Καιρός για νομισματικό «σφίξιμο»

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υποβάθμισε τις προβλέψεις του για την παγκόσμια οικονομία φέτος και προειδοποίησε ότι τα προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού πλήττουν την ανάπτυξη και ενισχύουν τον πληθωρισμό.

Στην εξαμηνιαία έκθεση του World Economic Outlook, που κοινοποίησε χθες στο πλαίσιο της κοινής φθινοπωρινής συνόδου του με την Παγκόσμια Τράπεζα, το ΔΝΤ διεμήνυσε ότι η δυναμική της οικονομικής ανάκαμψης έχει αποδυναμωθεί, καθώς η ταχεία εξάπλωση της μετάλλαξης Δέλτα και η απειλή νέων παραλλαγών της πανδημίας έχουν μεγεθύνει την αβεβαιότητα για την οριστική αντιμετώπιση της πανδημίας και την επιστροφή στην κανονικότητα.

«Οι κίνδυνοι για τις οικονομικές προοπτικές έχουν αυξηθεί και οι επιλογές πολιτικής έχουν γίνει πιο δύσκολες αντιμετωπίζοντας πολυδιάστατες προκλήσεις – υποτονική αύξηση της απασχόλησης, άνοδο του πληθωρισμού, επισιτιστική ανασφάλεια, κλιματική αλλαγή– με περιορισμένο χώρο για ελιγμούς» αναφέρει η έκθεση.

Σε αυτό το πλαίσιο, το Ταμείο αναθεώρησε προς τα κάτω την πρόβλεψή του για την παγκόσμια οικονομική ανάπτυξη φέτος σε 5,9%, από 6% τον Ιούλιο. Η αναθεώρηση αυτή αντικατοπτρίζει την πτωτική πορεία τόσο των ανεπτυγμένων οικονομιών –εν μέρει λόγω διαταραχών στις αλυσίδες εφοδιασμού– όσο και των αναπτυσσόμενων χωρών χαμηλού εισοδήματος, κυρίως λόγω της επιδείνωσης της δυναμικής της πανδημίας. Η επιδείνωση αυτή αντισταθμίζεται ωστόσο κάπως στις προβλέψεις από τις ισχυρότερες βραχυπρόθεσμες προοπτικές των αναπτυσσόμενων οικονομιών που εξάγουν πρώτες ύλες.

Ρυθμοί ανάπτυξης

Για τις αναπτυγμένες οικονομίες το Ταμείο προβλέπει τη φετινή τους ανάπτυξη στο 5,2% από 5,6%. Η χαμηλότερη εκτίμηση αντικατοπτρίζει τις χειρότερες προβλέψεις τριών κορυφαίων οικονομιών των ΗΠΑ (6% αντί 7%), της Γερμανίας (3,1% αντί 3,6%) και της Ιαπωνίας (2,4% αντί 2,8%). Αντίθετα, για την ευρωζώνη προβλέπεται υψηλότερη ανάπτυξη στο 5% από 4,6%. Για την ελληνική οικονομία το Ταμείο αναμένει ότι μετά την περσινή βαθιά ύφεση -8,2% η οικονομία θα τρέξει με 6,5% φέτος και 4,6% το 2022. Σε βάθος χρόνου, ωστόσο, βλέπει την ανάπτυξη να προσγειώνεται μόλις στο 1,3% (2026). Οι τρέχοντες ισχυροί ρυθμοί ανάπτυξης θα οδηγήσουν πάντως σε μείωση της ανεργίας σε 15,8% φέτος και 14,6% το 2022.

Μείζονα παράγοντα ανησυχίας για τις προοπτικές της παγκόσμιας οικονομίας αποτελεί σύμφωνα με το Ταμείο η επικίνδυνη απόκλιση των οικονομικών προοπτικών μεταξύ των χωρών και πιο συγκεκριμένα μεταξύ αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων οικονομικών. Οι μεν πρώτες όπως εκτιμά θα ανακτήσουν την προ πανδημίας τάση ανάπτυξης το 2022 και να την ξεπεράσουν κατά 0,9% το 2024.

Εμβολιασμοί

Το ΔΝΤ τονίζει ότι η επιτάχυνση των εμβολιασμών αποτελεί τη σημαντικότερη πολιτική προτεραιότητα στην παρούσα φάση, ενώ ουσιώδεις θεωρεί ακόμη την παροχή ρευστότητας και ελάφρυνσης χρέους στις υπερχρεωμένες χώρες και την προσαρμογή στην κλιματική αλλαγή. Η διεθνής κοινότητα πρέπει επίσης να επιλύσει τις εμπορικές εντάσεις του πρόσφατου παρελθόντος, να ενισχύσει το διεθνές εμπορικό σύστημα και να ολοκληρώσει τη συμφωνία για τον παγκόσμιο εταιρικό φόρο.

Στο πεδίο της δημοσιονομικής πολιτικής τονίζει ότι προτεραιότητα αποτελούν οι δαπάνες που αφορούν την υγειονομική περίθαλψη, ενώ για τη νομισματική πολιτική τονίζει ότι οι κεντρικές τράπεζες θα πρέπει να είναι έτοιμες να δράσουν γρήγορα εάν ο πληθωρισμός ή οι προσδοκίες αυξηθούν ταχύτερα του αναμενόμενου. Η νομισματική πολιτική ίσως χρειαστεί να σφίξει για να ξεπεραστούν οι πιέσεις στις τιμές, ακόμη και αν αυτό καθυστερήσει την ανάκαμψη της απασχόλησης, αναφέρει χαρακτηριστικά πρώτη φορά από την έναρξη της πανδημίας.

ΔΝΤ: Κορύφωση του πληθωρισμού ώς το τέλος του έτους

Επιστροφή του πληθωρισμού στα προ πανδημίας επίπεδα ώς τα μέσα του 2022 προβλέπει το ΔΝΤ, απορρίπτοντας τα σενάρια που «ανθίζουν» τον τελευταίο καιρό για σπιράλ και στασιμοπληθωρισμό. Στο ειδικό κεφάλαιο της εξαμηνιαίας έκθεσης του World Economic Outlook, που αφορά τον πληθωρισμό («Inflation Scares»), το Ταμείο υπογραμμίζει ότι η φετινή ραγδαία αύξηση του πληθωρισμού σημειώθηκε υπό την επίδραση των ισχυρών πολιτικών στήριξης καθώς οι οικονομίες ανέκαμπταν από τη βαθιά ύφεση του 2020, της απελευθέρωσης της ζήτησης και των αποταμιεύσεων που συσσωρεύτηκαν στη διάρκεια της πανδημίας.

Επιστροφή του στα προ πανδημίας επίπεδα ώς τα μέσα του 2022

Ο συνδυασμός αυτών των πρωτοφανών παραγόντων, η απότομη άνοδος των τιμών των εμπορευμάτων και οι διαταραχές στην αλυσίδα εφοδιασμού έχουν τροφοδοτήσει ανησυχίες για το ενδεχόμενο ενός επίμονα υψηλού πληθωρισμού. Μια τέτοια εξέλιξη θα μπορούσε να έχει πολύπλοκες επιπτώσεις.

Μεταξύ άλλων, να τροφοδοτήσει σφίξιμο της νομισματικής πολιτικής στις προηγμένες οικονομίες, που θα προκαλέσει αναταραχή ενδεχομένως στις χρηματοπιστωτικές αγορές, επηρεάζοντας τις ροές κεφαλαίου και τις συναλλαγματικές ισοτιμίες στις αναπτυσσόμενες οικονομίες. Ο υψηλός πληθωρισμός θα ζημιώσει ακόμη όσους βασίζονται κυρίως στο εισόδημά τους από την εργασία και τους πιστωτές, ενώ αντίθετα θα ευνοήσει τους οφειλέτες.

Το Ταμείο, ωστόσο, δεν πιστεύει ότι κάτι τέτοιο θα συμβεί. Στο βασικό του σενάριο εκτιμά ότι οι ανεπτυγμένες οικονομίες θα δουν τον πληθωρισμό τους να κορυφώνεται στους τελευταίους μήνες του 2021 και, στη συνέχεια, να υποχωρεί μέχρι τα μέσα του 2022, σε περίπου 2%. Αναδυόμενες αγορές και αναπτυσσόμενες οικονομίες θα δουν αντίστοιχα τον πληθωρισμό τους αντίστοιχα να υποχωρεί στο 4%, το 2022, μετά την εκτόξευσή του ώς το 6,8%, αργότερα φέτος.

Παρά την αισιοδοξία του, ωστόσο, το ΔΝΤ προειδοποιεί ότι μια απότομη αύξηση των τιμών των κατοικιών, παρατεταμένες ελλείψεις λόγω της διαταραχής στις αλυσίδες προσφοράς, συνεχιζόμενες πιέσεις στις τιμές των τροφίμων και η ανατροπή των προσδοκιών για τις μελλοντικές τιμές θα μπορούσαν να κρατήσουν τον πληθωρισμό σε υψηλά επίπεδα για μια μεγαλύτερη χρονική περίοδο.