Πιο στρογγυλεμένες διατυπώσεις για την αντισυνταγματικότητα των κινήτρων που έδινε ο Νέος Οικοδομικός Κανονισμός (ΝΟΚ), επιτρέποντας να χτίζονται οικοδομές με περισσότερους ορόφους και μεγαλύτερο συντελεστή δόμησης στο όνομα της ενεργειακής αναβάθμισης, περιλαμβάνει το Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) στις ανακοινώσεις που εξέδωσε χθες στο επίμαχο θέμα, ενώ μεγάλα περιθώρια αφήνει η ερμηνεία που έδωσε για το πώς προκύπτει ότι όντως έχουν ξεκινήσει οι εργασίες υλοποίησης μιας οικοδομικής άδειας, ανοίγοντας και θέμα αποζημιώσεων για όσους θίγονται από τις ακυρώσεις αδειών.
Η «μάχη του ΝΟΚ» για τα ύψη των κτιρίων μαίνεται εδώ και πολλούς μήνες και κορυφώθηκε με την ανακοίνωση του προέδρου του ΣτΕ, Μιχαήλ Πικραμένου, στις 11 Δεκεμβρίου 2024. Εως τότε, το ΣτΕ είχε κρίνει αντισυνταγματικά τα κίνητρα που έδινε ο ΝΟΚ σε μεμονωμένες περιπτώσεις, αλλά το θέμα έφτασε στην Ολομέλεια τον περασμένο Οκτώβριο με προσφεύγοντες τον Δήμο Αλίμου και την Κεντρική Ενωση Δήμων Ελλάδας (ΚΕΔΕ) που ζητούσαν να κηρυχθούν αντισυνταγματικά τα κίνητρα. Στην αντίπερα όχθη, τάχθηκαν η κυβέρνηση, ο ίδιος ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης που δήλωνε υπέρ των κινήτρων, το αρμόδιο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) που υποσχόταν να επαναφέρει τις ευνοϊκές ρυθμίσεις, το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας (ΤΕΕ) και οι κατασκευαστές.
Στην ανακοίνωσή του τον περασμένο Δεκέμβριο, ο πρόεδρος του ΣτΕ υποσχόταν να δημοσιευθεί αυτούσια η απόφαση της Ολομέλειας τον Ιανουάριο και δηλωνόταν εξαρχής ότι «αντίκειται στο άρθρο 24 του Συντάγματος» «το σύστημα των διατάξεων του ΝΟΚ (άρθρα 10, 15 παρ. 8, 19 παρ. 2 και 25) με το οποίο θεσπίζονται κίνητρα προσαύξησης των όρων δόμησης (συντελεστής δόμησης, ύψους) για την ανέγερση των κτιρίων, με αντιστάθμισμα την ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων και την αύξηση των κοινόχρηστων χώρων και των χώρων πρασίνου».
Τελικά χθες δεν δημοσιεύθηκαν οι αποφάσεις του ΣτΕ, όπως είχε προαναγγελθεί από τον φορέα τρεις μέρες νωρίτερα, αλλά και πάλι μια περίληψη με κάποιες αναδιατυπώσεις σε σχέση με την ανακοίνωση του Δεκεμβρίου. Επίσης, δεν υλοποιήθηκε η συνέντευξη Τύπου που είχε προαναγγελθεί και αυτή τρεις μέρες νωρίτερα καθώς μεσολάβησε διαμάχη για το αν θα μπορούσαν σε αυτήν να εμφανιστούν και να υποβάλουν ερωτήσεις άλλοι δημοσιογράφοι πέραν εκείνων του δικαστικού ρεπορτάζ.
Το ΣτΕ επικαλέστηκε τη διαμάχη αυτή και αποφάσισε την αναβολή της συνέντευξης προκειμένου «να διαφυλαχθεί το κύρος του». Ωστόσο, δεν προχώρησε σε δημοσίευση των αποφάσεων από τις οποίες θα προέκυπταν αναλυτικά οι κρίσεις των δικαστών (πλειοψηφίας και μειοψηφίας).
