Mόνο οι μπουκαμβίλιες έστεκαν αψηφώντας την καταστροφή. Γι’ αυτό και οι γυναίκες της Τύρου ξεχύθηκαν στους ισοπεδωμένους δρόμους να τις μαζέψουν. Να τις αποθέσουν στην απύθμενη μάζα των ερειπίων που άφησε πίσω της η ισραηλινή επιχείρηση κατά του Λίβανου. Αυτές οι πολύχρωμες εξαιρέσεις ενός μουντού γκριζόμαυρου κρανίου τόπου ήταν ο δικός τους τρόπος να πενθήσουν τους ανθρώπους που χάθηκαν στα χαλάσματα κι εξαφανίστηκαν δίχως τάφο και μνήμα. Και μαζί να νικήσουν το θανατικό φέρνοντας ξανά τη ζωή στο προσκήνιο.
Ηταν τέλη Νοεμβρίου. Η επίθεση μόλις είχε σταματήσει. Πολλές από όσες μπόρεσαν να επιστρέψουν από τον εκτοπισμό βρήκαν στη θέση των σπιτιών τους συντρίμμια. Ενας ατέρμονος αριθμός κατεδαφισμένων κτιρίων από τους συστηματικούς κι αδιάκριτους βομβαρδισμούς: συνολικά 100.000 στεγαστικές μονάδες καταστράφηκαν από το Ισραήλ, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα. Και εκείνες ανέβαιναν στα χαλάσματα ψάχνοντας να βρουν οτιδήποτε μπορούσε να είναι μια απτή θύμηση της τόσο πρόσφατης παλιάς ζωής τους.
Είναι αυτές που πιάνοντας το νήμα της επιστροφής στην καθημερινότητα, μέσα από την ακούραστη δουλειά των οργανώσεων και των συλλογικοτήτων τους πασχίζουν να φέρουν μια αίσθηση ομαλότητας, προσφέροντας στήριξη, αλληλεγγύη, βοήθεια και υπηρεσίες, που το κράτος κι οι θεσμοί αδυνατούν να καλύψουν.
«Πρέπει να μπορέσουμε να δούμε το μέλλον με ελπίδα για να ξαναφτιάξουμε τη ζωή μας, για εμάς, για τα παιδιά μας, για όλα τα μέλη της κοινωνίας. Γι’ αυτό και από τα πρώτα βήματα ήταν να προσφέρουμε ψυχολογική και κοινωνική στήριξη σε όποιους το χρειάζονταν, κυρίως σε γυναίκες. Οργανώσαμε συνεδρίες όπου μπορούσαν να μιλήσουν ανοιχτά για τον πόνο, τον φόβο και την αγωνία τους για το μέλλον», έλεγε στην οργάνωση Γυναίκες του ΟΗΕ η Γκαντίρ Χουμάνι, πρόεδρος της συλλογικότητας Spirit of Social Work Association (SSWA), που επίσης από τις πρώτες εβδομάδες μετά την κατάπαυση του πυρός ανάμεσα σε Χεζμπολάχ και Ισραήλ, ξεκίνησε προγράμματα κατάρτισης που θα βοηθήσουν τις γυναίκες να κερδίσουν τα προς το ζην.
Απτόητη και η Ρίτα Μπαρότα, καθηγήτρια στο Αμερικανικό Πανεπιστήμιο του Λιβάνου και ακτιβίστρια για τα ανθρώπινα δικαιώματα, που μετέτρεψε το γραφείο της σε αποθήκη όπου συγκεντρώνονταν είδη πρώτης ανάγκης για να στηρίξουν εκτοπισμένες οικογένειες και οργάνωσε δωρεάν ιατρικές επισκέψεις για εγκύους και πρόσβαση σε ειδικά καταφύγια. «Συνεχίζουμε να δουλεύουμε γιατί σε αυτή τη φάση μετά τον πόλεμο επείγει να υπάρξουν πόροι και ευκαιρίες απασχόλησης, ειδικά για γυναίκες που έχουν χάσει τους συζύγους ή άλλους συγγενείς που στήριζαν το νοικοκυριό τους, και να τους προσφέρουμε μέσα για να αντέξουν τον χειμώνα, ιδίως στις αγροτικές περιοχές».
Ζωτικές ανάγκες
Καθεμία από αυτές τις αυτο-οργανωμένες συλλογικότητες προσαρμόζεται στις ανάγκες που προκύπτουν στο πεδίο για να συνδράμουν έναν πληθυσμό εξουθενωμένο από έναν πόλεμο που κράτησε πάνω από ένα χρόνο, στοίχισε τη ζωή σε περισσότερους από 3.800 ανθρώπους, τραυμάτισε πάνω από 15.800 και ανάγκασε κάπου 1,2 εκατομμύριο σε εκτοπισμό σε έναν πληθυσμό όπου, ήδη πριν από τη σύρραξη, το 70% των νοικοκυριών δεν τα έβγαζε πέρα ώς το τέλος του μήνα.
Είναι οι γυναίκες που αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την κοινωνική προστασία του πληθυσμού, λέει η οργάνωση Γυναίκες του ΟΗΕ. «Παίζουν έναν ξεχωριστό ρόλο στις ανθρωπιστικές προσπάθειες. Διαφέρουν γιατί εστιάζουν στις άμεσες ανάγκες, γιατί συντονίζουν μια μακροπρόθεσμη κοινοτική στήριξη, γιατί δεσμεύονται να βοηθήσουν τις πιο ευάλωτες ομάδες». Σύμφωνα με την έκθεση Gender Alert της οργάνωσης, με τον πόλεμο οι προϋπάρχουσες ανισότητες επιδεινώθηκαν: το 39% των συμμετεχόντων στην έρευνα δήλωσε πως η έμφυλη βία αυξήθηκε, το 80% χρειάζεται άμεσα οικονομική ενίσχυση και χρήματα, το 39% δεν έχει πρόσβαση σε προϊόντα εμμηνορρυσίας, περισσότερο από το 80% επιβαρύνθηκε ακόμη περισσότερο με δουλειές μη αμειβόμενης φροντίδας και σχεδόν η μία στις δύο πείνασε.
