Στην καθιερωμένη κυριακάτικη ανάρτηση του πρωθυπουργού στο facebook, στην οποία όπως κάθε εβδομάδα προσπαθεί να μας πείσει ότι όλα πάνε από το καλό στο καλύτερο, έγινε –για πολλοστή φορά– μνεία στο πρόγραμμα «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω», το οποίο παρουσιάζεται ως «όπλο για να πέσουν οι τιμές των ενοικίων».
Ενα πρόγραμμα που ενώ είχε προαναγγελθεί τον Σεπτέμβριο του 2022 και θεσπίστηκε με νόμο τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους (μαζί με το «Σπίτι Μου»), χρειάστηκε να περάσουν πάνω από δυόμισι χρόνια για να ξεκινήσει η εφαρμογή του (με τροποποίηση στον νόμο για τους αιγιαλούς).
Η πλατφόρμα που άνοιξε στις 11 Απριλίου (https://an-noik.dypa.gov.gr) δέχθηκε τις πρώτες 10 ημέρες 702 αιτήσεις, από τις οποίες εγκρίθηκαν οι 419 (απορρίφθηκε περίπου το 40% των αιτήσεων) και εξετάζονται 52 ενστάσεις. Στόχος είναι σε βάθος διετίας να ανακαινιστούν και να «βγουν» στην αγορά 12.000 κενά ακίνητα, εντός οικιστικού ιστού, ώς 100 τ.μ., με επιδότηση 40% επί του συνόλου δαπανών επισκευής, το οποίο έχει «ταβάνι» τα 10.000 ευρώ.
Η δαπάνη χρηματοδότησης του προγράμματος δεν υπερβαίνει τα 50 εκατ. ευρώ και βαραίνει εξ ολοκλήρου τον τακτικό προϋπολογισμό του υπουργείου Οικογένειας και Κοινωνικής Συνοχής, κατανεμημένη στα οικονομικά έτη 2024-2025. Μετά την ολοκλήρωση της ανακαίνισης το ακίνητο πρέπει να εκμισθωθεί για τρία τουλάχιστον χρόνια σε ιδιώτη.
Πολλαπλή κριτική
Μία από τις προϋποθέσεις για τους δικαιούχους είναι να έχουν οικογενειακό φορολογητέο εισόδημα μέχρι 40.000. Με την έγκριση της αίτησης προκαταβάλλεται το 50% της επιδότησης, ώς 2.000 ευρώ και το υπόλοιπο εκταμιεύεται μετά την εξόφληση από τον ιδιοκτήτη, η οποία πρέπει να γίνεται μόνο ηλεκτρονικά.
Ηδη το πρόγραμμα έχει δεχθεί κριτική από επιστήμονες και φορείς ως ανεπαρκές, καθώς τα 12.000 ακίνητα είναι σταγόνα στον ωκεανό, όταν με βάση δηλώσεις των ιδιοκτητών στην ΑΑΔΕ εκτιμάται ότι τα κλειστά ακίνητα είναι πάνω από 700.000, ενώ η ζήτηση για αγορά ή μίσθωση κατοικίας εκτιμάται ότι υπερβαίνει την προσφορά κατά περίπου 200.000 ακίνητα (έρευνα της Τράπεζας Πειραιώς).
Επιπλέον, εφόσον δεν τίθενται επιπλέον κοινωνικά κριτήρια, π.χ. πλαφόν στο ύψος του ζητούμενου μισθώματος, υπάρχει πιθανότητα το μέτρο να οδηγήσει σε αύξηση αντί για μείωση των ενοικίων (βλ. «Εφ.Συν.» 14/4, «Γιατί έχουμε στεγαστική κρίση με τόσα κενά ακίνητα;»). Μία από τις πιο εύστοχες παρεμβάσεις σχετικά με το «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω» είναι τα 5+1 ερωτήματα που θέτει ο πρόεδρος του Πανελλαδικού Δικτύου Ε-real Εstates, Θεμιστοκλής Μπάκας, σύνοψη των οποίων παρουσιάζει σήμερα η «Εφ.Συν.».