Ερωταπαντήσεις
Ταυτόχρονα, έστειλε μια σειρά από δικές του «ερωταπαντήσεις» σε θέματα που εκείνο έκρινε ότι χρειάζεται αλλά και μια ερμηνεία στο θέμα της «έναρξης εργασιών». Ταυτόχρονα, παρέθεσε μια σειρά από επιχειρήματα προκειμένου να μεταθέσει τις ευθύνες στην κυβέρνηση για τον θόρυβο που προκλήθηκε στην αγορά των οικοδομών. Αναλυτικότερα:
● Ενα από τα κυρίαρχα επιχειρήματα της κυβέρνησης και όσων μεταφέρουν τις απόψεις της το τελευταίο διάστημα πατούσε στο ερώτημα εάν είναι θεμιτό να κρίνονται τώρα αντισυνταγματικές διατάξεις ενός νομοθετήματος, του ΝΟΚ, που ψηφίστηκε πριν από 12 χρόνια. Απαντώντας σε αυτό, το ΣτΕ αναφέρει ως πρόβλημα το γεγονός ότι τα κίνητρα αυτά εφαρμόζονται οριζόντια σε όλη την επικράτεια χωρίς να λαμβάνονται υπόψη τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά κάθε περιοχής. Αναφέρεται επίσης ότι το ΣτΕ έχει πάρει και παλαιότερα αντίστοιχες αποφάσεις (705/2020 για τα ύψη των κτιρίων κοντά στην Ακρόπολη) και ότι παλιότερα «λόγω της οικονομικής κρίσης υπήρξε καθίζηση στην οικοδομική δραστηριότητα και περιορισμός στην έκδοση οικοδομικών αδειών, με αποτέλεσμα να μην έχουν ανοίξει σχετικές δίκες».
● Τι θα γίνει όμως με τις άδειες που έχουν ήδη εκδοθεί με τα κίνητρα του ΝΟΚ; Σε αυτό η αρχική ανακοίνωση ανέφερε ότι δεν θίγονται εφόσον είχαν αποδεδειγμένα ξεκινήσει εργασίες υλοποίησης πριν από τις 11/12/2024, αλλά αμέσως τέθηκε το ερώτημα πώς αποδεικνύεται αυτό. Ετσι, στη χθεσινή ανακοινωσιογραφία του ΣτΕ αναφέρει: «Ως έναρξη υλοποίησης των οικοδομικών αδειών νοούνται οι εργασίες εκσκαφής για την ανέγερση της οικοδομής, ο χρόνος πραγματοποίησης των οποίων πρέπει να αποδεικνύεται με κάθε πρόσφορο τρόπο, όπως, μεταξύ άλλων, α) με τη γνωστοποίηση, καθ' οιονδήποτε τρόπο, της έναρξης των εργασιών εκσκαφής σε οποιαδήποτε διοικητική αρχή, β) με την ηλεκτρονική υποβολή Αναλυτικής Περιοδικής Δήλωσης (ΑΠΔ) από τον εργοδότη στη βάση δεδομένων του ΕΦΚΑ κ.ο.κ., εφόσον η γνωστοποίηση ή η υποβολή των ως άνω στοιχείων έχει γίνει έως και την 11η Δεκεμβρίου 2024». Τίποτε δεν αποκλείει όμως ο «κάθε πρόσφορος τρόπος» να περιλαμβάνει και μια απλή εκσκαφή με κάποια απόδειξη για την ημερομηνία.
● Σχετικά με τις ευθύνες της κυβέρνησης, το Δικαστήριο επισήμανε ότι «ο λόγος για τον οποίον οι οικείες διατάξεις κρίνονται αντισυνταγματικές στοιχεί προς παγία νομολογία του Δικαστηρίου, την οποία ο νομοθέτης δεν έλαβε υπόψη κατά τη θέσπιση του ΝΟΚ (ν. 4067/2012) προκειμένου να διαφυλάξει την αρχή της ασφάλειας δικαίου». Με λίγα λόγια, τονίζει ότι όταν ψηφίζεται ένας νόμος πρέπει να λαμβάνονται υπόψη οι αποφάσεις των ανώτατων δικαστηρίων και αυτό δεν συνέβη στην περίπτωση του ΝΟΚ. Ως προς την αναστάτωση που προκαλείται στην αγορά, το ΣτΕ αναφέρει ότι «εφάρμοσε τη νομοθεσία που δίνει τη δυνατότητα συνεκτίμησης των συνεπειών της κρίσης περί αντισυνταγματικότητας και, στη συγκεκριμένη περίπτωση, εξάντλησε τα περιθώρια της νομοθεσίας αυτής για τον περιορισμό της βλάβης που μπορεί να επέλθει από τις αποφάσεις στην οικονομική δραστηριότητα και την ασφάλεια των συναλλαγών».
● Για την περίπτωση που κάποιος έλαβε μια άδεια δόμησης με τα κίνητρα του ΝΟΚ που τώρα ακυρώνονται και τώρα θέλει να αποζημιωθεί για την οικονομική βλάβη που υπέστη, το ΣτΕ αναφέρει: «Οταν προκαλείται ζημία από αντισυνταγματικότητα νόμου, υπάρχει κατ’ αρχήν δικαίωμα αποζημίωσης, εφόσον συντρέχουν και οι λοιπές προϋποθέσεις για την αστική ευθύνη του κράτους. Το δικαίωμα για αποζημίωση κρίνεται ανάλογα με τις ειδικότερες περιστάσεις της κάθε υπόθεσης από τα αρμόδια διοικητικά δικαστήρια».
Με τις ερωταπαντήσεις του το ΣτΕ αφήνει ανοικτό το ενδεχόμενο μελλοντικών αποφάσεων που θα κρίνουν αντισυνταγματικά και άλλα κίνητρα του ΝΟΚ. Οπως αναφέρει, «εκκρεμούν και άλλες υποθέσεις με οικοδομικές άδειες στις οποίες τίθεται το ζήτημα της αντισυνταγματικότητας άλλων διατάξεων του ΝΟΚ (π.χ. υπόσκαφα, διεύρυνση υπόγειων γκαράζ κ.λπ.).
Ποιοι επηρεάζονται
Τονίζει επίσης ότι οι αποφάσεις της Ολομέλειας του ΣτΕ τυπικά δεσμεύουν μόνο τους διαδίκους των συγκεκριμένων προσφυγών, αλλά προσθέτει: «Επειδή, όμως, η παρανομία των οικοδομικών αδειών οφείλεται σε αντισυνταγματικότητα του νόμου, οι αποφάσεις αυτές μπορούν να έχουν συνέπειες στη νομιμότητα όλων των αδειών που εκδόθηκαν με βάση τις διατάξεις που κρίθηκαν αντισυνταγματικές. Για τον λόγο αυτό, οι σημερινές αποφάσεις, με ρητή σκέψη τους, περιόρισαν τα αποτελέσματα της αντισυνταγματικότητας» και δεν μπορούν να ακυρωθούν «οι άδειες για τις οποίες οι οικοδομικές εργασίες έχουν ξεκινήσει και, πολύ περισσότερο, έχουν ολοκληρωθεί». «Εντούτοις, άδειες οι οποίες είχαν ήδη προσβληθεί στα δικαστήρια έως και τις 11.12.2024 μπορούν να ακυρωθούν για τον λόγο αυτό, έστω και αν είχαν ήδη αρχίσει οι οικοδομικές εργασίες, διότι το αντίθετο θα παραβίαζε το δικαίωμα δικαστικής προστασίας».
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας