Παραπομπή στο Ευρωδικαστήριο για τις πλημμύρες

Tο πάθημα δεν έχει γίνει μάθημα για την Ελλάδα, που δεν έχει ακόμα φροντίσει να αναθεωρήσει τους χάρτες κινδύνου για τις πλημμύρες. Αυτό λέει ουσιαστικά η Κομισιόν, που χθες αποφάσισε να παραπέμψει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης, επειδή δεν συμμορφώθηκε στη σχετική οδηγία για την αξιολόγηση και τη διαχείριση κινδύνων πλημμύρας («Οδηγία για τις πλημμύρες»).

Η Ελλάδα είναι το μοναδικό κράτος στην Ε.Ε. που δεν έχει αναθεωρήσει τους χάρτες αυτούς. Οπως αναφέρει χαρακτηριστικά η Κομισιόν, «οι χάρτες κινδύνου πλημμύρας είναι βασικά εργαλεία για τη διαχείριση του κινδύνου. Βοηθούν στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τις περιοχές που κινδυνεύουν από πλημμύρες και βοηθούν τις κοινότητες να αναπτύξουν στρατηγικές για τη μείωση αυτών των κινδύνων. Η πολιτική προστασία και οι πρώτοι ανταποκριτές μπορούν να χρησιμοποιήσουν τους χάρτες, για να σχεδιάσουν αντιδράσεις έκτακτης ανάγκης, και μπορούν επίσης να υποστηρίξουν ασφαλιστικές αποφάσεις. Οι χάρτες υποστηρίζουν επίσης τον χωροταξικό σχεδιασμό και την αστική ανάπτυξη, ιδιαίτερα για την αποφυγή δημιουργίας νέων κινδύνων».

Τα τραγικά γεγονότα στη Θεσσαλία αποδεικνύουν τη σημασία του εργαλείου αυτού. Η ελληνική κυβέρνηση λέει ότι, ακόμα και αν υπήρχαν οι χάρτες αυτοί, δεν θα μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τα ακραία φαινόμενα που χτύπησαν πρόσφατα την περιοχή, ωστόσο -όπως αποδεικνύεται- η Κομισιόν διαφωνεί.

Η οδηγία υποχρεώνει τα κράτη-μέλη να επανεξετάσουν και, εάν χρειάζεται, να ενημερώσουν τους χάρτες κινδύνου πλημμύρας έως τις 22 Δεκεμβρίου 2019 και να κοινοποιήσουν αυτές τις αναθεωρήσεις και ενημερώσεις στην Επιτροπή έως τις 22 Μαρτίου 2020.

Ομως, η Κομισιόν δεν έλαβε τις απαιτούμενες πληροφορίες από την Ελλάδα, παρότι έστειλε προειδοποιητική επιστολή τον Φεβρουάριο του 2022, ακολουθούμενη από αιτιολογημένη γνώμη τον Σεπτέμβριο του 2022. Μέχρι σήμερα, η Ελλάδα δεν έχει ακόμη συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της, βάσει της Οδηγίας. Οι υπάρχοντες χάρτες δεν έχουν ακόμη ελεγχθεί.

Αρχικά, η Ελλάδα ανακοίνωσε ότι θα εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της έως τον Ιούνιο του 2023. Ωστόσο, πριν από το καλοκαίρι, η Ελλάδα εξήγησε ότι η συμμόρφωση δεν προβλέπεται πριν από το τέλος του 2023. Επειδή δεν τηρήθηκε το αρχικό χρονοδιάγραμμα, η Επιτροπή αποφάσισε να προχωρήσει στο επόμενο στάδιο τη διαδικασία επί παραβάσει παραπέμποντας την υπόθεση στο Δικαστήριο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι, τον Φεβρουάριο του 2022, εστάλη αντίστοιχη προειδοποιητική επιστολή σε ακόμα έξι κράτη-μέλη που δεν είχαν συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις τους (Βουλγαρία, Κύπρος, Λιθουανία, Ρουμανία, Λουξεμβούργο και Σλοβακία). Ολα τα κράτη-μέλη έχουν πλέον συμμορφωθεί, με εξαίρεση την Ελλάδα.

Ως εκ τούτου, η Κομισιόν θεωρεί ότι οι προσπάθειες των ελληνικών αρχών δεν ήταν μέχρι σήμερα ικανοποιητικές και επαρκείς και ως εκ τούτου παραπέμπει την Ελλάδα στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Αλλωστε, η Επιτροπή κάλεσε επίσης χθες την Ελλάδα να ολοκληρώσει την αναθεώρηση των υδάτινων σχεδίων, κάτι που επίσης μπορεί να οδηγήσει σε παραπομπή. Η Κομισιόν αποφάσισε να στείλει αιτιολογημένη γνώμη στην Ελλάδα, επειδή δεν ολοκλήρωσε την αναθεώρηση των σχεδίων διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμού, όπως απαιτείται σύμφωνα με την οδηγία-πλαίσιο για τα ύδατα και τις πλημμύρες.

