Ο πολίτης τελευταία προτεραιότητα των κυβερνήσεων

Λέγεται Μάριος Πάρας. Είναι ελληνικής καταγωγής, γεννήθηκε στο Λονδίνο και ζει στο Λουξεμβούργο. Για 12 χρόνια υπηρέτησε ως εξωτερικό στέλεχος στην Ε.Ε. Φυσικό είναι λοιπόν να γνωρίζει τους πάντες και τα πάντα.

Αυτή τη στιγμή είναι ο επικεφαλής του Taplow Group, μιας εταιρείας που δραστηριοποιείται σε 27 χώρες συμβουλεύοντας κυβερνήσεις και εταιρείες για τη στελέχωση και τη διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού. 

Από τη συζήτηση μαζί του, εντός και εκτός ηχογράφησης, καταλάβαμε ότι διακρίνει ένα έλλειμμα ηγετών στην Ευρώπη, αλλά πολύ ταλέντο σε χαμηλότερα επίπεδα. Η εφαρμογή όμως των δυνατοτήτων και των ιδεών είναι ιδιαίτερα δυσχερής, παρά τη βούληση των ηγεσιών.

Οσο για την Ελλάδα, βλέπει μεν φως στο βάθος του τούνελ, αλλά διακρίνει ότι ο πολίτης είναι η τελευταία προτεραιότητα για όλες τις έως τώρα ελληνικές κυβερνήσεις. 

● Εχετε ασχοληθεί με τα ευρωπαϊκά επί σειρά ετών και είστε σε θέση να γνωρίζετε όλους τους Ευρωπαίους ηγέτες. Η ευρωπαϊκή ηγεσία, κατά τη γνώμη σας, ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των καιρών; 

Νομίζω ότι υπάρχει ταλέντο σε όλα τα επίπεδα. Τώρα αν αυτά τα ταλέντα μπορούν να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις, θα πρέπει να το δούμε πιο αναλυτικά. Πιστεύω ότι στο σύνολο υπάρχει θέληση. Το αποτέλεσμα και η εφαρμογή κάπου δυσχεραίνουν. 

● Αυτό σημαίνει ότι η Ευρώπη δεν έχει πραγματικούς ηγέτες; 

Νομίζω ότι έχει έναν αριθμό ηγετών, απλώς δεν έχει τα ικανά στελέχη να εφαρμόσουν τις επιταγές τους. 

● Ποια χαρακτηριστικά κάνουν ένα στέλεχος ικανό να εφαρμόσει τις επιταγές της ηγεσίας; 

Η διορατικότητα και η αίσθηση πως η μάζα θα ανταποκριθεί στην εφαρμογή της οποιασδήποτε απόφασης, όχι μόνο σε κυβερνητικό επίπεδο, αλλά και στο επίπεδο του λαού. Είναι το ίδιο με τον πρόεδρο μιας εταιρείας. Εχει επιλέξει το σωστό επιτελείο ώστε να εφαρμοστούν οι αποφάσεις του; 

● Υπάρχει τρόπος ο εκάστοτε ηγέτης να καθοδηγηθεί ώστε να δουλέψει για τη «χειραγώγηση» των μαζών; 

Μόνος του κανείς δεν μπορεί να κάνει τίποτα. Θα πρέπει η ομάδα που τον περιστοιχίζει να μπορεί να «μεταφράσει» την απόφαση στην απλή γλώσσα του λαού. Αν το κάνει δύσκολο, ο λαός θα αντιδράσει. Το ίδιο ισχύει και για τις εταιρείες. Αν ο πρόεδρος της εταιρείας δεν δώσει το σωστό μήνυμα στην ομάδα του, η ομάδα δεν θα δώσει πιο κάτω τις σωστές οδηγίες ώστε η εταιρεία να κερδοφορήσει. Η επικοινωνία και η αντίδραση είναι δύο πολύ σημαντικοί παράγοντες. Είναι η βάση. 

● Η επικοινωνία όμως θέλει ταλέντο. Υπάρχει αυτό; 

Αν υπάρχει το σωστό σύστημα επιλογής, τότε μπορούν να βρεθούν τα ταλέντα που θα στελεχώσουν την ομάδα. Στην Ε.Ε. έχουν γίνει αλματώδεις αλλαγές και πρόοδος στο σύστημα στελέχωσης. Χρειάζεται βεβαίως χρόνος για την επιλογή, αλλά το σύστημα είναι αδιάβλητο κι έχει καταφέρει να βρει στελέχη όχι μόνο για τα ευρωπαϊκά όργανα, αλλά και για την πλαισίωση των αρχηγών. 

● Από την πλούσια εμπειρία σας, σε ελληνικό επίπεδο, σχολιάστε μου τη στελέχωση του κράτους... 

Το ελληνικό κράτος δεν έχει φτάσει ακόμη στο επίπεδο των άλλων ευρωπαϊκών χωρών για να έχει ένα αδιάβλητο σύστημα, ώστε οι σωστοί άνθρωποι να τοποθετούνται στις σωστές θέσεις. Οταν διορίζουμε σε πολιτικές θέσεις ανθρώπους δίχως να γνωρίζουμε τις πραγματικές τους δυνατότητες, το αποτέλεσμα είναι αμφίβολο a priori. 

Πιστεύω ότι θα πρέπει να υπάρξει ένα ανεξάρτητο σύστημα που θα μπορεί να κάνει αυτή την επιλογή. Στην Ευρώπη η κλασική συνέντευξη τείνει να καταργηθεί. Κι αυτό θα το δούμε σε όλα τα επίπεδα και το κρατικό και το εταιρικό. Οι δυνατότητες του υποψήφιου στελέχους διερευνώνται, κρίνεται και απλώς παρουσιάζεται για να βάλει την υπογραφή του.

● Πώς θα διαγιγνώσκεται όμως αυτή η δυνατότητα; 

Υπάρχει η διαδικασία. Ειδικά εκπαιδευμένα άτομα, είτε σε κρατικό είτε σε εταιρικό επίπεδο, κάνουν την επιλογή βάσει του βιογραφικού, της συνολικής κουλτούρας και της δυνατότητας επικοινωνίας. Αν μπορείς να μεταφέρεις το μήνυμα χωρίς την κλασική συνέντευξη, σημαίνει ότι μπορείς και να επικοινωνήσεις με τις μάζες. 

● Εχετε συγκεκριμένα παραδείγματα; 

Ναι. Μεγάλος τραπεζικός οργανισμός αυτή τη στιγμή έχει προσλάβει στελέχη μόνο βάσει των δυνατοτήτων τους. Γίνεται μόνο μία συνέντευξη, την ημέρα που υπογράφουν το συμβόλαιο. Σ' αυτή τη συνάντηση όμως αν ο υποψήφιος δεν επιδείξει την ίδια επικοινωνιακή δεινότητα, μάλλον δεν θα πάρει τη θέση. 

● Θα λέγατε ότι αυτός ο τρόπος επιλογής θα πρέπει να αφορά ακόμη και τα υπουργικά συμβούλια των χωρών; 

Εκεί υπάρχει στρατηγική. Στην πολιτική στρατηγική οι δυνατότητες δεν εξετάζονται, συνήθως βασίζεται στη δημοφιλία του πολιτικού κι ότι μπορεί να εφαρμόσει ή να περάσει τις αποφάσεις. Πιστεύω ότι αυτό θα αργήσει λιγάκι να έρθει. 

● Σε επίπεδο εταιρειών πώς λειτουργεί το σύστημα; 

Στην Ελλάδα αρκετές εταιρείες έχουν εφαρμόσει καινοτόμες ιδέες με επιτυχία. Πιστεύω ότι θα δείξουν τον δρόμο και στους δήμους και στο κράτος και στις άλλες ανεξάρτητες αρχές πώς θα πρέπει στο εγγύς μέλλον να κάνουν τις επιλογές στελεχών.

Στην Ελλάδα νομίζω ότι θα είναι πιο εύκολη η διείσδυση στη διοίκηση της ιδέας της αξιοκρατίας. Να επιλέγονται άτομα με ηγετικά προσόντα και θέληση να δουλέψουν στο marketing ή στο branding.

Πλέον ο αρχηγός έχει το brand name του, την επωνυμία του, που θέλει να είναι γνωστή. Ενα πολιτικό κόμμα έχει brand και αυτό «πουλάει». 

Στην Ελλάδα αρκετές εταιρείες το εφαρμόζουν. Δεν είναι τυχαίο ότι 11 ελληνικές εταιρείες κλήθηκαν και μετείχαν στον διαγωνισμό για τις καλύτερες ευρωπαϊκές εταιρείες και τέσσερις από αυτές βραβεύτηκαν. 

● Είναι γεγονός ότι στην Ελλάδα της κρίσης ξεκίνησαν πολλές start up επιχειρήσεις, με ιδιαίτερα καινοτόμες ιδέες, αλλά πολύ μεγάλος αριθμός έκλεισε... 

Αυτό συνέβη γιατί τόσο η συγκρότηση της ομάδας όσο και το project δεν είναι καλά στοιχειοθετημένα. Επίσης αν δεν υπάρχει ο σωστός χορηγός που θα προωθήσει το παραγόμενο προϊόν, δεν θα πετύχεις. Το ίδιο όμως γίνεται και στην Ευρώπη. Από τις 20 εταιρείες μόνο οι τρεις πετυχαίνουν. 

● Σε μια μικρή χώρα όπως η δική μας πώς μπορεί να βρεθούν τόσα πολλά άτομα με τόσο μεγάλα ταλέντα; 

Παρά πολύ εύκολο. Θα φέρω ως παράδειγμα το Λουξεμβούργο. μια παρά πολύ μικρή χώρα. Γιατί μπορεί; Η Ελβετία, άλλη μικρή χώρα, γιατί μπορεί; Διότι το σύστημα είναι έτσι εγκαταστημένο ώστε δουλεύει για τον πολίτη. Και τότε υπάρχει ευμάρεια που τη βλέπουμε στο GTP, στο πλεόνασμα, στο εκπαιδευτικό, το ιατρικό σύστημα κ.λπ. 

Στην Ελλάδα ο πολίτης δεν είναι η πρώτη προτεραιότητα του κράτους. Υπάρχει μια προσπάθεια, ιδιαίτερα τώρα με την κρίση.

Παράδειγμα ο τουρισμός. Η κρίση ανέβασε την ποιότητα των υπηρεσιών. Ανέβασε την ποιότητα στην επιλογή του προσωπικού, στο service, επιτέλους για πρώτη φορά ο τουρισμός άρχισε να χαμογελάει, διότι κατάλαβε ότι το χαμόγελο είναι υπηρεσία στον πολίτη, στον τουρίστα.

Αν όμως δεν έχεις εφαρμόσει την ανάλυση της προσωπικότητας στο εργασιακό περιβάλλον, δεν κάνεις τίποτα.

Στην Ελλάδα υπάρχει ακόμη η τάση να προσλαμβάνουμε τα ξαδέλφια ή τον φίλο του φίλου. Αυτό πρέπει να σταματήσει. Και κυρίως πρέπει να σταματήσει από το κράτος. 

● Στα καθ' ημάς ωστόσο υπάρχει και ένα τεράστιο γραφειοκρατικό σύστημα. Πώς το πολεμάει κάποιος; 

Κοιτάζοντας την Ευρώπη και φέρνοντας τις ιδέες και στην Ελλάδα. Πολλές χώρες έχουν προσφερθεί να βοηθήσουν την όλη κατάσταση. Βλέπω φως στο τούνελ, αλλά πόσο γρήγορα το φως θα έρθει στον πολίτη, μένει να το δούμε. 

● Εκτός του τουρισμού, σε ποιους τομείς θα έπρεπε ν στραφεί η όποια ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να προσελκύσει επενδύσεις, ώστε να αρχίσει μια κάποιου τύπου ανάκαμψη; 

Για μπορέσεις να προσελκύσεις επενδύσεις, πρέπει να έχεις ένα προϊόν ελκυστικό και ανταγωνιστικό. Πιστεύω ότι η Ελλάδα, ίσως η πιο όμορφη χώρα στον κόσμο, έχει αυτή τη δυνατότητα. Ενα νησί, που μπορεί να είναι ένας μικρός βράχος, μπορεί να μετατραπεί σε μικρό παράδεισο ώστε να προσελκύσει ένα άλλου είδους τουρισμού. 