Απαραίτητα προϊόντα
«Οι ανάγκες αυξήθηκαν με γεωμετρική πρόοδο με την επίθεση του Ισραήλ» λέει στον γαλλικό ιστότοπο Les Glorieuses η Βανέσα Ζαμάρ, διευθύντρια της φεμινιστικής συλλογικότητας Jeyetna, που μάχεται κατά της εμμηνορρυσιακής φτώχειας στον Λίβανο. Πριν από τον πόλεμο, η οργάνωση διένειμε σερβιέτες και επιθέματα ανακούφισης από τον πόνο σε ευάλωτες ομάδες. Μετά διεύρυνε το πεδίο δράσης της διανέμοντας μαζικά προϊόντα εμμηνορρυσίας σε ολόκληρη τη χώρα: μέσα σε επτά εβδομάδες συγκέντρωσαν κάπου 20.000 ευρώ με μια καμπάνια στα κοινωνικά δίκτυα, μοιράζοντας σερβιέτες σε 22.000 γυναίκες.
Οι διακρίσεις έγιναν αισθητές σε όλους τους τομείς, λέει η Νάντια Μπαντράν, διευθύντρια της Εταιρείας για την Ανάπτυξη και την Ενταξη των Κοινοτήτων (SIDC), περιγράφοντας σε ρεπορτάζ της El País πώς η πλειονότητα των καταφυγίων αρνήθηκε να υποδεχτεί μετανάστες ή έδιωξαν άτομα που ανήκουν στη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα ή που έπασχαν από AIDS. Η κλινική σεξουαλικής και αναπαραγωγικής υγείας της οργάνωσης δεν έκλεισε ούτε μία ημέρα, προσφέροντας αδιάκοπα εξετάσεις, θεραπείες και φάρμακα σε φορείς του ΗΙV ή τοξικοεξαρτώμενους. Οπως δεν σταμάτησε η γραμμή ψυχικής υγείας που εγκαινίασαν με την πανδημία, η οποία πλέον έγινε ένα είδος σανίδας σωτηρίας ανθρώπων που έχασαν τα πάντα: συγγενείς, οικογένεια, περιουσία.
Δικαστικές υποθέσεις
Αλλά και τα μέσα επιβίωσής τους, όπως λέει η Μπριγκίτε Σελεμπιάν, νομικός και ιδρύτρια της Δικαιοσύνης Δίχως Σύνορα, οργάνωσης που συνδράμει όσους δεν έχουν πρόσβαση στη δικαιοσύνη ή χρήματα για να προσφύγουν σε αυτήν. Μετά τον πόλεμο, ανάμεσα στα άλλα, έχει αναλάβει σειρά από σημαντικές υποθέσεις αγροτικών κοινοτήτων των οποίων τα εδάφη βομβαρδίστηκαν από το Ισραήλ με λευκό φώσφορο -χημική ουσία της οποίας η χρήση σε περιοχές με άμαχο πληθυσμό απαγορεύεται σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο- αφήνοντάς τα χέρσα για καλλιέργειες. Την ίδια ώρα η οργάνωση συνεχίζει να συνδράμει θύματα έμφυλης βίας: το 2024 ανέλαβαν 600 σχετικές υποθέσεις ενώ ήδη από τα μέσα Ιανουαρίου και ώς τον Φεβρουάριο έθεσαν σε λειτουργία κινητή μονάδα νομικής αρωγής σε όλη την χώρα.
«Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Λίβανος αντιμετωπίζει μια τέτοια κρίση ούτε θα είναι η τελευταία», λέει η Νάντια Μπαντράν. «Αυτές που πάντα να είναι εδώ για να φροντίσουμε τον κόσμο, είναι οι γυναίκες: είμαστε στον δρόμο, στο πεδίο, και δουλεύουμε για όλους».
Πανηγυρική επιστροφή στην Τύρο του Λιβάνου
Η efsyn.gr θεωρεί αυτονόητο ότι οι αναγνώστες της έχουν το δικαίωμα του σχολιασμού, της κριτικής και της ελεύθερης έκφρασης και επιδιώκει την αμφίδρομη επικοινωνία μαζί τους.
Διευκρινίζουμε όμως ότι δεν θέλουμε ο χώρος σχολιασμού της ιστοσελίδας να μετατραπεί σε μια αρένα απαξίωσης και κανιβαλισμού προσώπων και θεσμών. Για τον λόγο αυτόν δεν δημοσιεύουμε σχόλια ρατσιστικού, υβριστικού, προσβλητικού ή σεξιστικού περιεχομένου. Επίσης, και σύμφωνα με τις αρχές της Εφημερίδας των Συντακτών, διατηρούμε ανοιχτό το μέτωπο απέναντι στον φασισμό και τις ποικίλες εκφράσεις του. Έτσι, επιφυλασσόμαστε του δικαιώματός μας να μην δημοσιεύουμε ανάλογα σχόλια.
Σε όσες περιπτώσεις κρίνουμε αναγκαίο, απαντάμε στα σχόλιά σας, επιδιώκοντας έναν ειλικρινή και καλόπιστο διάλογο.
Η efsyn.gr δεν δημοσιεύει σχόλια γραμμένα σε Greeklish.
Τέλος, τα ενυπόγραφα άρθρα εκφράζουν το συντάκτη τους και δε συμπίπτουν κατ' ανάγκην με την άποψη της εφημερίδας