Ποιητές, πεζογράφοι, κριτικοί λογοτεχνίας αλλά και πανεπιστημιακοί απαντούν στο αρχετυπικό, δαιδαλώδες και ολισθηρό ερώτημα «Γιατί γράφω;». Ενα ψηφιδωτό κειμένων που προσπαθεί να φωτίσει τη σκοτεινή ρίζα της γραφής. Απαντά ο Νικόλας Σεβαστάκης.*
Εγραφα από μικρός, από τα έντεκα περίπου. Σε ένα σπίτι λόγιο, γεμάτο βιβλία, εφημερίδες, καπνό και πολιτική. Φτιάχνοντας αρχικά χειρόγραφη «εφημερίδα» ορθόδοξων κομμουνιστικών αποκλίσεων με κολλημένες φωτογραφίες του Τζέραλντ Φορντ ή του μάγου Κίσινγκερ, σκαρώνοντας μικρές ιστορίες γεμάτες ξύλο και ανθρώπους με σαγόνια πυγμάχων ή σκιτσάροντας σκηνές μονομαχίας γιγάντων σε κόμικς (στη δεύτερη σελίδα τούς σκότωνα όλους για να ξεκινήσω άλλη ιστορία σε καθαρό και ευωδιαστό φύλλο). Και έπειτα, στην προχωρημένη εφηβεία, κάποια πειραματικά θεατρικά επηρεασμένα από το «παράλογο» και, βέβαια, ποιήματα.
Η ποίηση στάθηκε πραγματική καύσιμη ύλη, όχι πάρεργο ή διακόσμηση της νεότητας. Γι’ αυτό ίσως κράτησε πολλά χρόνια, με υφέσεις και κενά, δίχως όμως να εξατμιστεί. Παράλληλα, σαν από ανάγκη, αναπτύχθηκε μέσα μου μια άλλη αναζήτηση που περιστρεφόταν γύρω από ερωτήματα συλλογικού νοήματος, της ιστορίας και της πολιτικής. Από εδώ ξεφύτρωσαν οι φιλοσοφικές γραφές, το δοκίμιο ιδεών και όλα όσα βρέθηκα να κάνω στο Πανεπιστήμιο. Και μαζί, από τα φοιτητικά χρόνια και αργότερα, η παρέμβαση με «άρθρα γνώμης» και επιφυλλίδες σε ζητήματα που απασχολούσαν τη δημόσια ζωή. Η έντονη και πολλές φορές πολεμικών τόνων πολιτική κριτική.
Τώρα όμως ήλθε η πεζογραφία και συγκεκριμένα η μικρή φόρμα, το διήγημα. Με ρώτησαν πολλοί «γιατί» ή μάλλον «πώς κι έτσι». Εχω κάποιες απαντήσεις που δεν είμαι βέβαιος πως είναι οι πειστικότερες για τους δύσπιστους. Λέω λοιπόν ότι σε αυτά τα διηγήματα, όσα εκδόθηκαν και όσα γράφω τώρα, συμφιλιώνομαι στην πράξη με την ηθική της απόχρωσης. Γράφω γιατί αγωνιώ να αποτυπώσω εμπειρίες, μνήμες και χειρονομίες που διασώζουν το ατομικό μέσα στην Ιστορία και στη λήθη της. Και ύστερα συνέβη κάτι άλλο: η ρητορική της κρίσης βραχυκυκλώθηκε στη μια ή άλλη θέληση για εκδίκηση ή προσδοκία δικαίωσης. Πιστεύω αντίθετα ότι η λογοτεχνία κινείται σε έναν άλλο χώρο, στον χώρο όπου η ανθρώπινη συνθήκη ενδιαφέρει αυτή καθαυτή πέρα από ηθικές αξιολογήσεις ή «κοινωνιολογικά» διαπιστευτήρια. Αυτό ακριβώς με φέρνει στην περιοχή της λογοτεχνίας, εκεί όπου μπορώ να πω όσα δεν μπορεί να ειπωθούν αλλιώς.
Δεν γράφω ένα πράγμα ή σε ένα και μόνο είδος. Ισως μάλιστα αυθαιρετώ λέγοντας εδώ, σε αυτή την καινούργια στήλη, ότι θα συνεχίσω την εξερεύνηση. Γράφοντας, βρίσκω έναν τρόπο να συνομιλώ πιο ουσιαστικά με τον άλλον.
* Τελευταίο βιβλίο του Νικόλα Σεβαστάκη είναι η συλλογή διηγημάτων του «Γυναίκα με ποδήλατο» (Πόλις, 2014)
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας