Η Παναγιά γιορτάζει στο Αιγαίο

Την ώρα που το καλοκαίρι αρχίζει να γέρνει προς το τέλος του, λίγο πριν αρχίσει ο μεγάλος ξεσηκωμός του τρύγου, τη στιγμή που οι ξενιτεμένοι ετοίμαζαν τις βαλίτσες τους για να επιστρέψουν στις πόλεις ή στις ξένες χώρες που μετοίκησαν, στα νησιά στηνόταν το τελευταίο μεγάλο γλέντι του καλοκαιριού.

Επ’ αφορμή της Παναγιάς. Με κέντρο κάποιο απόμερο ξωκλήσι, ένα πυργομονάστηρο, μία βασιλική με τρούλο στην πλατεία του χωριού. Ο στόχος πάντα ο ίδιος. Να γιορτάσει η ψυχή το καλοκαιρινό φως του Αιγαίου, να λικνιστούνε τα σώματα με ήχους από τσαμπούνα και τουμπάκι, να ανταμώσουν οι άνθρωποι, να ζευγαρώσουν βλέμματα και καρδιές, να γεμίσει δύναμη ο άνθρωπος για τον χειμώνα που έρχεται.

Τα πανηγύρια του Δεκαπενταύγουστου στα νησιά του Αιγαίου ήταν και είναι μια γιορτή στην ίδια τη ζωή, μία μάζωξη που υμνεί τη συνύπαρξη, ένας ύμνος χαράς και ένα «ευχαριστώ» στο απολλώνιο φως των νησιών και στο θαυματουργό μπλε του Αιγαίου. Γιορτάστε!

Στη Λέσβο, στην Αγιάσο

Μέρες ολόκληρες διαρκούν οι προετοιμασίες για ένα από τα μεγαλύτερα πανηγύρια του Αιγαίου, εκείνο που γίνεται στην Αγιάσο της Λέσβου και είναι αφιερωμένο στην Παναγία. Σύμφωνα με το έθιμο, υπάρχουν πιστοί, οι οποίοι θα ξεκινήσουν από τη Μυτιλήνη και θα διανύσουν απόσταση που ξεπερνάει τα 20 χλμ. μέχρι να φτάσουν στο μοναστήρι. Εκεί θα περάσουν το βράδυ τους και θα παρακολουθήσουν τις θρησκευτικές εκδηλώσεις ενώ παράλληλα διοργανώνονται και μουσικές εκδηλώσεις.

Πανοχωριανή στην Αμοργό

Το πιο μεγάλο πανηγύρι της Αμοργού είναι αυτό της Παναγίας της Πανοχωριανής, που βρίσκεται κοντά στο χωριό Λαγκάδα, στην Αιγιάλη. Με αμοργιανά ρακόμελα, πατατάτο, κοκκινιστό με πατάτες και ξιδάτο, σούπα από ντόπια κρέατα, προσφορά των βοσκών της περιοχής και μαγειρεμένα από τις νοικοκυρές του νησιού, στήνεται τρικούβερτο γλέντι με μουσική και χορό.

Παναγία της Φολεγάνδρου

Μπορεί η Φολέγανδρος να μην έχει πολλά πανηγύρια, ωστόσο στη γιορτή της Παναγίας, στήνεται ένα μεγάλο τραπέζι που συμμετέχουν ντόπιοι και επισκέπτες, για να γιορτάσουν και να γευτούν ντόπιες λιχουδιές και να απολαύσουν παραδοσιακή μουσική από τουμπί, λαούτο και βιολί.

Η εμβληματική, κατάλευκη πολύτρουλη εκκλησία, που δεσπόζει πάνω από τη Χώρα στα όρια ενός βράχου έχει εκπληκτική θέα. Ενας ανηφορικός διάδρομος που ξεκινάει από την πλατεία της Πούντας οδηγεί στον περίβολο του ναού.

Φημισμένοι τεχνίτες, μεταξύ αυτών και ο μαρμαρογλύπτης Καπαριάς από την Τήνο, φιλοτέχνησαν το μαρμάρινο τέμπλο, τον αρχιεπισκοπικό θρόνο και το μοναδικό καμπαναριό.

Η εκκλησία είναι χτισμένη στη θέση ενός αρχαίου ιερού όπως μαρτυρεί το οικοδομικό υλικό που χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερσή της. Τόπος λοιπόν που για περισσότερο από 20 αιώνες ο άνθρωπος γιορτάζει, υμνεί και προσεύχεται. Πριν το πανηγύρι η εικόνα της Παναγίας περνάει από κάθε σπίτι της Χώρας, χαράσσοντας ένα νοητό νήμα σύνδεσης των κατοίκων της.

Πέρα Παναγιά στην Κάσο

Κι όμως, το πανηγύρι της Παναγίας, είναι η κατάλληλη ευκαιρία ώστε οι Κασιώτες που έχουν διασκορπιστεί στον πλανήτη να έχουν έναν ισχυρό λόγο να επιστρέψουν στον νησί τους. Να δουν γνωστούς από το παρελθόν, να θυμηθούν ιστορίες, να ξαναζήσουν στιγμές από τα νιάτα τους.

Το πανηγύρι γίνεται στο ξακουστό χωριό Παναγία, τόπο των καραβομαραγκών και των καπεταναίων, που βρίσκεται πάνω από το Εμποριό. Μία μέρα τον χρόνο το, έρημο πλέον, χωριό ζωντανεύει και η Πέρα Παναγιά γιορτάζει. Κασιώτικα φαγητά, λύρες και αυτοσχέδιες ποιητικές συνομιλίες, σαν τις κρητικές μαντινάδες, ενώνουν τους ξενιτεμένους Κασιώτες και τους επισκέπτες του νησιού.

Παναγιά η Καστριανή στην Κέα

Αγναντεύει το Αιγαίο από τις αρχές του 1700 και το πανηγύρι της αποτελεί τη μεγάλη γιορτή του καλοκαιριού για την Κέα. Η Καστριανή, όπως είναι το όνομά της, είναι προστάτιδα του νησιού και το επιβλητικό σημείο στο οποίο βρίσκεται μετατρέπει την επίσκεψη σε πραγματική απόλαυση.

Αν και απαιτεί αρκετό χρόνο για να φτάσετε εδώ, τόσο από την Ιουλίδα, όσο και από την Κορησσία, το τοπίο με το Αιγαίο να γεμίζει μπλε και ομορφιά τα μάτια σας, είναι σίγουρο ότι θα σας ανταμείψει. Οι περίφημοι τσαμπουνιέριδες του νησιού κάνουν παιχνίδια με τους ήχους και ο συρτός, ο μπάλος, ο αγωγιάτικος και ο ζαμπαχανιώτικος, χαράζουν μαγικές γραμμές στην αυγουστιάτικη νύχτα.

Σπηλιανή στη Νίσυρο

Αποτελεί ένα από τα πιο γνωστά μοναστήρια του Αιγαίου και στέκεται σ’ έναν ψηλό βράχο κοντά στο Μανδράκι, στην πρωτεύουσα του νησιού, από το 1.600. Οφείλει το όνομά της στο γεγονός ότι η εκκλησία βρίσκεται μέσα σε μία σπηλιά του βράχου.

Με αφορμή τη γιορτή, στήνεται ένα μεγάλο πανηγύρι, το μεγαλύτερο του νησιού, με παραδοσιακά φαγητά, βιολιά, τραγούδι και χορό, ενώ προηγούνται εννέα μέρες με ενδιαφέροντα βυζαντινά τελετουργικά.

Την ημέρα του Δεκαπενταύγουστου, κατά την ακολουθία του όρθρου, γίνεται το κόλλυβο της Παναγίας με τη συνοδεία μοιρολογιών από τις εννιαμερίτισσες, γυναίκες που έχουν κάνει τάμα να περάσουν εννέα μερόνυχτα προσευχής στα κελιά της μονής.

Μετά το τέλος της λειτουργίας το κόλλυβο μεταφέρεται μαζί με την εικόνα της Παναγίας από το Ηγουμενείο στην τραπεζαρία της μονής, όπου παρατίθεται γεύμα.

Παναγία της Αγιάς, στη Νάξο

Κρυμμένη σε μία κατάφυτη κόγχη στα βόρεια του νησιού, αθέατη από τους πειρατές, αλλά και τους ανυποψίαστους τουρίστες, το μικρό Μοναστηράκι της Αγιάς ζωντανεύει κάθε Δεκαπενταύγουστο. Τα μικρά κελιά μετατρέπονται σε εργαστήρια, όπου γυναίκες και άντρες μαγειρεύουν και φιλεύουν τους προσκυνητές με καλούδια.

Βιολιά και λαούτα δίνουν ζωή στο μαγικό πλάτωμα με τα αιωνόβια πλατάνια και τις ελιές. Η μαρμάρινη βρύση με το παγωμένο νερό τραγουδάει τους δικούς της ρυθμούς και κατάφυτες πεζούλες στον ορίζοντα, δηλώνουν ότι η ζωή συνεχίζεται με πείσμα, παρά τις δυσκολίες.