ, αλλά και να πυροδοτήσουν κύμα ανατιμήσεων σε προϊόντα και υπηρεσίες λόγω της αύξησης του κόστους στην αλυσίδα των μεταφορών και της παραγωγής.

Παρότι η Ελλάδα δεν ανακαλύπτει τώρα τον φορολογικό πρωταθλητισμό στα καύσιμα, μία ακόμη αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης και του ΦΠΑ, από τις πολλές που έγιναν στα χρόνια των μνημονίων, θα ήταν λιγότερο αισθητή αν παράλληλα δεν είχαν μεσολαβήσει τον τελευταίο χρόνο η πολύ μεγάλη αύξηση των διεθνών τιμών του πετρελαίου και η σημαντική υποχώρηση του ευρώ έναντι του δολαρίου.

Η μακρά περίοδος των μειωμένων διεθνών τιμών του αργού πετρελαίου συνέβαλε τα μέγιστα ώστε από το καλοκαίρι του 2014 μέχρι τις αρχές του 2016 (πτώση άνω του 77% στο πετρέλαιο) η ελληνική οικονομία να απορροφήσει ευχερέστερα τους κραδασμούς της ύφεσης έχοντας σύμμαχο τις χαμηλές τιμές ενέργειας.

Αυτό το πλεονέκτημα χάνεται πλέον λόγω της ανάκαμψης των τιμών, πάνω στις οποίες επιβάλλονται οι πρόσθετοι φόροι.

Στην προκειμένη περίπτωση υπερισχύει η κοντόθωρη εισπρακτική προσέγγιση που επιτάσσει την περαιτέρω αύξηση των φόρων επί των αυξανόμενων τιμών των καυσίμων προκειμένου να εισπραχθούν ακόμη περισσότερα έσοδα και να επιτευχθεί ο στόχος για πρωτογενή πλεονάσματα 1,75% του ΑΕΠ το 2017.

Ειδικότερα τον τελευταίο χρόνο οι τιμές του αργού πετρελαίου σε όρους ευρώ έχουν αυξηθεί πάνω από 60% και σύμφωνα με υπολογισμούς του υπουργείου Οικονομίας η επίπτωση φτάνει τα 12,9 λεπτά του ευρώ, ενώ την κατάσταση επιδεινώνει και η άνοδος του δολαρίου έναντι του ευρώ.

Πέρυσι τον Ιανουάριο ένα λίτρο βενζίνης κόστιζε περίπου 1,37 ευρώ λόγω των χαμηλότερων διεθνών τιμών, ενώ φέτος το κόστος είναι υψηλότεροκατά 17-20 λεπτά το λίτρο.

Μετά και τις νέες αυξήσεις οι φόροι στη βενζίνη αντιστοιχούν πλέον στο 70% της λιανικής της τιμής, έναντι μέσου όρου 66,2% στην Ε.Ε., όπου όμως στα περισσότερα κράτη-μέλη η μέση αγοραστική δύναμη είναι πολύ υψηλότερη της ελληνικής.

2η στην Ευρώπη

Ο συνδυασμός των τριών αυτών παραγόντων, με κυριότερο τον διπλασιασμό των τιμών του αργού, κάνει σημαντικά ακριβότερα τη βενζίνη και το πετρέλαιο κίνησης, με την Ελλάδα να παρουσιάζει πλέον τη 2η υψηλότερη λιανική τιμή στην αμόλυβδη πανευρωπαϊκά.

Οριακά ακριβότερα από την Ελλάδα πωλείται σήμερα η βενζίνη μόνο στην Ολλανδία (1,564 ευρώ/λίτρο) σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, ενώ πάνω από 1,5 ευρώ διαμορφώνονται οι τιμές στην Ιταλία και τη Δανία.

Σύμφωνα με τα ανεπίσημα στοιχεία των πρατηριούχων, η μέση τιμή διαμορφώνεται πλέον κοντά στο 1,54 με 1,55 ευρώ το λίτρο έναντι 1,4970 ευρώ που ήταν με βάση τα επίσημα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μέχρι τις 31/12/2016.

Διεθνείς ιστοσελίδες που καταγράφουν τις διακυμάνσεις των τιμών πανευρωπαϊκά δείχνουν τη μέση τιμή στην Ελλάδα κοντά στο 1,59 ευρώ το λίτρο και του πετρελαίου κίνησης στο 1,2950 ευρώ, ωστόσο σαφέστερη εικόνα θα υπάρχει μέσα στις επόμενες ημέρες με τη δημοσίευση των επίσημων στοιχείων από το υπουργείο Ανάπτυξης.

Με βάση, πάντως, τις χθεσινές αναρτήσεις στο παρατηρητήριο τιμών (fuelprices.gr) του υπουργείου Ανάπτυξης, μπορούσε κανείς να βρει τιμές στην Αττική από 1,4570 ευρώ το λίτρο μέχρι και 1,6890 ευρώ, ενώ στα νησιά, όπου ο ΦΠΑ αυξήθηκε φέτος από το 17% στο 24%, η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη.

Στις Κυκλάδες λ.χ. οι λιανικές τιμές ξεκινούν από το 1,665 ευρώ και φτάνουν μέχρι το 1,91 ευρώ. Στη μέση τιμή του 1,54 ευρώ το λίτρο, οι φορολογικές επιβαρύνσεις αντιστοιχούν πλέον σε πάνω από 1 ευρώ ή στο 67-68% της τελικής τιμής.

430 εκατ. περισσότερα προσδοκά το οικονομικό επιτελείο

Με ανεπίσημο σημείωμά του το υπουργείο Οικονομίας υποστηρίζει ότι από τα πρώτα διαθέσιμα στοιχεία η αγορά δείχνει να απορροφά μέρος των αυξήσεων αυτών.

Πράγματι, εκπρόσωποι των πρατηριούχων επιβεβαιώνουν ότι λόγω του υψηλού ανταγωνισμού που επικρατεί στην αγορά έχει απορροφηθεί ένα ποσοστό της τάξης του 4-5% επί των αυξήσεων.

Στην πράξη μιλούν για ανεπαίσθητο όφελος σε ό,τι αφορά την τιμή που πληρώνει ο καταναλωτής, αλλά για σημαντικό κόστος επί των μεικτών περιθωρίων κέρδους των βενζινοπωλών που διαμορφώνεται στο 4% επί της συνολικής τιμής ενός λίτρου βενζίνης.

Από την αύξηση των ειδικών φόρων κατανάλωσης η κυβέρνηση προσδοκά ότι θα εισπράξει περίπου 430 εκατ. ευρώ περισσότερα σε σύγκριση με το 2016.

Μόνο από την αύξηση του ΕΦΚ στο πετρέλαιο κίνησης (σε 0,41 ευρώ το λίτρο από 0,33 ευρώ το λίτρο) αναμένονται 302 εκατ. ευρώ περισσότερες εισπράξεις, από τον ΕΦΚ στην αμόλυβδη (στα 0,7 ευρώ το λίτρο από 0,67 ευρώ) άλλα 102 εκατ. ευρώ και περίπου 25 εκατ. ευρώ από την άνοδο του ΕΦΚ στο υγραέριο στο 0,43 ευρώ από 0,33 ευρώ.

Ωστόσο η τελική αύξηση των εσόδων αναμένεται ότι θα είναι πολύ μεγαλύτερη, καθώς ο ΦΠΑ επιβάλλεται πάνω στον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης.

Ετσι στον προϋπολογισμό προβλέπονται έσοδα 1,879 δισ. ευρώ από τον ΦΠΑ στα πετρελαιοειδή έναντι 1,594 δισ. ευρώ το 2016, μια αύξηση κοντά στο 18%, ενώ τα συνολικά έσοδα από τους φόρους κατανάλωσης σε όλα τα προϊόντα προβλέπονται στα 9,547 δισ. ευρώ από 8,835 δισ. ευρώ πέρυσι.