Απόφαση-ορόσημο για τις αμβλώσεις

Το Μεξικό πάει μπροστά, οι Ηνωμένες Πολιτείες γυρίζουν προς τα πίσω. Την εξόφθαλμη αυτή αντίθεση στα δικαιώματα των γυναικών ανέδειξε εκκωφαντικά η ιστορική, ομόφωνη απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου του Μεξικού να αποποινικοποιήσει τις αμβλώσεις σε ολόκληρη τη χώρα, έναν χρόνο και κάτι μετά την αντίστροφη ετυμηγορία του Ανώτατου Δικαστηρίου των ΗΠΑ –υπερσυντηρητικού σε σύνθεση ελέω Ντόναλντ Τραμπ– να ξηλώσει την προστασία του δικαιώματος έκτρωσης σε πανεθνικό επίπεδο, αφήνοντάς την έρμαιο των κυβερνώντων σε κάθε Πολιτεία.

«Το νομικό σύστημα που τιμωρεί την άμβλωση στον ομοσπονδιακό ποινικό κώδικα είναι αντισυνταγματικό, καθώς παραβιάζει τα ανθρώπινα δικαιώματα των γυναικών και των ατόμων με ικανότητα κύησης» ανέφεραν μεταξύ άλλων οι Μεξικανοί ανώτατοι δικαστές, σε συνέχεια παραπλήσιας απόφασής τους δύο χρόνια πριν ότι η έκτρωση δεν συνιστά έγκλημα.

Η οργάνωση GIRE

Με την ίδια απόφαση είχαν υποχρεώσει τις Αρχές στη βόρεια Πολιτεία της Κοαουίλα να καταργήσουν την ποινικοποίηση της άμβλωση στην τοπική νομοθεσία, οδηγώντας σε μια περίπλοκη διαδικασία νομικών αγώνων από Πολιτεία σε Πολιτεία. Ως τώρα, 12 από τις 31 μεξικανικές Πολιτείες έχουν αποποινικοποιήσει τις εκτρώσεις. Η Πόλη του Μεξικού μάλιστα είχε κάνει την αρχή από το 2007.

«Καμία γυναίκα ή έγκυος, ούτε και κανένας εργαζόμενος στον τομέα της υγείας δεν θα τιμωρείται πια για την άμβλωση», επισήμανε η GIRE, εμβληματική μεξικανική οργάνωση για τα δικαιώματα αναπαραγωγής, που βλέπει στην ετυμηγορία του Ανώτατου Δικαστηρίου να δικαιώνεται ο πολύχρονος αγώνας της υπέρ της προοδευτικής αυτής μεταρρύθμισης και μάλιστα σε μια χώρα καθολικών, όπου ακόμα και γιατροί κατέδιδαν γυναίκες ότι έκαναν έκτρωση, με συνέπεια τη σύλληψή τους.

Η δικαστική απόφαση αποτελεί επίσης ορόσημο για το μαχητικό φεμινιστικό κίνημα του Μεξικού, που διαμαρτύρεται ακατάπαυστα για τα σοκαριστικά επίπεδα γυναικοκτονιών, σεξουαλικών επιθέσεων, έμφυλης και ενδοοικογενειακής βίας σε μια χώρα όπου η εξάπλωση της δολοφονικής βίας των καρτέλ ναρκωτικών έχει φτάσει σε αδιανόητα επίπεδα.

Τραγική ειρωνεία είναι δε ότι ακόμα περισσότερες Αμερικανίδες θα κατηφορίζουν πλέον στο Μεξικό για να κάνουν άμβλωση νόμιμα και με ασφάλεια, αφού τουλάχιστον 15 αμερικανικές Πολιτείες έσπευσαν να την απαγορεύσουν από την 6η κιόλας εβδομάδα κύησης, όταν δηλαδή οι περισσότερες γυναίκες δεν έχουν καν πάρει χαμπάρι ότι εγκυμονούν.

Στη Λατινική Αμερική

Στην υπόλοιπη Λατινική Αμερική οι εκτρώσεις έχουν νομιμοποιηθεί στην Κούβα, την Ουρουγουάη, την Κολομβία και την Αργεντινή, αν και στην τελευταία ο ακροδεξιός προεδρικός υποψήφιος Χαβιέρ Μιλέι σκοπεύει να τις απαγορεύσει ξανά, εφόσον εκλεγεί.

Σε αρκετά άλλα κράτη επιτρέπεται υπό όρους, όπως σε περίπτωση βιασμού ή κινδύνου για την υγεία, ενώ πλήρης απαγόρευση ισχύει στο Ελ Σαλβαδόρ, την Ονδούρα, τη Νικαράγουα, την Αϊτή και τη Δομινικανή Δημοκρατία.

Η απόφαση του μεξικανικού Ανώτατου Δικαστηρίου πάντως δεν καθιστά αυτόματα νόμο του κράτους την αποποινικοποίηση της άμβλωσης. Τα δύο σώματα του Κογκρέσου θα πρέπει να ψηφίσουν νομοθεσία που να απαλείφει τις αμβλώσεις από τον ομοσπονδιακό ποινικό κώδικα. Η διαδικασία αυτή μπορεί να είναι γρήγορη ή να πάρει χρόνια, όπως συνέβη με τη δικαστική απόφαση για την αποποινικοποίηση της μαριχουάνας το 2018 που δεν επικυρώθηκε επίσημα από το Κογκρέσο μέχρι το 2021, αφήνοντας την κατοχή και την ψυχαγωγική της χρήση σε μια νομική γκρίζα ζώνη για μια τριετία.

Είναι σοβαρά πιθανό, ωστόσο, η διαδικασία να κυλήσει γοργά, δεδομένου ότι ο επόμενος πρόεδρος του Μεξικού θα είναι γένους θηλυκού πρώτη φορά στα χρονικά. Δύο γυναίκες, λοιπόν, θα μονομαχήσουν για να διαδεχτούν τον δημοφιλή κεντροαριστερό Αντρές Μανουέλ Λόπες Ομπραδόρ στις εκλογές του Ιουνίου 2024, αφού το Σύνταγμα προβλέπει μία και μοναδική εξαετή προεδρική θητεία για όποιον ή όποια επικρατήσει στις κάλπες.

Γυναίκες υποψήφιες

Υποψήφια του κυβερνώντος κόμματος Morena αναδείχτηκε η 61χρονη πρώην δήμαρχος της Πόλης του Μεξικού και κλιματολόγος Κλαούντια Σέινμπαουμ, που πιστεύεται ευρέως ότι είναι η εκλεκτή του ίδιου του Ομπραδόρ, ενώ εκείνη δηλώνει ότι θα συνεχίσει την πολιτική του εμφανιζόμενη ως υπερασπίστρια των φτωχών.

Αντίπαλός της θα είναι η κοινή υποψήφια των τριών βασικότερων κομμάτων της αντιπολίτευσης, η 60χρονη γερουσιαστής και επιχειρηματίας Σότσιλ Γκάλβες, που επικρίνει ιδίως τη στρατηγική στα θέματα ασφάλειας του Ομπραδόρ, λέγοντας χαρακτηριστικά ότι «χρειάζονται ωοθήκες» για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος.

«Με μένα δεν θα υπάρξει πισωγύρισμα στα δικαιώματα που έχουν κατακτηθεί τόσο από την κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ όσο και από τις γυναίκες», υπόσχεται δε, έχοντας πάντως να αντιμετωπίσει δύσκολη μάχη λόγω της δημοτικότητας του κόμματος Morena. Σε μια πρώτη δημοσκόπηση που δημοσιοποιήθηκε στις 28 Αυγούστου, το 46% των ερωτηθέντων δήλωνε ότι θα ψήφιζε Σέινμπαουμ και το 31% Γκάλβες.