Επανεκλογή Αμπιναντέρ με ξενοφοβικές κορόνες

Aπό όλες τις εκλογικές αναμετρήσεις που διεξάγονται φέτος στη Λατινική Αμερική και την Καραϊβική, οι προεδρικές της 19ης Μαΐου στη Δομινικανή Δημοκρατία ήταν αυτές που δεν έκρυβαν καμιά έκπληξη και κανείς δεν αμφέβαλλε για το αποτέλεσμά τους. Ο πολυεκατομμυριούχος επιχειρηματίας απερχόμενος πρόεδρος Λουίς Αμπιναντέρ κέρδισε άνετα από τον πρώτο γύρο με σχεδόν 60% την επανεκλογή του, αφήνοντας τριάντα μονάδες πίσω του τον δεύτερο υποψήφιο.

Η νίκη του σε αυτές τις κάλπες είχε ήδη προαναγγελθεί στις δημοτικές του Φεβρουαρίου, όπου το Επαναστατικό Μοντέρνο Κόμμα του (PRM) σάρωσε. Κι όπως συμβαίνει πλέον πολύ συχνά στην υφήλιο της μεταπολιτικής, το κόμμα του από επαναστατικό δεν έχει τίποτα και από μοντέρνο, απλά ακολουθεί τη σύγχρονη τάση πολιτικών σχηματισμών που αυτοδιαφημίζονται ως «προοδευτικά» αλλά ασκούν διακυβέρνηση συντηρητικά.

Η καλύτερη περιγραφή του είναι ο τίτλος άρθρου της El País: «Ο επανεκλεγμένος πρόεδρος και CEO της Δομινικανής Δημοκρατίας», αφού ο τρόπος που κυβερνά είναι σαν να διευθύνει έναν μεγάλο όμιλο με πολλαπλά συμφέροντα παρά μια χώρα.

Ο 57χρονος πτυχιούχος Οικονομικών, ανάμεσα στα άλλα και του Χάρβαρντ, κατάγεται από οικογένεια μεταναστών από τον Λίβανο και είναι γιος ενός από τους πλουσιότερους επιχειρηματίες της χώρας, του Χοσέ Ραφαέλ Αμπιναντέρ, που εκλέχτηκε γερουσιαστής και επιχείρησε μάταια να φτάσει στην προεδρία της χώρας.

Ο επανεκλεγμένος πρόεδρος διατέλεσε γενικός διευθυντής του οικογενειακού επιχειρηματικού ομίλου Abicor, που ανάμεσα στα άλλα διαθέτει μια τσιμεντοβιομηχανία, ένα πανεπιστήμιο, μια κατασκευαστική και πολλά ξενοδοχεία. Η περιουσία του το 2020, σύμφωνα με τη δήλωση «πόθεν έσχες» του, ανερχόταν στα 70 εκατομμύρια δολάρια.

Ενώ ποτέ δεν έκρυψε και τις πολιτικές του φιλοδοξίες: προσπάθησε ανεπιτυχώς να εκλεγεί γερουσιαστής το 2005, αντιπρόεδρος το 2012 και πρόεδρος το 2016. Αποχώρησε από το σοσιαλδημοκρατικό κόμμα PRD ιδρύοντας το 2014 το PRM, που στράφηκε προς τα δεξιά και εξασφάλισε επιτέλους την προεδρία το 2020.

Υποστηρίζει πως περιόρισε τον πληθωρισμό στο 3% και την επίσημη ανεργία στο 5,4%, νούμερο απατηλό αφού σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ η άτυπη απασχόληση το 2021 έφτασε το 59%, από 55% που ήταν το 2019, πριν αναλάβει την πρώτη του θητεία. Φέτος η ανάπτυξη θα κλείσει στο 5% σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα χάρη στην άνθηση των εμβασμάτων των μεταναστών σε Ευρώπη και ΗΠΑ και των ελεύθερων ζωνών με τις επισφαλείς εργασιακές σχέσεις, και κυρίως του τουρισμού. Τομέας που προωθήθηκε ιδιαίτερα από τον πρόεδρο (φτάνοντας στην πανδημία η χώρα να μην απαιτεί τεστ ή πιστοποιητικά εμβολιασμού) και συνεισέφερε 7 δισ. δολάρια στο ΑΕΠ το 2023, προσθέτοντας συνάμα πολλά ακόμη εκατομμύρια στις τουριστικές επιχειρήσεις και στην τεράστια περιουσία του προέδρου.

Επαίρεται πως επί της θητείας του η πατρίδα του πέρασε στις χώρες μεσαίου εισοδήματος και «δεν είμαστε πια μια τριτοκοσμική χώρα». Αλλά ο ένας στους τέσσερις πολίτες ζει στη φτώχεια, ο κατώτατος μισθός (που έφτασε τα 500 δολάρια) δεν καλύπτει το βασικό καλάθι του νοικοκυριού και τα επίπεδα της ανισότητας είναι αδυσώπητα, με το 1% των πλουσιότερων να κατέχει το 42% του συνολικού πλούτου σύμφωνα με τη Διαμερικανική Τράπεζα Ανάπτυξης.

Μέλος κι ο ίδιος αυτού του 1%, το όνομά του παρέλασε στα Pandora Papers: ήταν ένας από τους τρεις εν ενεργεία το 2021 προέδρους της Λατινικής Αμερικής και Καραϊβικής που σύμφωνα με τη Διεθνή Κοινοπραξία Ερευνητικής Δημοσιογραφίας (ICIJ) κατείχε offshore εταιρείες. Παρότι σταυροφόρος κατά της διαπλοκής, αυτό δεν το θεωρεί διαφθορά, αλλά όπως δήλωσε στο ICIJ «μια απλή παράδοση που συνηθίζουν οι πλούσιες οικογένειες της χώρας».

Οσο για την έρευνα του πρώην γενικού εισαγγελέα Τζαν Ροντρίγκες για το σκάνδαλο με τις μίζες που έλαβαν αξιωματούχοι και πολιτικοί από την κατασκευαστική Odebrecht και το οποίο οδήγησε το 2017 σε δεκάδες συλλήψεις, ανάμεσά τους και πέντε ηγετικών στελεχών του κόμματός του, περιλαμβανομένου του προέδρου του και του κοινοβουλευτικού του εκπροσώπου, η αντίδρασή του όταν έγινε πρόεδρος ήταν σαφής: ο Ροντρίγκες συνελήφθη με την κατηγορία του επικεφαλής «δικτύου διοικητικής διαφθοράς», πράξη που καταδικάστηκε από την Ομάδα Εργασίας του ΟΗΕ για τις Αυθαίρετες Συλλήψεις, ενώ καταγγέλθηκε ως θεσμική εκτροπή από διεθνείς οργανώσεις νομικών.

Είναι ωστόσο η σκληρή αντιμεταναστευτική πολιτική -που έχει επιδείξει και υπόσχεται να βαθύνει- που του εξασφαλίζει μια δημοτικότητα 70% σε μια κοινωνία φοβική, πεισμένη από το κυβερνητικό αφήγημα για τους Αϊτινούς (αποδιοπομπαίους τράγους) που ευθύνονται για όλα όσα δεν γίνονται καλά και για όλα όσα γίνονται κακά.

Από την άφιξή του στην προεδρία αύξησε τις επιδρομές κατά μεταναστών, τις αυθαίρετες συλλήψεις ακόμη και εγκύων και παιδιών, τις μαζικές απελάσεις και άρχισε να υψώνει ένα τείχος στα σύνορα με την Αϊτή. Αγνοώντας τις εκκλήσεις του ΟΗΕ προς στις Αρχές να αποφύγουν τις απελάσεις Αϊτινών και να σεβαστούν τα ανθρώπινα δικαιώματά τους με δεδομένη τη βία και την ανθρωπιστική κρίση που αντιμετωπίζει η φτωχότερη χώρα του δυτικού ημισφαιρίου. Αντί να προσφέρει καταφύγιο, ο Αμπιναντέρ ήταν από τους πρώτους που ζήτησε μια (ακόμη) στρατιωτική επέμβαση στη γείτονα χώρα.

Η πραγματικότητα, όπως σημειώνει στο BBC η διευθύντρια του Κέντρου Παρατήρησης Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ανάπτυξης της Καραϊβικής, Μπρίτζετ Γούντινγκ, είναι πως αυτές οι πολιτικές είναι φορτισμένες με ένα έντονο αντι-αϊτινό αίσθημα και πολιτικοί σαν τον Αμπιναντέρ «χρησιμοποιούν αυτή τη ρητορική κατά των Αϊτινών για να κερδίσουν εκλογικά οφέλη» και να επισκιάσουν τα πραγματικά προβλήματα της χώρας. Το πέτυχε για δεύτερη φορά.