1. Πού βρίσκονται τα 12.500 κλειστά ακίνητα; Οπως εξηγεί ο κ. Μπάκας, για να καταγραφεί αξιοσημείωτη μείωση του κόστους στέγασης πρέπει να καταγραφεί αύξηση της διαθεσιμότητας των ακινήτων σε περιοχές που είναι «πιεσμένες». Στις χώρες της Ε.Ε. «πιεσμένες» χαρακτηρίζονται οι περιοχές όπου οι μέσες τιμές ενοικίασης έχουν αυξηθεί κατά 5% περισσότερο από τον πληθωρισμό τα προηγούμενα πέντε χρόνια ή συνολικά έχουν υπερβεί το 30% του μέσου εισοδήματος των νοικοκυριών στην περιοχή.
Στην Αθήνα τέτοιες περιοχές είναι για παράδειγμα οι Αμπελόκηποι, η Καλλιθέα, το Παγκράτι, ο Βύρωνας, η Νέα Σμύρνη, ο Πειραιάς, το Αιγάλεω, το Χαλάνδρι, όπου παρατηρούνται αυξήσεις ενοικίων ώς και πάνω από 50% σε σύγκριση με το 2018. Μόνο αν ενταχθούν «μαζικά» νέα ακίνητα προς ενοικίαση σε αυτές τις περιοχές θα υπάρξει ορατή αναχαίτιση του κόστους στέγασης, επιμένει ο κ. Μπάκας. Αντιθέτως, αν ανακαινιστούν κυρίως ακίνητα σε περιοχές της περιφέρειας που δεν καταγράφουν ραγδαία αύξηση των ενοικίων, δεν θα υπάρξει αξιοσημείωτο αποτέλεσμα.
2. Κεφάλαιο 10.000 και μέγιστο ποσό επιδότησης 4.000 ευρώ. Ποιους αφορά; «Ο ιδιοκτήτης του ακινήτου που θα ενταχθεί στο πρόγραμμα, θα πρέπει να διαθέτει ίδια κεφάλαια ή να μπορεί να δανειστεί 6.000 ευρώ. Πόσοι ιδιοκτήτες που έχουν δηλωμένο κλειστό στο Ε2 το ακίνητό τους έχουν σήμερα αυτή τη δυνατότητα;», αναρωτιέται ο κ. Μπάκας.
Αντίστοιχα, «αν το ακίνητο βρίσκεται σε «πιεσμένες» περιοχές είναι αδιανόητο ένας ιδιοκτήτης που διαθέτει την οικονομική δυνατότητα σήμερα των 6.000 ευρώ, να μην έχει ανακαινίσει ήδη το ακίνητό του και να έχει «χάσει» ενοίκια τουλάχιστον 3-4 ετών». Επίσης δεν υπάρχει πρόβλεψη για ιδιοκτήτες κλειστών ακινήτων που αποδεδειγμένα δεν διαθέτουν ίδια κεφάλαια ή είναι «κόκκινοι» στα τραπεζικά ιδρύματα.
3. Τι ανακαίνιση μπορείς να κάνεις με κεφάλαιο 10.000 ευρώ; Τα ακίνητα που είναι δηλωμένα ως κλειστά για τουλάχιστον 3 χρόνια, είναι κυρίως παλαιά ακίνητα, στην πλειονότητά τους κατασκευής του 1960-1980. Μια βασική ανακαίνιση για ακίνητα αυτής της περιόδου (π.χ. διπλά τζάμια, μπαλκονόπορτες αλουμινίου, πόρτα εισόδου ασφαλείας, είδη υγιεινής, ντουλάπες, βάψιμο) χωρίς καν επιπλέον αλλαγές (π.χ. εσωτερικές πόρτες, πατώματα, νέες πρίζες, καλωδιώσεις κ.λπ.) κοστίζει πολύ περισσότερο από 10.000 ευρώ. Μετά τις ραγδαίες αυξήσεις των οικοδομικών υλικών τα τελευταία 3-4 χρόνια, το κόστος ανακαίνισης υπολογίζεται από 300-400 ευρώ/τ.μ. για ένα απλό «φρεσκάρισμα» και μπορεί να αγγίξει ακόμη και τα 1.000 ευρώ/τ.μ.
4. Τι είδους ακίνητα θα ανακαινιστούν με κεφάλαιο 10.000 ευρώ;
«Αν ένα ακίνητο είναι κλειστό, και μάλιστα δηλωμένο στο Ε2 για τουλάχιστον 3 χρόνια σε «πιεσμένες» περιοχές-υψηλής ζήτησης, τη στιγμή που η κτηματαγορά καταγράφει τεράστια ζήτηση για ενοικίαση, θα πρέπει πραγματικά να πρόκειται για ακίνητο που χρήζει ριζικής ανακαίνισης και όχι «φρεσκαρίσματος»», διευκρινίζει ο πρόεδρος του Δικτύου Ε-real Εstates.
Αυτό σημαίνει ότι με 10.000 ευρώ μπορεί κανείς να ανακαινίσει αξιοπρεπώς ένα μικρό διαμέρισμα, ώς 30-40τ. μ., αλλά σε καμία περίπτωση μια κατοικία 100 τ.μ., και μάλιστα με τις σημερινές προδιαγραφές (ενεργειακή αναβάθμιση κ.λπ.), Αν ανακαινιστούν κυρίως μικρά διαμερίσματα, για μονοπρόσωπα νοικοκυριά ή φοιτητές, δεν μπορούμε να μιλάμε για αναχαίτιση του κόστους στέγασης οικογενειακής κατοικίας.
5. Σε τι τιμή θα μισθωθούν οι ανακαινισμένες κατοικίες; Εφόσον οι ιδιοκτήτες των κλειστών ακινήτων χρηματοδοτήσουν από την τσέπη τους το 60% της ανακαίνισης, θα θέλουν να το αποσβέσουν το συντομότερο δυνατόν. Εφόσον δεν υπάρχει «πλαφόν» στην τιμή μίσθωσης ανά τ.μ., είναι λογικό να ζητάνε ενοίκια ανάλογα με αυτά που ήδη ισχύουν στην περιοχή τους, χωρίς να μειώνονται οι τιμές.
«Μειωμένες τιμές μίσθωσης θα καταγράφαμε αν μέσα σε ένα χρονικό διάστημα π.χ. 6-12 μηνών, σε μια περιοχή όπως η Καλλιθέα, αυξανόταν η διαθεσιμότητα ακινήτων κατά 300-500 ακίνητα. Κάτι τέτοιο δεν αναμένουμε να καταγραφεί», σημειώνει ο κ. Μπάκας.
6. Επιδότηση και κίνητρα με βάση τα χαρακτηριστικά της εκάστοτε περιοχής.
Το συμπέρασμα στο οποίο καταλήγει ο πρόεδρος του Δικτύου είναι ότι «όταν σχεδιάζουμε μέτρα που στοχεύουν στην αναχαίτιση του κόστους στέγασης, δεν θα πρέπει να είναι οριζόντια, αλλά να διαθέτουν χαρακτηριστικά που αφορούν την εκάστοτε περιοχή». Ειδικά στο «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω» η επιδότηση θα έπρεπε να διαμορφώνεται ανάλογα με την «πίεση» που καταγράφεται στην περιοχή όπου βρίσκεται το ακίνητο, ώστε να καταγραφεί «μαζική» αύξηση διαθεσιμότητας εκεί όπου υπάρχει περισσότερη ανάγκη.
Παράλληλα, εφόσον το Δημόσιο θα εισπράττει νέα έσοδα μέσω της μίσθωσης, τα οποία δεν εισέπραττε όσο το ακίνητο ήταν δηλωμένο ως κλειστό, θα μπορούσε να δοθεί κίνητρο στους ιδιοκτήτες που να σχετίζεται με τον φόρο εισοδήματος από τη συγκεκριμένη μίσθωση, με βασική προϋπόθεση το ακίνητο να μισθωθεί σε προσιτό κόστος.
Ακολουθεί το σύνολο της παρέμβασης του προέδρου του Δικτύου E-real Estates, Θέμη Μπάκα, με επιπλέον στοιχεία για τη στεγαστική κρίση στην Ελλάδα.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας