Πλούσιοι και φτωχοί στα χαρακώματα

Οι Βρυξέλλες δημοσιοποίησαν, χθες, τις προτάσεις τους για τον κοινοτικό προϋπολογισμό που θα καλύπτει την περίοδο 2021-2027, μετά την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου από την Ε.Ε., η οποία έχει προγραμματιστεί για τα τέλη Μαρτίου 2019. Και οι αντιδράσεις είναι πολλές και έντονες, ιδίως από τις χώρες του Βορρά, που έχουν καθαρή συνεισφορά στον προϋπολογισμό, αλλά και τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

Με τον κάπως βαρύγδουπο τίτλο «Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει έναν σύγχρονο προϋπολογισμό για μια Ευρώπη που προστατεύει, ενδυναμώνει και υπερασπίζεται τους πολίτες της», η πρόταση προϋπολογισμού της Κομισιόν παρουσιάστηκε χθες επίσημα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο από τον πρόεδρο Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ και τον αρμόδιο επίτροπο Γερμανό, Γκούντερ Εντινγκερ.

Η Επιτροπή εκτιμά ότι το διαζύγιο με το Ηνωμένο Βασίλειο, που ήταν «καθαρός πληρωτής», θα αφήσει μία τρύπα στον προϋπολογισμό μεταξύ 12-14 δισ. ευρώ τον χρόνο μετά το 2020. Αρα, το ποσό αυτό πρέπει να καλυφθεί. Προτείνει, λοιπόν, αύξηση των ιδίων πόρων, που σημαίνει αύξηση της συνεισφοράς των κρατών-μελών, περικοπές στις δαπάνες για τη γεωργία και την περιφερειακή πολιτική (Ταμείο Συνοχής), καθώς και και μία σύνδεση μεταξύ των κοινοτικών πόρων και το σεβασμό του κράτους δικαίου, που ουσιαστικά έχει στόχο χώρες όπως η Πολωνία και η Ουγγαρία.

Η Επιτροπή προτείνει αύξηση του κοινοτικού προϋπολογισμού, από 1,03% του Ακαθάριστου Εθνικού Εισοδήματος που είναι σήμερα (περίοδος 2014-2020) σε 1,14% για την περίοδο 2021-2027. Με αριθμούς, από 1.000 δισ. ευρώ σε 1.135 δισ. ευρώ. Συνεπώς, οι χώρες που συνεισφέρουν καθαρά στον προϋπολογισμό, θα πρέπει να βάλουν για τα καλά το χέρι στην τσέπη...

Επιπλέον, η Κομισιόν προτείνει περικοπές 11% στην αγροτική πολιτική (-4% για τις άμεσες ενισχύσεις) και 7% στο Ταμείο Συνοχής. Η αγροτική πολιτική αντιπροσωπεύει σήμερα το 37% του κοινοτικού προϋπολογισμού και η πολιτική συνοχής το 35%.

Από την άλλη πλευρά, με την αύξηση των ιδίων πόρων και τις περικοπές στη γεωργία και την περιφερειακή πολιτική, η Επιτροπή προτείνει την αύξηση των δαπανών για μία σειρά πολιτικών που θεωρεί ότι «αντικατοπτρίζουν τις προτεραιότητες και τις φιλοδοξίες της Ε.Ε.», όπως δήλωσε ο Ζ.Κ. Γιούνκερ.

Πρόκειται για το μεταναστευτικό (προστασία των εξωτερικών συνόρων, αύξηση του δυναμικού της Frontex με 10.000 νέες θέσεις εργασίας, βελτίωση των συνθηκών για τους αιτούντες άσυλο μετανάστες), την πολιτική έρευνας και καινοτομίας, την ψηφιακή τεχνολογία, τον τομέα της άμυνας, την καταπολέμηση της τρομοκρατίας, την τεχνητή νοημοσύνη και την πολιτική γειτονίας.

Εξάλειψη κινδύνων

Επίσης, προτείνεται ένας νέος μηχανισμός για την προστασία του προϋπολογισμού της Ε.Ε. από χρηματοοικονομικούς κινδύνους που συνδέονται με γενικευμένες ελλείψεις όσον αφορά το κράτος δικαίου στα κράτη-μέλη.

Τα νέα προτεινόμενα εργαλεία θα παρέχουν τη δυνατότητα στην Ενωση να αναστέλλει, να μειώνει ή να περιορίζει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση της Ε.Ε. κατά τρόπο ανάλογο προς τη φύση, τη σοβαρότητα και την έκταση των ελλείψεων.

