Η γεωπολιτική αβεβαιότητα, που τις τελευταίες εβδομάδες είναι ακόμα εντονότερη λόγω της έκρυθμης κατάστασης στη Λιβύη και πολύ περισσότερο λόγω της ορατής απειλής ολομέτωπης σύγκρουσης ΗΠΑ - Ιράν, δημιουργεί ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο σκηνικό στη Μέση Ανατολή και στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.
Και σε όλο αυτό το σκηνικό κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει τον παράγοντα Τουρκία - πολλώ δε μάλλον λόγω των τεταμένων σχέσεων με τις ΗΠΑ και την επιθετική ρητορική Ερντογάν με αφορμή τα ενεργειακά και τον ρόλο της στη Λιβύη.
Μέσα σε αυτό το σκηνικό η Ελλάδα καλείται να τηρήσει εξαιρετικά δύσκολες ισορροπίες καθώς, πέραν των… αυτονόητων επιπτώσεων μιας ανάφλεξης στην ευρύτερη περιοχή, είναι ήδη έκδηλη η ανησυχία σε οικονομικό επίπεδο.
Σε μια περίοδο που η χώρα -κυρίως σε επίπεδο πραγματικής οικονομίας- προσπαθεί να βρει τον βηματισμό στην πορεία προς την κανονικότητα μετά τη δεκαετή κρίση, η γεωπολιτική αβεβαιότητα, αν δεν καταλαγιάσει, μπορεί να κάνει τα πράγματα δυσκολότερα.
Ηδη από τα τέλη του χρόνου οι διεθνείς οίκοι, των οποίων οι πιστοληπτικές αξιολογήσεις της χώρας ξεκινούν από τις 24 Ιανουαρίου με τη Fitch, έθεταν με τον έναν ή άλλο τρόπο ζήτημα ποιοτικών χαρακτηριστικών της ελληνικής ανάπτυξης, τη στιγμή που ζητούμενο είναι η αξιολόγηση της χώρας να οδηγηθεί σε επενδυτική βαθμίδα. Αυτό δεν αναμένεται να συμβεί πριν από το 2021, σύμφωνα με το θετικό σενάριο.
Μπορεί ο ρυθμός ανάπτυξης του ΑΕΠ να κινείται πάνω από 2%, ποσοστό ικανοποιητικό σε σχέση με τη διεθνή τάση, μετά μια δεκαετία σωρευτικών απωλειών 25%, όμως το αναπτυξιακό «μείγμα» μοιάζει αδύναμο και ευάλωτο στον βαθμό που οι επενδύσεις υστερούν ακόμα και η ανάκαμψη της ιδιωτικής κατανάλωσης είναι ασθενής.
Επομένως σε περίπτωση διεθνούς επιβράδυνσης δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο επιστροφής σε κατάσταση στασιμότητας.
Τα μέτρα αναζωογόνησης της οικοδομικής δραστηριότητας μπορεί να είναι ευπρόσδεκτα καθώς θα εισφέρουν και στην τόνωση της απασχόλησης, ωστόσο δεν είναι αυτά που θωρακίζουν το αναπτυξιακό αφήγημα μακροπρόθεσμα.
Σύμφωνα με εγχώριους αναλυτές, οι επενδύσεις ανέρχονται σε 11% επί του ελληνικού ΑΕΠ, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος ανέρχεται στο 21%.
Ενώ πράγματι οι επενδύσεις είναι σε πολύ χαμηλά επίπεδα και πρέπει να «κανονικοποιηθούν», δεν είναι εφικτό ο επόμενος κύκλος ανάπτυξης να έχει την οικοδομή ως ατμομηχανή, αλλά τις επενδύσεις σε εξοπλισμό και τεχνολογία.
Αυτό σημαίνει ότι η χώρα χρειάζεται παραγωγικό μοντέλο που δεν θα στηρίζεται στην «μπετονιέρα», όπως αναφέρουν χαρακτηριστικά οι αναλυτές.
Στα θετικά είναι η καλή πορεία των εξαγωγών αλλά και η εξαιρετική επίδοση του τουρισμού που παραμένει η «βαριά» βιομηχανία της χώρας.
Ωστόσο δεν πρέπει να παραγνωρίζεται το γεγονός ότι η οικονομία της ευρωζώνης -του μεγαλύτερου εμπορικού εταίρου της χώρας μας- δεν βρίσκεται και στα… καλύτερά της. Και αυτό που προβληματίζει ιδιαίτερα σε σχέση με τα αδύναμα οικονομικά της ευρωζώνης είναι ότι ενώ μπήκε φρένο στην πτώση της βιομηχανικής παραγωγής, εντούτοις η επιβράδυνση έχει «μολύνει» τον κλάδο των υπηρεσιών.
Η ευρωζώνη κινδυνεύει να βρεθεί σε μακροχρόνια στασιμότητα, με χαμηλό πληθωρισμό και χρηματοπιστωτικούς κινδύνους που ανακύπτουν λόγω της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής και της έντασης των ανισοτήτων, γεγονός που επηρεάζει και τους στόχους της ελληνικής οικονομίας, εξηγεί ο Τάσος Αναστασάτος, επικεφαλής οικονομολόγος της Eurobank και πρόεδρος του επιστημονικού συμβουλίου της Ελληνικής Ενωσης Τραπεζών.
Για τον λόγο αυτό, όπως υπογραμμίζει, η Ελλάδα καλείται να ανταποκριθεί στις προκλήσεις για δομικές μεταρρυθμίσεις που θα θωρακίσουν την οικονομία και θα απορροφήσουν τους κραδασμούς από εξωγενείς παράγοντες και αβεβαιότητες.
Η Ελλάδα λοιπόν δεν μπορεί να εφησυχάζει λόγω της αναπτυξιακής επιτάχυνσης των προηγούμενων μηνών κυρίως για δύο λόγους: πρώτον, γιατί το διεθνές περιβάλλον δεν είναι τόσο θετικό όσο στο παρελθόν και δεύτερον, γιατί δεν έχει θωρακίσει την οικονομία της ώστε να έχει ταχύτερους και κυρίως βιώσιμους ρυθμούς ανάπτυξης.
Οι αξιολογήσεις μέχρι τον Μάιο
H κατάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα αποτελέσει μία ακόμα επιβεβαίωση επαναφοράς στην κανονικότητα, ενώ έχει βαρύνουσα σημασία κυρίως για τις ελληνικές τράπεζες, που έχουν μπροστά τους stress tests, αντιμετώπιση των «κόκκινων» δανείων και αναβαλλόμενη φορολογία.
Οι προβλέψεις για την πρώτη αξιολόγηση της Fitch στις 24/1 είναι συγκρατημένες, ενώ πιο… αναμενόμενη είναι η αναβάθμιση από τη Moody’s τον Μάιο, που διατηρεί χαμηλή βαθμολογία για την Ελλάδα, δηλαδή στο Β1, όταν η επενδυτική της βαθμίδα είναι στο Βaa3, δηλαδή θα πρέπει να μεσολαβήσουν τρεις βαθμίδες (Βa3, Ba2, Ba1)
H S&P, η αξιολόγηση της οποίας αναμένεται τον Μάρτιο, κατατάσσει τη χώρα σε ΒΒ(-), όπως και η Fitch, και μέχρι την επενδυτική βαθμίδα ΒΒΒ(-) μεσολαβούν οι βαθμίδες ΒΒ και ΒΒ+. Η αξιολόγηση της DBRS αναμένεται επίσης τον Μάρτιο.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας