Την τελευταία εικοσαετία στην Ελλάδα καίγονται κατά μέσο όρο 400.000 στρέμματα δάσους ετησίως. Με την αύξηση της θερμοκρασίας που προκαλεί η κλιματική κρίση, οι πυρκαγιές θα γίνονται συχνότερες και πιο ανεξέλεγκτες. «Η κλιματική κρίση θα κάνει τα δάση μας πιο ευάλωτα και πιο πολύτιμα στο μέλλον» λέει ο διευθυντής του WWF Ελλάδας, Δημήτρης Καραβέλας.
Στο άμεσο μέλλον όλο και πιο συχνά θα βλέπουμε πυρκαγιές να καίνε τα πάντα και ανθρώπους να εκκενώνουν τα σπίτια τους. Ωστόσο κανείς δεν μιλάει για την ανάγκη πρόληψης των δασικών πυρκαγιών. Μιλάμε μόνο για καταστολή. Τη συζήτηση άνοιξε το WWF Ελλάς με το πιλοτικό έργο της προδιαγεγραμμένης καύσης που υλοποίησε τα τελευταία δύο χρόνια στη Χίο.
«Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τις δασικές πυρκαγιές και οι δασικές πυρκαγιές τροφοδοτούν την κλιματική αλλαγή. Για να σπάσει αυτός ο φαύλος κύκλος χρειαζόμαστε νέες λύσεις» θα πει ο υπεύθυνος δράσεων του WWF για τις δασικές πυρκαγιές, Ηλίας Τζιρίτης, κατά την παρουσίαση των συμπερασμάτων του έργου της προδιαγεγραμμένης καύσης.
Τι είναι η προδιαγεγραμμένη καύση
Σίγουρα δεν είναι κάτι καινοτόμο ή καινούργιο. Είναι μια μέθοδος που εφαρμόζεται εδώ και χρόνια σε άλλες χώρες, ενώ και στην Ελλάδα από τη δεκαετία του ’70 έχουν γίνει προσπάθειες υιοθέτησης της συγκεκριμένης μεθόδου με πρόγραμμα που είχε τρέξει τότε στη Βόρεια Εύβοια, αλλά που δυστυχώς δεν προχώρησε. Δεν θα μάθουμε λοιπόν ποτέ αν το δάσος της Βόρειας Εύβοιας θα απέφευγε την καταστροφή και σήμερα θα ήταν πλούσιο και ζωντανό, αν τότε είχε υιοθετηθεί η μέθοδος της προδιαγεγραμμένης καύσης.
«Η προδιαγεγραμμένη καύση δεν έχει σχέση με το αντιπύρ που είναι καταστολή. Η προδιαγεγραμμένη καύση είναι πρόληψη» εξηγεί ο Ηλίας Τζιρίτης. Πρόκειται για ένα εργαλείο διαχείρισης της βλάστησης με χρήση φωτιάς χαμηλής έντασης, με στόχο να μειωθεί η καύσιμη ύλη που συσσωρεύεται στο δάσος από τη βιομάζα.
Από τη διεθνή εμπειρία θεωρείται ότι είναι προτιμότερο η συντήρηση των αντιπυρικών ζωνών να γίνεται με προδιαγεγραμμένη καύση αντί να μπαίνουν στο δάσος βαριά ερπυστριοφόρα μηχανήματα που αφενός διαταράσσουν το έδαφος αυξάνοντας τη διάβρωση, αφετέρου έχουν μεγαλύτερο κόστος. Ωστόσο η μέθοδος δεν μπορεί να πετύχει από μόνη της αλλά θεωρείται ως συμπληρωματική μιας σειράς άλλων διαχειριστικών λύσεων όπως η επαναφορά των ανθρώπινων δραστηριοτήτων μέσα στο δάσος που περιορίζει τη βιομάζα, αλλά και ο καθαρισμός των δασών από σπασμένα δέντρα, σε περιπτώσεις κακοκαιρίας, κάτι που συνέβη στη Βόρεια Εύβοια τον Φεβρουάριο του 2021 από την κακοκαιρία «Μήδεια». Τα πεσμένα δέντρα που άφησε πίσω της η «Μήδεια» και που ο κρατικός μηχανισμός δεν φρόντισε να τα αποσύρει ήταν προσάναμμα για την καταστροφική πυρκαγιά του καλοκαιριού της ίδιας χρονιάς.
Το πιλοτικό πρόγραμμα στη Χίο
Από τον Φεβρουάριο του 2022 έως και τον Μάρτιο του 2023, πραγματοποιήθηκαν στη Χίο τέσσερις αποστολές κατά τις οποίες κάηκαν πειραματικά 40 στρέμματα σε εννέα δειγματοληπτικές επιφάνειες με διαφορετική βλάστηση. Οι ειδικοί επιστήμονες που συμμετείχαν και συντόνισαν την προσπάθεια παρακολούθησαν, μέτρησαν και κατέγραψαν επιλεγμένες παραμέτρους -όπως η συμπεριφορά της φωτιάς, ο ρυθμός της εξάπλωσής της και το μήκος της φλόγας- τόσο πριν από την προδιαγεγραμμένη καύση όσο και κατά τη διάρκεια, αλλά και μετά. Επιπλέον μετρήθηκε και η επίδραση που είχε η φωτιά τόσο στις ιδιότητες του εδάφους όσο και στα δέντρα και τη φυσική βιοποικιλότητα. «Μετρήσαμε πώς η φωτιά επηρεάζει τη ροή των χυμών των δέντρων, τη θερμοκρασία του εδάφους σε διάφορα βάθη, τη διάβρωση, καθώς και την υγρασία της επιφανειακής βλάστησης» εξηγεί ο κ. Τζιρίτης.
Και ενώ τα αποτελέσματα των μετρήσεων βρίσκονται ακόμη σε εξέλιξη, ωστόσο οι ενδείξεις δεν είναι αρνητικές. Διαπίστωσαν ότι η φωτιά δεν προκάλεσε σημαντικές μεταβολές στις βασικές ιδιότητες των εδαφών, ενώ μείωσε δραστικά την καύσιμη ύλη «ξαναστέλνοντας» τα θρεπτικά συστατικά πίσω στο έδαφος και βοηθώντας στη γρήγορη ανακύκλωσή τους. Επίσης παρατηρήθηκε αύξηση της φυτικής βιοποικιλότητας.
Τέλος, το WWF Ελλάς επισημαίνει «ότι κρίσιμο στοιχείο για την αξιοποίηση της προδιαγεγραμμένης καύσης αποτελεί η ρητή πρόβλεψη και ρύθμισή της στη νομοθεσία με τη θεσμοθέτηση των απαιτούμενων διαδικασιών, προδιαγραφών και προϋποθέσεων και την αποσαφήνιση των αρμοδιοτήτων και της συνεργασίας των υπεύθυνων φορέων. Μόνο με αυτόν τον τρόπο διασφαλίζονται ο τεκμηριωμένος σχεδιασμός της μεθόδου αλλά και η ασφαλής, αποτελεσματική και οικονομικά βιώσιμη υλοποίησή της».
📌 Προδιαγεγραμμένη καύση (ή προδιαγεγραμμένο πυρ) είναι η ελεγχόμενη καύση αγροτικής ή δασικής βλάστησης από ομάδα ειδικών ή εκπαιδευμένων ομάδων κάτω από συγκεκριμένες συνθήκες και σε καθορισμένη περιοχή.
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας