Διαδρομή γεμάτη αγώνες και κρίσιμες επιλογές

«Πριν από πενήντα χρόνια, τον Οκτώβρη του 1971, μια μικρή ομάδα επαναστατών ξεκινούσε την Οργάνωση Σοσιαλιστική Επανάσταση (ΟΣΕ) από την οποία προέρχεται το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα (ΣΕΚ). Πρόκειται για μια μεγάλη διαδρομή που καλύπτει περίπου το μισό από τον αιώνα και πλέον που έχει περάσει από τη νικηφόρα εργατική επανάσταση στη Ρωσία το 1917 και την ίδρυση του ΣΕΚΕ στην Ελλάδα. Μια διαδρομή γεμάτη αγώνες, κρίσιμες καμπές και δύσκολες επιλογές, πάντα κάτω από τη σημαία της Επανάστασης και του Σοσιαλισμού». Με αυτές τις γραμμές ξεκινάει το εισαγωγικό κείμενο του Πάνου Γκαργκάνα στο βιβλίο του Μαρξιστικού Βιβλιοπωλείου «50 χρόνια αγώνες για την Επανάσταση και τον Σοσιαλισμό».

Το περιεχόμενο του βιβλίου είναι αυτή η διαδρομή του μισού αιώνα. Μια διαδρομή που δεν εκτυλίχτηκε στο κενό αλλά μέσα στις συνθήκες που διαμορφώνει η ταξική πάλη, τα πάνω και τα κάτω του κινήματος, αλλά και οι διεργασίες στην ίδια την Αριστερά.

Ο Μαρξ έγραφε στη «18η Μπρυμαίρ του Λουδοβίκου Βοναπάρτη» ότι οι άνθρωποι φτιάχνουν την ιστορία τους αλλά σε συνθήκες που δεν επιλέγουν οι ίδιοι. Το ίδιο ισχύει για τη δικιά μας Αριστερά, την επαναστατική, που ζωτική συνιστώσα της ήταν από την αρχή η ΟΣΕ και στη συνέχεια το ΣΕΚ.

Τα κείμενα του βιβλίου διατρέχουν σαν κόκκινο νήμα όλες οι κρίσιμες καμπές της ταξικής πάλης στην Ελλάδα, από τα χρόνια της δικτατορίας μέχρι σήμερα, με τη ζωντάνια τους αλλά και το πολιτικό τους περιεχόμενο. Θα διαβάσετε ένα ιστορικό ντοκουμέντο, το κείμενο που κυκλοφόρησε παράνομα η ΟΣΕ αμέσως μετά την εξέγερση του Πολυτεχνείου με τον χαρακτηριστικό τίτλο «Η λαϊκή εξέγερση του Νοέμβρη - Ξεκίνημα επαναστατικών αγώνων για το μαζικό κίνημα». Για τη μεγάλη έκρηξη του εργατικού κινήματος της Μεταπολίτευσης, στο άρθρο του περιοδικού «Σοσιαλιστική Επανάσταση» από τον Σεπτέμβρη του 1975.

Στις σελίδες του βιβλίου ζωντανεύει η απεργία των λεωφορείων της ΕΑΣ, που έγινε η αιχμή των αγώνων που έριξαν τον πατέρα Μητσοτάκη, η δίκη των «5 της ΟΣΕ» και η διεθνιστική πάλη ενάντια στις εθνικιστικές εκστρατείες με τα συλλαλητήρια των «μακεδονομάχων» το 1992-93.

Οι συνταρακτικές διαδηλώσεις του αντικαπιταλιστικού κινήματος στην Πράγα και τη Γένοβα στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα και η «αντιπολεμική υπερδύναμη» που σάρωσε τον πλανήτη στις 15 Φλεβάρη του 2003. Οι θυελλώδεις αγώνες ενάντια στα μνημόνια. Οι αντιρατσιστικές και αντιφασιστικές κινητοποιήσεις τα τελευταία τριάντα χρόνια.

Είναι επίσης ένα βιβλίο μαρξιστικής θεωρίας για όλα τα ζητήματα στρατηγικής και τακτικής που άνοιξαν και συνεχίζουν να ανοίγουν τις μεγάλες συζητήσεις μέσα στην Αριστερά, γιατί αφορούν το μέλλον της, όχι μόνο το παρελθόν της. Ξεκινώντας από το καθοριστικό ζήτημα που είχε θέσει η μεγάλη επαναστάτρια Ρόζα Λούξεμπουργκ στις αρχές του περασμένου αιώνα: Μεταρρύθμιση ή Επανάσταση.

