«Κουρεύει» τα πάντα... πλην φόρων ο πληθωρισμός

Προβλέψεις πάνω στην κινούμενη άμμο της ενεργειακής κρίσης κάνει ο νέος προϋπολογισμός που κινείται συντηρητικά, αφήνοντας τα νοικοκυριά στο έλεος της ακρίβειας λόγω της νέας ομηρίας με τα πλεονάσματα. Ο στόχος το 2023 είναι για πρωτογενές αποτέλεσμα 1,7% του ΑΕΠ ή 1,668 δισ. ευρώ σε ταμειακή βάση. Πέρα από το μαξιλάρι του 1 δισ. ευρώ, που ήταν γνωστό από τον Οκτώβριο και διατηρείται αλώβητο, άλλες εκπλήξεις με μέτρα δεν υπήρχαν στο τελικό κείμενο του προϋπολογισμού, με το οικονομικό επιτελείο να κρατά κλειστά τα χαρτιά του χωρίς όμως να αποκλείει νέες κινήσεις.

Πάντως σε κάθε περίπτωση, οι όποιες πρόσθετες παρεμβάσεις θα είναι μετρημένες και στοχευμένες με εξαίρεση τις αυξήσεις κατά 7,75% που επέρχονται από το νέο έτος για περίπου 1 εκατ. συνταξιούχους. Σημειώνεται ότι ο λογαριασμός του Δημοσίου για τις συντάξεις αυξάνεται κατά 1,4 δισ. ευρώ στα 31,7 δισ. ευρώ για το 2023. Σε ό,τι αφορά τις βασικές παραδοχές, πάνω στις οποίες στηρίζονται οι εκτιμήσεις για τα δημόσια οικονομικά, την ανάπτυξη, τα εισοδήματα και την αγορά εργασίας, αυτές ενέχουν τον κίνδυνο αναθεωρήσεων λόγω του ρευστού περιβάλλοντος με τις απρόβλεπτες και ραγδαία μεταβαλλόμενες εξελίξεις στον ενεργειακό τομέα και τις αγορές χρήματος. Το βασικό σενάριο προβλέπει επιβράδυνση της ανάπτυξης στο 1,8% για το 2023 (ή 0,8% το δυσμενές) από 5,6% φέτος.

Η ιδιωτική κατανάλωση θα κατεβάσει απότομα ταχύτητες το 2023, καθώς ο ρυθμός αύξησης της πραγματικής ιδιωτικής κατανάλωσης εκτιμάται σε 1%, όταν το τρέχον έτος θα τρέξει με 7,2% και το 2021 αυξήθηκε κατά 7,8%. Η συρρίκνωση της ιδιωτικής κατανάλωσης είναι το «φυσικό επακόλουθο» του κύματος ακρίβειας που με πυρήνα την ενέργεια εξαπλώνεται σε είδη πρώτης ανάγκης, χτυπώντας την αγοραστική δύναμη των εισοδημάτων. Η ένταση και η έκταση της ακρίβειας έχει ανατρέψει όχι μία μόνο φορά τις προβλέψεις.

Οι πληθωριστικές εκρήξεις προκαλούν κλυδωνισμούς και στην αγορά εργασίας. Στο κείμενο καταγράφεται οριακή μείωση της ανεργίας το 2023 και ανεπαίσθητη αύξηση της απασχόλησης. Ειδικότερα το ποσοστό ανεργίας αναμένεται να διαμορφωθεί στο 10,6% έναντι 10,7% το τρέχον έτος και 12,4% το 2021, ενώ με βάση την έρευνα εργατικού δυναμικού τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 12,6%, 12,7% και 14,7%. Στο μέτωπο της απασχόλησης ο ρυθμός αύξησης θα είναι αργός μόλις στο 0,2% το 2023 (από 4,7% φέτος) και 2,7% το 2021. Δραστική συμπίεση αναμένεται το επόμενο έτος και στη δημόσια κατανάλωση με τον ετήσιο ρυθμό μεταβολής της να είναι αρνητικός κατά 1,5% έναντι αύξησης 0,2% το 2022 και 3,7% το 2021 μέσω του περιορισμού των δαπανών. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι δαπάνες για τις μεταβιβάσεις σε φορείς εντός και εκτός Γενικής Κυβέρνησης προβλέπεται ότι θα διαμορφωθούν στα 31,620 δισ. ευρώ, μειωμένες κατά 2,251 δισ. ευρώ έναντι της εκτίμησης του 2022.

Φόροι 1,83 δισ. ευρώ

Σύμφωνα με τον προϋπολογισμό, σημαντικό μέρος της δημοσιονομικής προσαρμογής με επιστροφή σε πρωτογενές πλεόνασμα στη γενική κυβέρνηση της τάξης του 0,7% του ΑΕΠ από 1,6% του ΑΕΠ φέτος προέρχεται από την εκτίμηση για αυξημένες κατά 1,83 δισ. ευρώ εισπράξεις από φόρους με τα συνολικά έσοδα να διαμορφώνονται στα 56,748 δισ. ευρώ.

● Τα έσοδα από φόρους επί αγαθών και υπηρεσιών προβλέπεται να ανέλθουν στο ποσόν των 32,504 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 972 εκατ. ευρώ ή 3,1%, έναντι του 2022 με τα έσοδα από ΦΠΑ να αναμένεται να ανέλθουν στα 22,198 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 789 εκατ. ευρώ έναντι του 2022 και από τους φόρους κατανάλωσης στα 7,117 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 41 εκατ. ευρώ έναντι του 2022.

● Τα έσοδα από τους τακτικούς φόρους ακίνητης περιουσίας αναμένεται να ανέλθουν στο ποσόν των 2,380 δισ. ευρώ, χωρίς απόκλιση έναντι του 2022.

● Από τους λοιπούς φόρους παραγωγής προβλέπονται έσοδα ύψους 1,067 δισ. ευρώ, μειωμένα κατά 132 εκατ. ευρώ έναντι του στόχου του 2022, κυρίως λόγω του μειωμένου μερίσματος από την Τράπεζα της Ελλάδος κατά 141 εκατ. ευρώ.

● Τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος αναμένεται να ανέλθουν στα 17,772 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 916 εκατ. ευρώ ή 5,4% έναντι του 2022. Ειδικότερα ο φόρος εισοδήματος φυσικών προσώπων προβλέπεται να διαμορφωθεί στα 11,319 δισ. ευρώ, αυξημένος κατά 167 εκατ. ευρώ έναντι του 2022 παρά τη μόνιμη κατάργηση της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης στους συνταξιούχους και τους δημοσίους υπαλλήλους και ο φόρος εισοδήματος νομικών προσώπων προβλέπεται να παρουσιάσει αύξηση κατά 695 εκατ. ευρώ έναντι του 2022 και να διαμορφωθεί στα 5,094 δισ. ευρώ.

● Οι φόροι κεφαλαίου προβλέπoνται στα 226 εκατ. ευρώ, στο ίδιο ύψος με το 2022 και οι λοιποί τρέχοντες φόροι στο ποσόν των 2,375 δισ. ευρώ, αυξημένοι κατά 77 εκατ. ευρώ έναντι του 2022.

● Οι επιστροφές φόρων προβλέπεται να διαμορφωθούν στα 6,110 δισ. ευρώ, αυξημένες κατά 117 εκατ. ευρώ έναντι του 2022.

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ: Αν υπάρξει αναπτυξιακό αποτύπωμα τον επόμενο χρόνο αυτό θα έρθει μέσα από την αύξηση του ακαθάριστου σχηματισμού παγίου κεφαλαίου υπό την προϋπόθεση ότι θα επιβεβαιωθούν οι προβλέψεις για νέο άλμα κατά 15,5% από 10% φέτος, που θα κινητοποιήσουν χιλιάδες νέες θέσεις εργασίες. Ωστόσο κίνδυνος υπερεκτίμησης της ιδιωτικής επενδυτικής δυναμικής υφίσταται λόγω και της συνεχιζόμενης αύξησης των επιτοκίων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.

Επιπλέον, για το έτος 2023 προβλέπεται η διάθεση πόρων ύψους 8,3 δισ. ευρώ από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων και 7 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης, εκ των οποίων 3,6 δισ. ευρώ από το σκέλος των επιχορηγήσεων, στο οποίο έως σήμερα έχουν ενταχθεί 440 έργα και επενδύσεις ύψους 13,7 δισ. ευρώ.

Τα έσοδα από τις αποκρατικοποιήσεις υπολογίζονται σε 1,993 δισ. ευρώ για το 2023, ωστόσο η μερίδα του λέοντος (1,496 δισ. ευρώ) θα έρθει από τον κλεισμένο διαγωνισμό της Εγνατίας, τα 84 εκατ. ευρώ από την πώληση του λιμανιού της Ηγουμενίτσας και τα 79 εκατ. ευρώ από την αξιοποίηση των περιφερειακών αεροδρομίων.

ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΡΕΟΣ: Στο μέτωπο του δημοσίου χρέους (της Γενικής Κυβέρνησης) προβλέπεται ραγδαία αποκλιμάκωση κατά 25 εκατοστιαίες μονάδες από 194,5% το 2021 σε 168,9% φέτος και στο 159,3% του ΑΕΠ το 2023 που οφείλεται στην ώθηση του ονομαστικού ΑΕΠ από τον πληθωρισμό. Σε απόλυτα μεγέθη το χρέος αυξάνεται από 353,4 το 2021 σε 355 δισ. ευρώ το 2022 και σε 357 δισ. ευρώ το 2023.

■ Να ξεμπλοκάρει το νομοσχέδιο με τις καταπατημένες εκτάσεις του Δημοσίου από τα γρανάζια της ΕΤΑΔ και του Υπερταμείου επιχειρεί η κυβέρνηση για το φέρει ευθύς αμέσως σε δημόσια διαβούλευση. Σύμφωνα με αρμόδιες πηγές, το νέο νομοθετικό πλαίσιο έχει οριστικοποιηθεί, πλην όμως υπάρχουν εκκρεμότητες για καταπατημένα που έχουν περάσει στο χαρτοφυλάκιο των εταιριών.