«Πνίγηκαν μπροστά στα μάτια μου»

Φόβους για μαζικό πνιγμό έως και 500 Αφρικανών προσφύγων και μεταναστών εξέφρασε χθες η Υπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες (UNHCR), επικαλούμενη μαρτυρίες λιγοστών επιζώντων που επιβεβαιώνουν πως βυθίστηκε στη Μεσόγειο το ήδη υπερφορτωμένο ψαροκάικο, στο οποίο αδίστακτοι διακινητές προσπάθησαν να τους αποβιβάσουν μεσοπέλαγα.

Η νέα πολύνεκρη ναυτική τραγωδία συνέβη σε αδιευκρίνιστη ημερομηνία την περασμένη εβδομάδα, στη θαλάσσια περιοχή μεταξύ Ιταλίας και Λιβύης.

Κατά μακάβρια ειρωνεία συμπίπτει χρονικά με άλλο ένα φρικαλέο ναυάγιο, το οποίο προκάλεσε τον θάνατο περίπου 800 ανθρώπων πέρσι τέτοιες μέρες ανοιχτά των λιβυκών ακτών, όταν το ασφυκτικά γεμάτο σαπιοκάραβο στο οποίο επέβαιναν συγκρούστηκε με εμπορικό πλοίο και βούλιαξε σαν μολύβι την κρίσιμη ώρα που το πλήρωμα επιχειρούσε να τους περισυλλέξει.

Το νέο ναυάγιο αυξάνει δραματικά τους πνιγμούς προσφύγων και μεταναστών στον υγρό τάφο της Μεσογείου φέτος σε περισσότερους από 1.000, σε σύνολο 3.771 το 2015 – τη φονικότερη χρονιά της προσφυγικής κρίσης, κατά τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (IOM). Κι είμαστε ακόμα στον Απρίλιο...

Ενώ είχαν θαλασσοδαρθεί για μερόνυχτα, οι 41 επιζώντες -23 Σομαλοί, 11 Αιθίοπες, 6 Αιγύπτιοι κι ένας Σουδανός, ανάμεσά τους τρεις γυναίκες κι ένα 3χρονο παιδί- διασώθηκαν στις 16 Απριλίου από το εμπορικό πλοίο «Eastern Confidence» με σημαία Φιλιππίνων, περίπου 110 μίλια ανοιχτά της Πύλου στη νοτιοδυτική Πελοπόννησο, και μεταφέρθηκαν στην Καλαμάτα.

Σε στάδιο της πόλης, όπου φιλοξενούνται προσωρινά, μέλη της UNHCR και του IOM τους επισκέφτηκαν και κατέγραψαν τις συνταρακτικές μαρτυρίες τους.

Σύμφωνα μ’ αυτές, 100 έως 200 άνθρωποι είχαν αποπλεύσει από το Τομπρούκ της ανατολικής Λιβύης σε ένα ή περισσότερα μικρά σκάφη με 30-40 επιβαίνοντες έκαστο.

Οι λεπτομέρειες δεν έχουν ακόμα αποσαφηνιστεί, καθώς το προσωπικό των δύο οργανισμών δεν ήθελε να πιέσει τους επιζώντες επειδή παραμένουν εξουθενωμένοι και σοκαρισμένοι από όσα έζησαν.

«Αφού έπλεαν στα ανοιχτά για αρκετές ώρες, οι διακινητές επιχείρησαν να μεταφέρουν τους επιβάτες σε ένα μεγαλύτερο σκάφος, στο οποίο ήδη επέβαιναν εκατοντάδες άνθρωποι σε συνθήκες πολύ μεγάλου συνωστισμού.

Κατά τη διάρκεια της μεταφοράς, το μεγαλύτερο σκάφος ανατράπηκε και βυθίστηκε» επισημαίνει ανακοίνωση της UNHCR.

Επιβεβαιώνοντας τις αναφορές με βάση πάντα τις διηγήσεις των ναυαγών, ο ΙΟΜ κάνει λόγο για υπερφόρτωση 300 ατόμων στο μεγάλο σκάφος, το οποίο «άρχισε να μπάζει νερά» από το βάρος κι όταν άρχισε να βουλιάζει «πανικόβλητοι επιβαίνοντες προσπάθησαν να πηδήξουν στα μικρότερα πλοιάρια με τα οποία είχαν φτάσει».

