Σήματα κινδύνου για τα δημοσιονομικά

Εξι σήματα κινδύνου για την πορεία της οικονομίας, το τέρας της ακρίβειας και του πληθωρισμού, τα «δίδυμα» ελλείμματα σε προϋπολογισμό και ισοζύγιο πληρωμών και τα ληξιπρόθεσμα χρέη των νοικοκυριών που καλπάζουν μέσα στην πανδημική κρίση εκπέμπει το Γραφείο Προϋπολογισμού στη Βουλή.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ: Η σχετικά γρήγορη επαναφορά της ελληνικής οικονομίας δεν πρέπει να καθησυχάζει την κυβέρνηση, αφού σύμφωνα με το Γραφείο στηρίζεται σε έκτακτους παράγοντες που δεν είναι βέβαιο ότι θα διατηρηθούν, όπως η γενική ρήτρα διαφυγής του Συμφώνου Σταθερότητας και το έκτακτο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ. Την ίδια ώρα οι αποταμιεύσεις είναι πεπερασμένες, ενώ η επεκτατική δημοσιονομική πολιτική θα αναστραφεί με τη λήξη των έκτακτων μέτρων.

Επιπρόσθετα, ο κίνδυνος μιας αναζωπύρωσης της πανδημίας δεν έχει εκλείψει οριστικά. Στη βάση αυτή τονίζεται η ανάγκη παρακολούθησης των βασικών μεγεθών πριν από τη λήψη αποφάσεων συνέχισης της επεκτατικής οικονομικής πολιτικής με μέτρα μόνιμου χαρακτήρα.

ΣΥΜΦΩΝΟ ΣΤΑΘΕΡΟΤΗΤΑΣ: Με δεδομένο ότι οι σημαντικότερες αβεβαιότητες είναι μεσοπρόθεσμες και αφορούν τα έτη από το 2022 και μετά, το Γραφείο εστιάζει στην αναθεώρηση των κανόνων του Συμφώνου Σταθερότητας που θα καθορίσουν το πλαίσιο εντός του οποίου θα κινηθεί η ελληνική οικονομία και ειδικότερα η δημοσιονομική πολιτική. Οπως αναφέρει, οι κανόνες πρέπει να κινηθούν προς την κατεύθυνση της απλούστευσης και της μεγαλύτερης ευελιξίας, ώστε να λαμβάνουν υπόψη τις ειδικές συνθήκες που αντιμετωπίζει κάθε κράτος-μέλος.

Και επειδή η Ελλάδα αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση θα πρέπει να σχεδιάσει τη διαδικασία επαναφοράς στη δημοσιονομική ισορροπία προκειμένου να απορροφήσει μεσοπρόθεσμα τους κραδασμούς που προκάλεσε η πανδημία, χωρίς να επιβραδύνει την ανάκαμψη της οικονομίας. Για τον λόγο αυτό απαιτείται ταχεία απορρόφηση των πόρων από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ανάκαμψης.

ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ - ΕΛΛΕΙΜΜΑΤΑ: Παρατηρείται διεύρυνση του πρωτογενούς ελλείμματος στο πρώτο 7μηνο του έτους, από τα περίπου 7,5 δισ. ευρώ πέρυσι σε πάνω από 10,5 δισ. ευρώ φέτος, αντανακλώντας την επιβάρυνση των έκτακτων δημοσιονομικών παρεμβάσεων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων της πανδημίας. Η εξέλιξη μέχρι το τέλος του έτους είναι αβέβαιη καθώς, από τη μια πλευρά, λήγουν σταδιακά τα έκτακτα μέτρα ενώ, από την άλλη, προστίθενται οι νέες παρεμβάσεις, ύψους περίπου 1,1 δισ. ευρώ που δεν περιλαμβάνονταν στο Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα. Ο στόχος τη φετινή χρονιά είναι για πρωτογενές έλλειμμα 12,3 δισ. ευρώ ή 7,2% του ΑΕΠ.

ΠΛΗΘΩΡΙΣΜΟΣ - ΑΚΡΙΒΕΙΑ: Σε κατάσταση συναγερμού βρίσκεται το οικονομικό επιτελείο με το κύμα ακρίβειας που σαρώνει την αγορά βάζοντας φωτιά στο καλάθι της νοικοκυράς. Οι αυξήσεις στις διεθνείς τιμές των πρώτων υλών, οι οποίες διέσχισαν και τα ελληνικά σύνορα, έχουν προκαλέσει ένα πρωτοφανές σπιράλ ανατιμήσεων σε ολόκληρη την εφοδιαστική αλυσίδα, με το κόστος να είναι μεγαλύτερο σε καύσιμα και τρόφιμα. Ο πληθωρισμός έχει αρχίσει να δείχνει τα δόντια του καθώς ενισχύθηκε απότομα φτάνοντας στο 1,9% φέτος τον Αύγουστο. Σύμφωνα με το Γραφείο Προϋπολογισμού, αν δεν αναπροσαρμοστούν ανάλογα τα εισοδήματα θα υπάρξει μείωση της αγοραστικής δύναμης που θα πλήξει περισσότερο τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά.

ΙΣΟΖΥΓΙΟ ΤΡΕΧΟΥΣΩΝ ΣΥΝΑΛΛΑΓΩΝ: Επειδή ακριβώς πρόκειται για τον καθρέφτη της ελληνικής οικονομίας, ο προβληματισμός για το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που παραμένει υψηλό κατά το δεύτερο τρίμηνο του 2021 είναι πολύ μεγάλος. Το έλλειμμα στις πληρωμές έχει φουσκώσει στα 7,5 δισ. ευρώ και έχει διευρυνθεί από το ήδη αυξημένο επίπεδο που είχε καταγράψει το 2020 όπου ήταν 7,1 δισ. ευρώ. Είναι χαρακτηριστικό ότι το 2019 το έλλειμμα στο ισοζύγιο συναλλαγών ήταν μόλις 4,1 δισ. ευρώ.

ΛΗΞΙΠΡΟΘΕΣΜΑ ΧΡΕΗ ΦΟΡΟΛΟΓΟΥΜΕΝΩΝ: Αύξηση του πλήθους των οφειλετών και μάλιστα σε όλες τις κατηγορίες των χρεών, από τους πιο μικρούς μέχρι και τους πιο μεγάλους, σημειώθηκε φέτος τον Ιούλιο σε σχέση με πέρυσι. Ειδικότερα στην κατηγορία οφειλής μεταξύ 50 και 500 ευρώ, στην οποία συσσωρεύεται το 34,5% των οφειλετών, εντοπίζεται η μεγαλύτερη αύξηση κατά 55.686 οφειλέτες. Από την άλλη πλευρά, το μεγαλύτερο μέρος της αύξησης του συνολικού ληξιπρόθεσμου υπολοίπου σε ετήσια βάση πηγάζει από τους οφειλέτες με ύψος οφειλής άνω του 1 εκατ. ευρώ. Στους τελευταίους προστέθηκαν 277 πρόσωπα επιπλέον με το ποσό του ληξιπρόθεσμου χρέους να ψηλώνει κατά 2,5 δισ. ευρώ.