Και οι δύο οδηγίες απαιτούν από τα κράτη-μέλη να ενημερώνουν και να αναφέρουν κάθε έξι χρόνια τα σχέδια διαχείρισης για τις λεκάνες απορροής ποταμών και τους κινδύνους πλημμύρας, αντίστοιχα. Τα Σχέδια Διαχείρισης Λεκάνης Απορροής Ποταμού περιλαμβάνουν ένα πρόγραμμα μέτρων που είναι βασικά για τη διασφάλιση της καλής κατάστασης όλων των υδατικών συστημάτων, όπως απαιτείται από την οδηγία.

Τον Φεβρουάριο του 2023, η Επιτροπή εξέδωσε προειδοποιητική επιστολή, καλώντας την Ελλάδα να συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις της και να ολοκληρώσει την αναθεώρηση των υδάτινων σχεδίων της. Ωστόσο, η αναθεώρηση, η υιοθέτηση και η υποβολή εκθέσεων για τα τρίτα σχέδια διαχείρισης λεκάνης απορροής ποταμού και τα δεύτερα σχέδια διαχείρισης κινδύνου πλημμύρας καθυστερούν.

Η Ελλάδα έχει πλέον δύο μήνες για να απαντήσει και να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις που έθεσε η Επιτροπή. Εάν δεν δοθεί ικανοποιητική απάντηση, η Κομισιόν μπορεί να αποφασίσει να παραπέμψει τα κράτη-μέλη στο Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Κατά... συρροή αδιαφορία για τις ευρωπαϊκές Οδηγίες και τις αποφάσεις Δικαστηρίων

Πέραν των κινδύνων διαχείρισης υδάτων, η Κομισιόν ξεκίνησε νομικές διαδικασίες κατά της Ελλάδας και για σειρά ζητημάτων.

Πιο «τρανταχτή» είναι η παραπομπή στο Δικαστήριο της Ε.Ε., επειδή δεν κατάφερε να κλείσει και να αποκαταστήσει χώρο υγειονομικής ταφής στο νησί της Ζακύνθου, εντός προστατευόμενης περιοχής Natura 2000. Ο ΧΥΤΑ αποτελεί απειλή για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον και προκαλεί ρύπανση στο τοπικό περιβάλλον. Αν και ο χώρος υγειονομικής ταφής δεν λειτουργεί για περισσότερα από πέντε χρόνια, πρέπει να κλείσει και να αποκατασταθεί, για να συμμορφωθεί με την απόφαση του Δικαστηρίου του 2014.

Από τις 17 Ιουλίου 2014 ακόμα, το Δικαστήριο αποφάνθηκε ότι ο εν λόγω ΧΥΤΑ δεν συμμορφώνεται με τους όρους και τις απαιτήσεις της περιβαλλοντικής νομοθεσίας της Ε.Ε. και ότι η Ελλάδα συνέχιζε να λειτουργεί έναν χώρο υγειονομικής ταφής που δεν λειτουργεί σωστά. Η Επιτροπή απέστειλε προειδοποιητική επιστολή στις ελληνικές αρχές, στις 28 Απριλίου 2017, για μη συμμόρφωση με την απόφαση του Δικαστηρίου. Επειτα από αυτήν την τελευταία υπενθύμιση, η Ελλάδα αποφάσισε να σταματήσει τις εργασίες διάθεσης απορριμμάτων στον χώρο υγειονομικής ταφής, αλλά δεν έχει αποκαταστήσει ούτε έχει κλείσει τον χώρο.

Η Επιτροπή αποφάσισε να παραπέμψει εκ νέου την υπόθεση στο Ευρωπαϊκό Δικαστήριο. Αυτή η δεύτερη παραπομπή μπορεί να οδηγήσει σε οικονομικές κυρώσεις για το χρονικό διάστημα που μεσολάβησε από την πρώτη απόφαση μέχρι την επίτευξη συμμόρφωσης.

Επίσης, η Κομισιόν αποφασίζει να παραπέμψει την Ελλάδα -μεταξύ άλλων χωρών- για μη τήρηση των προθεσμιών πληρωμής σε εταιρείες. Η οδηγία για τις καθυστερήσεις πληρωμών υποχρεώνει τις δημόσιες αρχές να εξοφλούν τα τιμολόγιά τους εντός 30 ημερών (ή 60 ημερών για τα δημόσια νοσοκομεία). Οι καθυστερήσεις πληρωμών έχουν αρνητικές επιπτώσεις στις επιχειρήσεις, μειώνοντας τη ρευστότητα, εμποδίζοντας την ανάπτυξη, παρεμποδίζοντας την ανθεκτικότητα και ενδεχομένως παρεμποδίζοντας τις προσπάθειές τους να γίνουν πιο πράσινες και πιο ψηφιακές.

Επίσης, η Επιτροπή καλεί την Ελλάδα να συμμορφωθεί με τους κανόνες της Ε.Ε. για τα οικογενειακά επιδόματα. Ξεκινώντας διαδικασία επί παραβάσει, η Κομισιόν έστειλε προειδοποιητική επιστολή στην Ελλάδα για μη συμμόρφωση με τους κανόνες της Ε.Ε. για τον συντονισμό της κοινωνικής ασφάλισης.

Σύμφωνα με την ελληνική νομοθεσία, μόνο οι πολίτες της Ε.Ε. που διαμένουν τουλάχιστον πέντε χρόνια μαζί με τα παιδιά τους στην Ελλάδα δικαιούνται να υποβάλουν αίτηση για οικογενειακά επιδόματα. Οσοι υπήκοοι τρίτων χωρών καλύπτονται από τους κανόνες συντονισμού της Ε.Ε. για την κοινωνική ασφάλιση (για παράδειγμα επειδή μετακόμισαν στην Ελλάδα από άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε.) μπορούν να υποβάλουν αίτηση για οικογενειακά επιδόματα μόνο αφού διαμένουν στην Ελλάδα για τουλάχιστον δώδεκα χρόνια.

Κατά την άποψη της Επιτροπής, αυτή η νομοθεσία παραβιάζει το δίκαιο της Ε.Ε., καθώς δεν αντιμετωπίζει ισότιμα τους πολίτες της Ε.Ε., γεγονός που χαρακτηρίζεται ως διάκριση. Επιπλέον, ο κανονισμός για τον συντονισμό της κοινωνικής ασφάλισης απαγορεύει οποιεσδήποτε απαιτήσεις διαμονής για τη λήψη παροχών κοινωνικής ασφάλισης, όπως το οικογενειακό επίδομα. Η Ελλάδα έχει πλέον δύο μήνες για να απαντήσει και να λάβει τα απαραίτητα μέτρα. Διαφορετικά, η Επιτροπή θα περάσει στο επόμενο νομικό στάδιο.

Τέλος, η Κομισιόν αποφάσισε να κινήσει τρεις διαδικασίες επί παραβάσει, αποστέλλοντας προειδοποιητικές επιστολές στην Ελλάδα και σε άλλες χώρες, επειδή δεν ενσωμάτωσαν την Οδηγία για χρόνο εργασίας στις εσωτερικές πλωτές μεταφορές στο εθνικό δίκαιο. Αυτοί οι κανόνες εφαρμόζουν μια συμφωνία κοινωνικών εταίρων που ρυθμίζει ορισμένες πτυχές του χρόνου εργασίας για τους εργαζομένους που απασχολούνται σε πλοία στον τομέα των εσωτερικών πλωτών μεταφορών.

Ειδικότερα, η συμφωνία κοινωνικών εταίρων ρυθμίζει τη διάρκεια του ημερήσιου και εβδομαδιαίου χρόνου εργασίας, τις περιόδους ανάπαυσης, τα διαλείμματα, τον μέγιστο χρόνο εργασίας κατά τη διάρκεια της νύχτας και την ετήσια άδεια. Ανεξάρτητα από το αν ένα κράτος-μέλος διαθέτει εσωτερικές πλωτές οδούς στο έδαφός του, η Επιτροπή θεωρεί ότι είναι απαραίτητη μια ομοιόμορφη μεταφορά της οδηγίας από όλα τα κράτη-μέλη, για να διασφαλιστεί ότι οι ατομικές συμβάσεις εργασίας των μετακινούμενων εργαζομένων που εργάζονται σε πλοία, που εκτελούνται εντός της επικράτειας της Ενωσης, είναι πλήρης συμμόρφωση με τις διατάξεις της Οδηγίας.

Η Ελλάδα, η Κύπρος και η Μάλτα έχουν πλέον δύο μήνες για να κοινοποιήσουν στην Επιτροπή τα εθνικά μέτρα τους. Εάν δεν υπάρξει ικανοποιητική απάντηση, η Επιτροπή μπορεί να αποφασίσει να αποστείλει αιτιολογημένη γνώμη.