Ποτέ δεν ήταν ένα αφηρημένο δίλημμα. Και σήμερα που βιώνουμε την κρίση και τα αδιέξοδα ενός συστήματος που δίπλα στις οικονομικές κρίσεις γεννάει πανδημίες και περιβαλλοντική καταστροφή, δεν χωράνε υπεκφυγές. Για να θυμηθούμε πάλι τη Ρόζα: Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα.

Μια δεύτερη στρατηγική επιλογή που αποτυπώνεται στο βιβλίο είναι η αντίληψη που θεωρεί την εργατική τάξη το υποκείμενο της επαναστατικής ανατροπής του καπιταλισμού, τον «ιστορικό νεκροθάφτη» του. Οι θεωρίες για την εξαφάνισή της –ή τον κατακερματισμό της– έρχονται ξανά και ξανά για να διαψευστούν από την ίδια τη δράση αυτής της τάξης.

Οι απεργίες στην e-food, την COSCO, στα νοσοκομεία, είναι πολιτικά γεγονότα που βαθαίνουν την κρίση της κυβέρνησης. Αν κοιτάξουμε πιο μακριά, βλέπουμε το Καζακστάν να γίνεται πρώτο θέμα στα διεθνή ΜΜΕ και διπλωματία από μια εξέγερση που πυροδότησαν με την απεργία τους οι εργάτες στο πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Αυτή η τάξη συνεχίζει να είναι στον 21ο αιώνα το «ταυτοτικό υποκείμενο-αντικείμενο της ιστορίας της κοινωνίας», για να θυμηθούμε τον μαρξιστή φιλόσοφο Γκ. Λούκατς.

Ο χρόνος έκλεισε με αφιερώματα στα τριαντάχρονα της οριστικής διάλυσης της ΕΣΣΔ. «Ούτε τανκς ούτε Γκορμπατσόφ - Γέλτσιν - Σοσιαλισμός από τα κάτω» είναι ο τίτλος ενός κειμένου που περιλαμβάνεται στην έκδοση και γράφτηκε το καλοκαίρι του 1991. Η ανάλυση ότι αυτό που κατέρρευσε στην Ανατολική Ευρώπη ήταν μια εκδοχή του καπιταλισμού, ο κρατικός καπιταλισμός, ήταν πολύτιμη.

Δεν ήταν μόνο μια θεωρία που έβαζε το μαχαίρι στο κόκαλο απαντώντας στο ερώτημα πότε και πώς χάθηκε η Ρώσικη Επανάσταση. Ούτε μόνο μια θεωρία που εξηγούσε τόσο την ακμή όσο και την παρακμή αυτής της εκδοχής του καπιταλισμού. Αλλά –ακόμα πιο σημαντικό– ήταν ένα εργαλείο ανάλυσης που μας επέτρεπε να μην πέσουμε στην ηττοπάθεια και την απογοήτευση που παρέσυρε –και σημαδεύει ακόμα– το μεγαλύτερο μέρος της Αριστεράς. Η κατάρρευση αυτών των καθεστώτων ήταν το μήνυμα ότι η κρίση του συστήματος θα περάσει από την Ανατολή στη Δύση, όπως και έγινε.

Είναι φανερό ότι πρόκειται για ένα «στρατευμένο» βιβλίο, αφιερωμένο στα 50 χρόνια από την ίδρυση του ΣΕΚ. Ομως, είναι ταυτόχρονα και ένα βιβλίο που «μιλάει», για την ακρίβεια συνομιλεί, με όλο τον κόσμο της Αριστεράς. Το μαρτυρούν οι δεκάδες χαιρετιστήριες δηλώσεις από όλο το φάσμα και όλες τις «γενιές» της Αριστεράς που περιλαμβάνονται σε αυτή την έκδοση. Σε τελευταία ανάλυση, είναι ένα βιβλίο το οποίο μιλάει για την Αριστερά που αξίζουν και έχουν ανάγκη οι αγώνες μας σήμερα. Γι’ αυτό αξίζει να διαβαστεί.

? Info: Παρουσίαση του βιβλίου θα γίνει την Παρασκευή 21 Γενάρη, στις 7 μ.μ., στο καφέ «The Blind Beggar», Χαρ. Τρικούπη 6-10, στοά «Atrium». Στην εκδήλωση θα παρευρεθούν για να μιλήσουν για το βιβλίο ο Δημήτρης Παπαχρήστος, εκφωνητής της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, ο Κώστας Παπαδάκης, δικηγόρος της πολιτικής αγωγής στη δίκη της Χρυσής Αυγής, η Μαρία Χαρχαρίδου, μέλος του Δ.Σ. του Σωματείου Εργαζομένων ΓΝΑ Γεννηματάς, ο Θανάσης Διαβολάκης, δημοτικός σύμβουλος Πειραιά με την «Ανταρσία στο Λιμάνι» και η Λίλιαν Μπουρίτη από το Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα.