Στη βαθιά «κατάψυξη» η συμφωνία για τα σιτηρά

«Θα είμαστε έτοιμοι να εξετάσουμε το ενδεχόμενο αναβίωσης της συμφωνίας για τα σιτηρά μόλις εφαρμοστούν πλήρως όλες οι συμφωνίες για άρση των περιορισμών στις εξαγωγές ρωσικών γεωργικών προϊόντων», ξεκαθάρισε χθες ο Ρώσος πρόεδρος Πούτιν, βάζοντας προσώρας «πάγο» στη νέα μεσολάβηση του Τούρκου ομολόγου του και προσκεκλημένου του χθες στο Σότσι, Ταγίπ Ερντογάν.

«Αναγκαστήκαμε να αποχωρήσουμε (τον Ιούλιο) από τη συμφωνία» για τη μεταφορά ουκρανικών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας, τόνισε ο Πούτιν. Ενόσω δε οι ρωσικές δυνάμεις συνέχιζαν τις πυραυλικές επιθέσεις κατά ουκρανικών λιμενικών εγκαταστάσεων, επανέλαβε τις κατηγορίες κατά της Δύσης. Αφενός ότι δεν τήρησε τις δεσμεύσεις της για διευκόλυνση των παράλληλων ρωσικών εξαγωγών σε τρόφιμα και λιπάσματα. Αφετέρου ότι «μας εξαπάτησε σχετικά με τους δήθεν ανθρωπιστικούς στόχους της συμφωνίας» για άμβλυνση της παγκόσμιας επισιτιστικής κρίσης, απορροφώντας το μεγαλύτερο μέρος των εξαγωγών.

Ούτως ή άλλως, πρόσθεσε στην κοινή συνέντευξη Τύπου, «οι τιμές των τροφίμων φθίνουν, δεν υπάρχουν ελλείψεις». Στο «κάδρο» των ρωσικών αξιώσεων έβαλε πάντως και ζήτημα παραβίασης του ανθρωπιστικού διαδρόμου από το Κίεβο, καταγγέλλοντας απόπειρες επιθέσεων με ουκρανικά μη επανδρωμένα αεροσκάφη (drones) στους αγωγούς Turkish Stream και Blue Stream, που μεταφέρουν ρωσικό φυσικό αέριο στην Τουρκία.

Τούτων λεχθέντων, ο Ταγίπ Ερντογάν -που αν και αφερέγγυος σύμμαχος, παραμένει εξαιρετικά πολύτιμος για τη Δύση- δεν έφυγε με εντελώς… άδεια χέρια από το ρωσικό θέρετρο του Σότσι και την πρώτη για φέτος διά ζώσης συνάντησή του με τον Πούτιν.

Σε μια προωθούμενη τριμερή συμφωνία με το Κατάρ -που όπως τονίστηκε δεν αποτελεί εναλλακτική στην Πρωτοβουλία της Μαύρης Θάλασσας- προαναγγέλθηκε η οργάνωση αποστολής ενός εκατομμυρίου τόνων ρωσικών σιτηρών για επεξεργασία στην Τουρκία και μετέπειτα δωρεάν μεταφοράς σε έξι υπανάπτυκτες χώρες τής -γεωπολιτικά αναβαθμισμένης και υπό ντόμινο αντιδυτικών πραξικοπημάτων- Αφρικής.

Η δωρεά είχε ήδη ανακοινωθεί από τον Πούτιν κατά την πρόσφατη σύνοδο κορυφής Ρωσίας-Αφρικής. Για την υλοποίησή της εντός των προσεχών 2-3 εβδομάδων, όπως επισημάνθηκε χθες, θα είναι κομβική η οικονομική στήριξη της Ντόχα.

Κατά τα λοιπά, οι πρόεδροι Ρωσίας και Τουρκίας μίλησαν με θερμά λόγια για την ακμάζουσα διμερή συνεργασία: από το εμπόριο έως την πυρηνική ενέργεια - με τον Ερντογάν να κάνει λόγο για την κατασκευή δεύτερου πυρηνικού σταθμού στη Σινώπη, μετά το Ακούγιου. Διά στόματος Πούτιν επαναλήφθηκαν τα σχέδια δημιουργίας κόμβου στα τουρκικά εδάφη για την εξαγωγή ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη.

Στο φόντο πάντως παρέμεναν οι αντίθετες ατζέντες σε μείζονες γεωπολιτικές διενέξεις, από τη Λιβύη και τη Συρία έως τον Νότιο Καύκασο, που βρέθηκαν στο επίκεντρο των συνομιλιών. Ο Ερντογάν ήταν λακωνικός. Ο Πούτιν τάχθηκε υπέρ μιας συνολικής διευθέτησης στη Λιβύη και στη Συρία, τονίζοντας ότι πρέπει να αποτραπεί ο κίνδυνος διαίρεσής τους και οι συγκρούσεις στα εδάφη τους να τερματιστούν. Ειδικά πάντως ως προς τη Συρία -όπου οι ρωσικές δυνάμεις εντείνουν το τελευταίο διάστημα τις επιθέσεις κατά φιλοτουρκικών τζιχαντιστικών δυνάμεων στην Ιντλίμπ, μαζί με τις συριακές δυνάμεις- κοινός παρονομαστής μεταξύ Μόσχας και Αγκυρας παραμένει η κοινή αντίθεση στη στρατιωτική παρουσία των ΗΠΑ στα κουρδικού ελέγχου και πετρελαιοπαραγωγά βορειοανατολικά.