«Το να λογοκρίνεις σημαίνει να καταστρέφεις»

Οταν ένας δημοσιογράφος συναντάει, έστω και τυχαία, μια προσωπικότητα, όπως ήταν ο Φεντερίκο Φελίνι, έναν από τους σημαντικότερους σκηνοθέτες του κινηματογράφου του 20ού αιώνα, δεν αφήνει την ευκαιρία να πάει χαμένη· θα επιδιώξει να μιλήσει μαζί του, να «βγάλει» είδηση.

Αυτό έκανε και ο βετεράνος- σήμερα- δημοσιογράφος Γιάννης Παπαδημητρόπουλος όταν συνάντησε, τυχαία, τον Δεκέμβριο του 1974, στο αεροδρόμιο της Ρώμης τον διάσημο σκηνοθέτη.

Ιταλομαθής ο Ελληνας δημοσιογράφος ξεκίνησε μια συζήτηση με τον Φεντερίκο Φελίνι σε ένα πολύ καλό κλίμα στο οποίο συνετέλεσε η κοινή επαγγελματική τους αφετηρία.

«Εγώ δεν υπήρξα ποτέ σκηνοθέτης, αλλά εκείνος προϋπήρξε δημοσιογράφος. Στα πρώτα του επαγγελματικά βήματα εργάσθηκε ως ελεύθερος ρεπόρτερ και σκιτσογράφος σε εφημερίδες και περιοδικά της Ρώμης», αφηγείται ο Γιάννης Παπαδημητρόπουλος περιγράφοντας τη συνάντησή του με τον Φελίνι στο βιβλίο του, που κυκλοφόρησε πρόσφατα, με τίτλο «Φελίνι Λογοκρισία Χούντα» (εκδόσεις Παράγραφος).

Από τα βασικά θέματα της συζήτησής τους ήταν η λογοκρισία, ένα ακραίο, αντιδημοκρατικό μέτρο περιορισμού του λόγου και της σκέψης, το οποίο εφαρμόστηκε για πολλά χρόνια στην Ελλάδα και στην Ιταλία.

Ο μεγάλος σκηνοθέτης, όπως και άλλοι σύγχρονοί του Ιταλοί δημιουργοί της 7ης τέχνης, ήταν ανάστατος με τις λογοκριτικές μεθοδεύσεις των κυβερνήσεων της χώρας αυτής στις δεκαετίες του 1950 και 1960, που έφεραν τη «σφραγίδα» του Umberto Tupini, ενός συντηρητικού πολιτικού, δημάρχου της Ρώμης.

Ο Γιάννης Παπαδημητρόπουλος αφηγείται τη συζήτησή του με τον Φελίνι για τη λογοκρισία και τον Tupini ενώ μεταφέρει αυτούσιο και το «κατηγορώ» που απηύθυνε ο σκηνοθέτης και δημοσιεύτηκε το 1958 με τίτλο: «Το να λογοκρίνεις σημαίνει να καταστρέφεις».

Ομως, ο έμπειρος δημοσιογράφος δεν σταματάει εδώ. Μας μεταφέρει στο βιβλίο του «βιώματα δημοσιογραφίας και λογοκρισίας κατά την 7χρονη δικτατορία των συνταγματαρχών», όπως αναφέρεται στο οπισθόφυλλο.

Με περιγραφικό, μεστό, ευκολοδιάβαστο δημοσιογραφικό λόγο εξιστορεί δύο περιστατικά λογοκρισίας, τα οποία «έζησε στο πετσί του», στην οδό Ζαλοκώστα, εκεί όπου στεγαζόταν η επιτροπή λογοκρισίας. Από εκεί έπρεπε να πάρουν έγκριση για να τυπωθούν όλες οι εφημερίδες και τα περιοδικά, ακόμα και η Εφημερίδα της Κυβερνήσεως! Από τη λογοκρισία δεν ξέφευγε καμία πνευματική δημιουργία, τα βιβλία, οι κινηματογραφικές ταινίες αλλά και οι στίχοι των τραγουδιών.

Για όλα αυτά ο Γιάννης Παπαδημητρόπουλος έχει να αφηγηθεί περιστατικά με ζωντανούς διαλόγους και περιγραφές που μας επιτρέπουν να «γνωρίσουμε» ακριβώς τι σήμαινε λογοκρισία και ποιοι ήταν οι πανίσχυροι λογοκριτές.

Ομως, τα βιώματα του συγγραφέα δεν περιορίζονται στη λογοκρισία. Εχουν μεγάλο ενδιαφέρον οι αφηγήσεις του, επίσης με συγκεκριμένα παραδείγματα, για περιστατικά που βίωσε εργαζόμενος, δίνοντας έμφαση σε βασικές δημοσιογραφικές αρχές, που σήμερα -δυστυχώς- πολλές φορές «ξεχνιούνται», όπως είναι η εγκυρότητα και η διασταύρωση της είδησης, η ελεύθερη έκφραση, ενώ επικρατεί ο κιτρινισμός.

Γενικά, αυτό το καλογραμμένο βιβλίο του Γιάννη Παπαδημητρόπουλου μέσα από τις ιστορίες που έζησε στη δημοσιογραφική ζωή του μας «ταξιδεύει» στον χρόνο, σε άλλες εποχές, αλλά ταυτόχρονα μας προβληματίζει για αξίες και στάση ζωής απέναντι σε ανελεύθερα καθεστώτα.

Σίγουρα, δε, ο βασικός στόχος, που έχει θέσει ο ίδιος για τη συγγραφή του και αναφέρεται στο οπισθόφυλλο επιτυγχάνεται πλήρως: «γιατί, πρέπει να θυμούνται οι παλαιότεροι και να γνωρίζουν οι νεότεροι».