«Ενδείξεις επικίνδυνης ψυχοπάθειας»

«Οι βίαιες πράξεις σε βάρος ζώων θα έπρεπε, εδώ και χρόνια, να είχαν αναγνωριστεί ως ένδειξη επικίνδυνης ψυχοπάθειας».

Αυτό είναι το συμπέρασμα στο οποίο κατέληξε ο δικαστής (πρωτοδίκης Θεσσαλονίκης) Χρήστος Τριανταφυλλίδης, στη διάρκεια της ομιλίας του σε ημερίδα με θέμα την κακοποίηση των ζώων στη χώρα μας, που έγινε πρόσφατα στη Θεσσαλονίκη, με πρωτοβουλία της Πανελλαδικής Ζωοφιλικής - Περιβαλλοντικής Ομοσπονδίας. 

Ο Ελληνας δικαστής βασίστηκε σε αμερικανικές μελέτες, που συνδέουν άμεσα την κακοποίηση των ζώων με δράστες σεξουαλικών και άλλων εγκλημάτων.

Πρότεινε, μάλιστα, να τιμωρείται ο βασανισμός και η θανάτωση των ζώων ως κακούργημα ή να μη χορηγείται αναστολή στην έκτιση της ποινής φυλάκισης. 

Επειδή τα όσα είπε ο κ. Χρ. Τριανταφυλλίδης παρουσιάζουν μεγάλο ενδιαφέρον, τόσο από ζωοφιλική όσο και από νομική άποψη, δημοσιεύουμε παρακάτω αυτούσιο το συγκεκριμένο τμήμα της ομιλίας του. 

«Εδώ και χρόνια οι βίαιες πράξεις σε βάρος ζώων έπρεπε να αναγνωριστούν ως ένδειξη επικίνδυνης ψυχοπάθειας. Από πολύ παλιά έρευνες άρχισαν να δείχνουν ότι η κακοποίηση ζώων συνδέεται με την εμφάνιση σοβαρών ψυχιατρικών προβλημάτων. Στον χώρο της ψυχιατρικής και της ψυχολογίας η κακοποίηση των ζώων για τους ανθρώπους δεν αποτελεί μεμονωμένη ψυχική διαταραχή, αλλά συναντάται σε άτομα που πάσχουν από αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας. 

»Ο καθηγητής Ψυχιατρικής στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Σεντ Λούις, Alan Felthous, και ο ομότιμος καθηγητής Κοινωνικής Οικολογίας στο Πανεπιστήμιο Γέιλ, Stephen Kellert, στην επισκόπηση μελετών που διεξήγαγαν το '87 σε δείγμα ατόμων με ψυχιατρικά και κοινωνικά προβλήματα, εντόπισαν ότι η κακοποίηση ζώων έχει αναφερθεί σε ποσοστό 57% των ερωτηθέντων. Σε αντίθεση με σχεδόν μηδενικές τιμές για τους ερωτηθέντες που προέρχονταν από “φυσιολογικό” πληθυσμό. 

Σε μια μελέτη του εγκληματολόγου και πρώην πράκτορα του FBI, Robert Ressler, και των συνεργατών του, το 1988, με δείγμα δραστών σεξουαλικών εγκλημάτων, τα ποσοστά εμφάνισης κακοποίησης ζώων κατά την παιδική ηλικία των δραστών πλησιάζουν το 70% για τους άντρες. Η κακοποίηση των ζώων από τους ανθρώπους έχει συνδεθεί με την κακοποίηση ή με την παραμέληση των ατόμων αυτών από τους γονείς τους κατά την παιδική ηλικία, είτε με άλλο τρόπο. Για παράδειγμα, έχοντας ζήσει τα παιδιά οποιαδήποτε μορφή βίας ή παραμέλησης ή εγκατάλειψης από τους γονείς ή έμμεσα. Δηλαδή βλέποντας τους γονείς να κακοποιούν το κατοικίδιο ζώο ως επίδειξη ισχύος και εξουσίας μέσα στην οικογένεια. 

Παιδιά και γυναίκες 

»Ερευνες επίσης καταδεικνύουν ότι η κακοποίηση ζώων συνδέεται με τη σωματική και σεξουαλική κακοποίηση γυναικών. Συγκεκριμένα, σε έρευνα το 1988 αναφέρεται ότι στο 71% των γυναικών που είχαν πέσει θύματα κακοποίησης, ο σύντροφός τους απείλησε ή πραγματοποίησε την απειλή βασανισμού ή θανάτωσης ζώου συντροφιάς -στο 57% των περιπτώσεων η απειλή πραγματοποιήθηκε. 

Αργότερα, ο επίτιμος καθηγητής Ψυχολογίας του Πανεπιστημίου της Γιούτα, Frank Ascione, και οι συνεργάτες του, το 2003, σε μια μελέτη σε παιδιά 6-12 ετών, τα οποία ήταν θύματα σεξουαλικής κακοποίησης ή παρουσίαζαν ψυχιατρικές διαταραχές ή ήταν παιδιά θύματα σωματικής κακοποίησης και ενδοοικογενειακής βίας, παρατήρησε ότι ταυτόχρονα με τα προβλήματα που παρουσίαζαν, εκδήλωναν και βαναυσότητα προς τα ζώα, σε ποσοστό περίπου 60%. 

»Η συχνότητα εμφάνισης πράξεων κακοποίησης στην ελληνική επικράτεια, πριν και μετά τον νόμο 4039, που αυστηροποίησε το πλαίσιο ποινών σε βάρος όσων κακοποιούν ή σκοτώνουν ζώα, οδηγεί δυστυχώς στο συμπέρασμα ότι οι ποινές αυτές είναι ανεπαρκείς από άποψη αποτροπής και πρόληψης. Σε ορισμένες περιοχές της χώρας μας αναφέρονται περιστατικά κακοποίησης καθημερινά, και με θύματα περισσότερα του ενός ζώα. Ελάχιστες όμως από αυτές τις αναφορές καταγγέλλονται στην αστυνομία και ακόμη λιγότερες οδηγούνται στα δικαστήρια. 

Κακούργημα 

»Και είναι αμφίβολο και η τιμωρία κατά πόσο λειτουργεί, αφού συχνά οι ίδιοι δράστες, ιδίως μόλις αντιληφθούν ότι δεν χρειάζεται να εκτίσουν την ποινή που τους επιβλήθηκε, διαπράττουν τα ίδια ή ανάλογης βαρύτητας αδικήματα. Σε χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, η κακοποίηση ζώων θεωρείται κακούργημα σε 46 από τις 50 Πολιτείες, κάτι που σε συνδυασμό με την απουσία του θεσμού της αναστολής σε όλες τις πράξεις, πλημμελήματα ή κακουργήματα, στη χώρα αυτή οδηγεί τους δράστες στη φυλακή, που αναγκάζονται να εκτίσουν πολυετείς ποινές φυλάκισης ή και κάθειρξης. Σημειωτέον, ότι σε αυτή τη χώρα, σε αντίθεση με το ελληνικό σύστημα, οι ποινές μέχρι 2 έτη θεωρούνται φυλάκισης και από δύο έτη και πάνω κάθειρξης. Αντίστοιχη είναι και η διαφοροποίηση ανάμεσα στο πλημμέλημα και το κακούργημα. Ενώ στη χώρα μας πλημμέλημα θεωρείται μια πράξη όταν τιμωρείται με ποινή φυλάκισης μέχρι πέντε έτη και από κει και πάνω θεωρείται κακούργημα. 

»Χρειάζεται επομένως να ξαναδεί η Πολιτεία τις σχετικές διατάξεις, και είτε να τιμωρείται ο βασανισμός και η θανάτωση ζώων ως κακούργημα, είτε να μη χορηγείται αναστολή, είτε η αναστολή να εξαρτάται μέχρι ένα όριο, λόγω χάρης, σε ποινές μέχρι ένα έτος, από τον δικαστή, με ταυτόχρονη όμως μείωση των πλαισίων της ποινής στην περίπτωση αυτή. Τέτοιου είδους αυστηρές διατάξεις απαντώνται εξάλλου και στη νομοθεσία μας, παραδείγματος χάριν για το συναφές αδίκημα της ζωοκτονίας και της ζωοκλοπής όπου προβλέπονται ποινές κάθειρξης. Η πραγματική έκτιση τουλάχιστον μέρους της ποινής από τον καταδικασθέντα δράστη από το ένα μέρος και η περαιτέρω αυστηροποίηση των ποινών από το άλλο αποτελούν τη μοναδική διέξοδο, αφού σε κάθε περίπτωση τα ζώα δεν μπορούν τα ίδια να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους, και πρέπει να προστατευτούν».