Προετοιμασίες για εμπορικό πόλεμο

Το Σαββατοκύριακο που πέρασε ήταν αναμφίβολα ένα από τα πιο δύσκολα για την Ανγκελα Μέρκελ και την κυβέρνησή της.

Δεν ήταν μόνο η χειραψία που απαξίωσε να έχει μαζί της μπροστά στις κάμερες ο Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια της πρώτης τους συνάντησης στην Ουάσινγκτον.

Δεν είναι μόνο οι αιτιάσεις του νέου πλανητάρχη για γερμανικά χρέη προς το ΝΑΤΟ και η απαίτησή του για αύξηση των αμυντικών δαπανών του Βερολίνου.

Αντικατοπτρίζοντας τις ενστάσεις της νέας κυβέρνησης των ΗΠΑ για το ελεύθερο εμπόριο, το τελικό ανακοινωθέν της συνάντησης των υπουργών Οικονομίας και των κεντρικών τραπεζιτών των 20 ισχυρότερων οικονομικά κρατών του κόσμου (G20) -που πραγματοποιήθηκε στο Μπάντεν Μπάντεν της Γερμανίας- δεν περιείχε καμία υπόσχεση ή αναφορά σε «αγώνα» ή «καταδίκη» του εμπορικού προστατευτισμού, για πρώτη φορά μετά από δέκα χρόνια.

Αμήχανος ο Βόλφγκανγκ Σόιμπλε -που προήδρευε της συνάντησης- προσπάθησε να μπαλώσει τα πράγματα, λέγοντας ότι η Γερμανία επεδίωξε να αποφύγει μια ρήξη.

Η αλήθεια όμως είναι ότι τόσο ο Σόιμπλε όσο και στο σύνολό τους η γερμανική πολιτική ελίτ τρέμουν και προετοιμάζονται για το χειρότερο σενάριο, έναν εμπορικό πόλεμο με τις ΗΠΑ.

Δασμοί

Η υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας, Μπριγκίτε Ζούπρις, διεμήνυσε σαφώς άλλωστε την περασμένη Παρασκευή στον ραδιοφωνικό σταθμό Deutschlandfunk ότι αν οι ΗΠΑ επιβάλουν δασμούς 35% στα αυτοκίνητα που η BMW σχεδιάζει να κατασκευάσει σε νέα βιομηχανική μονάδα στο Μεξικό και να τα εξαγάγει στην αμερικανική αγορά, τότε το Βερολίνο θα προσφύγει εναντίον τους στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.

Σημειώνεται ότι τα γερμανικά οικονομικά υπουργεία έχουν ήδη καταρτίσει σχέδιο έκτακτης ανάγκης για την περίπτωση που οι ΗΠΑ επιβάλουν διασυνοριακό φορο-δασμό ύψους 20%.

Σύμφωνα με αυτό, οι Γερμανοί εξαγωγείς θα έχουν δικαίωμα αφαίρεσης των δασμών που θα κληθούν να πληρώσουν στις ΗΠΑ από τη φορολογία τους στη Γερμανία.

Κάτι που θα σημαίνει απώλειες φορολογικών εσόδων 17 δισ. ευρώ ετησίως για το γερμανικό Δημόσιο, αλλά ποιος νοιάζεται για κάτι τέτοιο. Παράλληλα, το Βερολίνο σχεδιάζει σε συνεργασία με τις Βρυξέλλες να προσφύγει κατά των ΗΠΑ στον ΠΟΕ.

Κάτι όμως που δείχνει απίθανο να μπορεί να αποτρέψει τον Τραμπ. Με έγγραφό του -που διέρρευσε πρόσφατα- ο Λευκός Οίκος κοινοποίησε άλλωστε προς το αμερικανικό Κογκρέσο ότι προτίθεται να αγνοήσει αποφάσεις του ΠΟΕ που θα παραβιάζουν την κυριαρχία των ΗΠΑ.

Ο ειδικός σε θέματα Εμπορίου του Ινστιτούτου Πάτερσον, Γκάρι Χουφμπάουερ, εξηγεί σχετικά ότι οι αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ βλέπουν τον περιβόητο διασυνοριακό φόρο που σχεδιάζουν ως κάτι αντίστοιχο του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας που εφαρμόζουν οι περισσότερες χώρες του κόσμου.

Πιστεύει έτσι ότι «τυχόν απόφαση του ΠΟΕ κατά των ΗΠΑ υπό τις παρούσες περιστάσεις απλά θα αγνοηθεί, ενώ αν οι άλλες χώρες υιοθετήσουν αντίμετρα, τότε το πιο πιθανό είναι πως και η Ουάσινγκτον θα εφαρμόσει τα δικά της αντίμετρα για τον ΦΠΑ που αυτές έχουν στην επικράτειά τους».

Μια τέτοιου είδους επιδείνωση στις σχέσεις με τις ΗΠΑ θα ήταν βέβαια ό,τι χειρότερο θα μπορούσε να συμβεί για την Ανγκελα Μέρκελ προεκλογικά.

Γι’ αυτό, παρά τη σκληρή ρητορική κάποιων εταίρων της στην κυβέρνησή της και κάποιων υπουργών (ενδεχομένως και για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης), τόσο η ίδια όσο και οι επιχειρηματικές ελίτ που τη στηρίζουν επιλέγουν να προτείνουν στον Τραμπ πιο πολύ το... καρότο παρά το μαστίγιο.

Ετσι, λίγο πριν από τη συνάντησή της με τον Αμερικανό πρόεδρο, το γερμανικό εμπορικό επιμελητήριο DIHK και ο σύνδεσμος βιομηχάνων BDI υπενθύμισαν με έκθεσή τους όσα συνεισφέρει η Γερμανία στην αμερικανική οικονομία.

Στην έκθεση αποκαλύπτεται μεταξύ άλλων ότι η Γερμανία έχει επενδύσει στις ΗΠΑ περισσότερα από 255 δισ. δολάρια και ότι οι γερμανικές επιχειρήσεις απασχολούν περί τους 672.000 Αμερικανούς.

Κάποιοι πάντως πιστεύουν ότι ο θόρυβος θα κοπάσει μόνο όταν θα γίνουν τα πρώτα «ουσιαστικά ντιλ» μεταξύ των δύο πλευρών.

Σύμφωνα με κάποια σενάρια, ο Τραμπ θα αποσύρει τις απειλές για επιβολή μέτρων προστατευτισμού μόλις η γερμανική κυβέρνηση βάλει την υπογραφή της σε συμβόλαια προμηθειών οπλικών συστημάτων αξίας δισεκατομμυρίων δολαρίων από αμερικανικές εταιρείες.

Εκείνο πάντως που σε καμιά περίπτωση δεν επιθυμεί το Βερολίνο στην παρούσα φάση είναι να βρεθεί μόνο του απέναντι στον Τραμπ. Γι’ αυτό και απέρριψε άμεσα την πρόταση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Ρεξ Τίλερσον, για διμερή συμφωνία.

Το Βερολίνο γνωρίζει ότι η γερμανική οικονομία από μόνη της έχει ελάχιστο εκτόπισμα έναντι των ΗΠΑ για να μπορεί να απαντήσει αποτελεσματικά στον Τραμπ.

Χρειάζεται δίπλα του -όσο ποτέ άλλοτε- το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Κάτι που οφείλει να γνωρίζει -και να αξιοποιήσει- η Αθήνα.