Θα επαναλάβω λοιπόν ότι η ποιότητα σε επίπεδο στελεχών και υπηρεσιών είναι το ζητούμενο. Για να την έχεις όμως, θα πρέπει να παράσχεις τη σωστή εκπαίδευση. Διαφορετικά, το αποτέλεσμα δεν θα είναι θετικό. Η εκπαίδευση θα φέρει και ανάπτυξη. Χωρίς τη μόρφωση δεν έχουμε πολιτισμό. 

● Μιλώντας για εκπαίδευση, πόσο βοηθάει μια απόφαση του Α.Π. που απορρίπτει τη διδασκαλία της θρησκειολογίας; Μήπως μας επαναφέρει σε παλαιότερες εποχές; 

Η μονόπλευρη διδασκαλία μιας θρησκείας θα δυσχεράνει ακόμη περισσότερο την ανάπτυξη και τη διορατικότητα των επόμενων γενιών. Θα πρέπει να διδάσκεται η Ηθική, ώστε ο μαθητής να μπορεί να κάνει τη δική του επιλογή. 

● Ταλέντο υπάρχει στην Ελλάδα; 

Υπάρχουν πάρα πολλοί ταλαντούχοι άνθρωποι, μόνο που έχουν μετοικήσει στην Ευρώπη ή αλλού στον κόσμο. Κι αυτό νομίζω θα το αισθανθούμε ως χώρα την επόμενη δεκαετία. Οι νέοι πηγαίνουν εκεί που βρίσκουν εργασία. Ούτως ή άλλως πιστεύω ότι η έννοια της χώρας αρχίζει να καταρρέει. Πολλοί νέοι αισθάνονται Ευρωπαίοι. 

● Το φορολογικό σύστημα στην Ελλάδα είναι ελκυστικό για επενδύσεις; 

Γίνεται μεγάλη προσπάθεια. Κατά πόσο αποφέρει καρπούς θα πρέπει να το δούμε στον χρόνο. Αμεσα πάντως δυσχεραίνει.

Το φορολογικό σύστημα είναι τόσο περίπλοκο που κανείς δεν μπορεί να το γνωρίζει από το α ώς το ω, εξ ου και όλοι προσφεύγουν σε φοροτεχνικούς. Στο Λουξεμβούργο τη δήλωσή μου την κάνω μόνος μου ηλεκτρονικά. Οι φοροτεχνικοί είναι για τις μεγάλες επιχειρήσεις και τις εταιρείες. 

● Εχετε μια εταιρεία που ενεργοποιείται σε 26 χώρες στον τομέα της επιλογής προσωπικού. Στην Ελλάδα δραστηριοποιείται; 

Ναι, στο διοικητικό μέρος. Συνεργαζόμαστε με την DRMRSM, που κάνει μια πολλή σοβαρή δουλειά. Βλέπω ότι δημιουργούνται θέσεις, στο ανώτατο επίπεδο αρχίζει η αγορά να κινείται.

Οι εταιρείες έχουν αρχίσει πλέον να αναζητούν ικανό προσωπικό, ικανές ομάδες, ώστε να μπορούν να εφαρμόζουν τη στρατηγική τους. Υπάρχει ο επώνυμος υπάλληλος κι ο επώνυμος εργοδότης. Μόνο έτσι διαμορφώνεται το κοινωνικό πρόσωπο των εταιρειών.

Στο εξωτερικό υπάρχουν εταιρείες που έχουν τα δικά τους Πανεπιστήμια. Στην Ελλάδα δεν υπάρχει καν αυτή η δυνατότητα βάσει Συντάγματος. Αν η Ελλάδα δεν ξανακερδίσει τη θέση της στην παγκοσμιοποιημένη κοινωνία, δεν θα προχωρήσουμε.