Αλλοι δεν πρόλαβαν να πέσουν στη θάλασσα, άλλοι κατάφεραν να μείνουν στην επιφάνεια και σκαρφάλωσαν σε μικρό πλοιάριο, όπου παρέμειναν επί τουλάχιστον τρεις μέρες έχοντας γράψει αυτοσχέδιο σήμα κινδύνου στο κατάστρωμα, προτού εντοπιστούν από το φιλιππινέζικο εμπορικό πλοίο που τους διέσωσε το περασμένο Σάββατο.

«Η γυναίκα και το μωρό μου πνίγηκαν μπροστά στα μάτια μου. Ημουν ένας από τους ελάχιστους που μπόρεσαν να κολυμπήσουν πίσω στο μικρότερο πλοιάριο» περιέγραψε στο BBC ο Μουάζ από την Αιθιοπία. «Οι διακινητές μας ανάγκασαν να επιβιβαστούμε σε μεγαλύτερο ξύλινο σκάφος, μήκους γύρω στα 30 μέτρα, όπου ήταν πακτωμένοι τουλάχιστον άλλοι 300 άνθρωποι» διηγήθηκε ο Αμπντούλ Καντίρ από τη Σομαλία.

Προορισμός τους η Ιταλία. Εκπρόσωπος της παροικίας Σομαλών στην Αίγυπτο δήλωσε στην «Guardian» πως ορισμένοι από τους νεκρούς φαίνεται πως ήταν μέλη της σομαλικής ομογένειας.

«Οικογένειες στην Αίγυπτο κλαίνε για τα παιδιά τους που πνίγηκαν στη θάλασσα. Βλέπω διαρκώς φωτογραφίες όσων χάθηκαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Κάποιοι ήταν μαθητές μου»... Ηδη από τη Δευτέρα, η κυβέρνηση της Σομαλίας είχε εκδώσει ανακοίνωση, επαληθεύοντας τον θάνατο τουλάχιστον 200 πολιτών της.

Δεν θα απελαθούν

Οι 41 επιζώντες, οι οποίοι περνούν από τις «απαραίτητες αστυνομικές διαδικασίες» στην Καλαμάτα, δεν θα απελαθούν στην Τουρκία αφού δεν εμπίπτουν στα κριτήρια της αμφιλεγόμενης ευρωτουρκικής συμφωνίας, επειδή είχαν αποπλεύσει από τη Λιβύη – γεγονός που καταδεικνύει και την περιορισμένη ισχύ που έχει το (αμφιβόλου νομιμότητας) «ντιλ» για τη γενικευμένη ανάσχεση της προσφυγικής και μεταναστευτικής ροής που επιδιώκει πάση θυσία η Ευρώπη.

Κι αν το 2015 το τεράστιο προσφυγικό κύμα -κυρίως από τη σπαρασσόμενη Συρία- έφτασε σε ευρωπαϊκό έδαφος (δηλαδή στα ελληνικά νησιά) μέσω Τουρκίας, οι περίπου 25.000 φετινές αφίξεις στην Ιταλία προσφύγων και μεταναστών σχεδόν αποκλειστικά από την υποσαχάρια Αφρική προήλθαν από τα άναρχα παράλια της Λιβύης – τη νέα και ταυτόχρονα παλιά αφετηρία όπου μεταφέρουν ξανά πια οι συμμορίες διακινητών τις επικερδέστατες «μπίζνες» τους, αφού η πύλη της Τουρκίας προς το παρόν δείχνει να κλείνει ερμητικά.

Ειδικοί σε θέματα μετανάστευσης εκτιμούν πάντως πως είναι απλά θέμα χρόνου για Σύρους πρόσφυγες να ξεκινήσουν απελπισμένη κάθοδο προς Αίγυπτο και Λιβύη.

Θορυβημένη η Ε.Ε. παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, ευελπιστώντας σε επέκταση της μεσογειακής αεροναυτικής επιχείρησης «Σοφία» και στα λιβυκά χωρικά ύδατα -αν όχι και στις ακτές- αναμένοντας ακόμα επίσημη έκκληση από τη νεοσυσταθείσα κυβέρνηση εθνικής ενότητας της εμπόλεμης Λιβύης.