Οι αντιδράσεις έναντι των προτάσεων της Κομισιόν ποικίλλουν, ανάλογα με τα συμφέροντα κάθε χώρας. Κατ’ αρχάς, οι χώρες του Βορρά, με επικεφαλής την Ολλανδία, έχουν από καιρό δηλώσει ότι αντιτίθενται στην αύξηση των ιδίων πόρων, φοβούμενες ότι θα επωφεληθούν οι χώρες του «τεμπέλη» Νότου.

Επιπλέον, με την έξοδο του Ηνωμένου Βασιλείου, οι εν λόγω χώρες χάνουν τις εκπτώσεις στην καθαρή συνεισφορά τους στον κοινοτικό προϋπολογισμό, βάσει ενός πολύπλοκου συστήματος που συνδέεται με τις επιστροφές στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η Επιτροπή ζητεί την κατάργηση των εκπτώσεων με την αποχώρηση των Βρετανών. Και είναι λογικό.

Ο πρωθυπουργός της Ολλανδίας, Μαρκ Ρούτε, έχει ήδη εκφράσει την έντονη δυσαρέσκειά του για τις προτάσεις της Επιτροπής και ζητεί επίμονα εξοικονόμηση πόρων. Χθες, στάθηκε στο πλευρό του ο καγκελάριος της Αυστρίας και αρχηγός του συντηρητικού Αυστριακού Λαϊκού Κόμματος, Σεμπάστιαν Κουρτς, ο οποίος χαρακτήρισε τις προτάσεις «απορριπτέες». Και προειδοποίησε ότι έχει έρθει σε επαφή με τους ηγέτες της Ολλανδίας, της Δανίας, της Σουηδίας και της Φινλανδίας, για να μην περάσουν οι προτάσεις.

Οι εν λόγω χώρες δεν κρύβουν τη δυσαρέσκειά τους και για την αύξηση των πόρων όσον αφορά την πολιτική για το μεταναστευτικό. Από τη μια πλευρά, ζητούν την ενίσχυση της προστασίας των εξωτερικών συνόρων της Ε.Ε. και είναι έτοιμες να κατηγορήσουν τις χώρες πρώτης γραμμής υποδοχής, όπως είναι η Ελλάδα και η Ιταλία, αλλά, από την άλλη, δεν δέχονται να δαπανήσουν ούτε ένα ευρώ παραπάνω για το ακανθώδες αυτό πρόβλημα.

«Μα όλες οι κυβερνήσεις ζητούν την αύξηση της προστασίας των εξωτερικών συνόρων», αναφώνησε ο Ζ.-Κλοντ Γιούνκερ, για να προσθέσει: «Ορισμένοι θα ενοχληθούν από τις προτάσεις, αλλά τι να κάνουμε...».

Εντονα δυσαρεστημένες με τις προτάσεις είναι και οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, που επωφελούνται περισσότερο από όλα τα κράτη-μέλη του Ταμείου Συνοχής και βλέπουν με οργή την περικοπή των κονδυλίων.

Επιπλέον, η Πολωνία και η Ουγγαρία, με τις υπερ-συντηρητικές κυβερνήσεις τους, γνωρίζουν ότι ο μηχανισμός που επιτρέπει την αφαίρεση κοινοτικών κονδυλίων σε περίπτωση παραβίασης των κανόνων που διέπουν ένα κράτος δικαίου, τους αφορά.

Η Γαλλία αποδέχεται την αύξηση των ιδίων πόρων, θέτοντας, όμως, ορισμένες προϋποθέσεις, και θα προσπαθήσει να ελαφρύνει τις επιπτώσεις για τους αγρότες της. Το ίδιο και η Γερμανία. Το γεγονός, όμως, ότι πίσω από τις προτάσεις βρίσκεται ο Γκίντερ Εντινγκερ, δεξί χέρι της Ανγκελα Μέρκελ και άνθρωπος των Γερμανών βιομηχάνων, δείχνει ότι το Βερολίνο θα επιδείξει «κατανόηση».

Οι χώρες του Νότου βλέπουν με ικανοποίηση τα μέτρα για το μεταναστευτικό και την αύξηση κονδυλίων στις χώρες με υψηλή ανεργία, αλλά πλήττονται από τις περικοπές στη γεωργία.

Οι προτάσεις, λοιπόν, έχουν δημιουργήσει μία εκρηκτική ατμόσφαιρα στους κόλπους της Ευρώπης των 27. Βέβαια, αποτελούν βάση διαπραγμάτευσης. Για την επίτευξη συμφωνίας απαιτείται ομοφωνία μεταξύ των κρατών-μελών και, φυσικά, συμβιβασμός ανάμεσα στο Συμβούλιο Υπουργών και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Η Επιτροπή ελπίζει σε επίτευξη συμφωνίας πριν από τις ευρω-εκλογές (Μάιος 2019). Δύσκολο...