Οδόφραγμα στα σύνορα κλείνει την πρόσβαση από τη Σερβία στο Κόσοβο UPD

Παραμένει η ένταση μεταξύ Σερβίας και Κοσόβου, καθώς ενώ συμπληρώνονται 19 ημέρες από το πρώτο οδόφραγμα που στήθηκε στον βορρά, στα διοικητικά σύνορα των δύο χωρών δημιουργήθηκε ακόμη ένα οδόφραγμα, εμποδίζοντας την πρόσβαση από τη Νότια Σερβία προς την αυτόνομη περιοχή.

Σε μια προσπάθεια να αποκλιμακωθεί η ένταση, οι δικαστικές αρχές του Κοσόβου στην Πρίστινα ανακοίνωσαν ότι θα μετατρέψουν την προφυλάκιση του πρώην αστυνομικού Ντέγιαν Πάντιτς σε κατ' οίκον περιορισμό, απόφαση που μένει να δείξει αν θα ικανοποιήσει τους Σέρβους. 

Ο Ντέγιαν Πάντιτς συνελήφθη στις 10 Δεκεμβρίου ως ύποπτος για τρομοκρατική δράση και κρίθηκε προφυλακιστέος. Η προσωρινή αποφυλάκισή του μέχρι την εκδίκαση της υπόθεσης αποτελούσε ένα από τα αιτήματα των Σέρβων κατοίκων του Κοσόβου για να αποσύρουν τα οδοφράγματα. Ζητούν επίσης την αποφυλάκιση και άλλων δύο Σέρβων που συνελήφθησαν και την αποχώρηση των ειδικών δυνάμεων της αστυνομίας του Κοσόβου από τον βορρά, όπου ο σερβικός πληθυσμός αποτελεί πλειοψηφία. 

Ωστόσο, το βράδυ της Τρίτης στήθηκε νέο οδόφραγμα, αυτήν τη φορά στη σερβική πλευρά των διοικητικών συνόρων. Κάτοικοι της περιοχής τοποθέτησαν φορτηγά φορτωμένα με μπάζα κάθετα στον δρόμο εμποδίζοντας έτσι την πρόσβαση των οχημάτων στη συνοριακή διάβαση «Μέρνταρε». 

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να σχηματιστεί μεγάλη ουρά από νταλίκες και αυτοκίνητα που έχουν εγκλωβιστεί, καθώς η διάβαση «Μερντάρε» είναι το βασικό σημείο διέλευσης των εμπορευμάτων προς το Κόσοβο. Επίσης, τις ημέρες των εορτών χρησιμοποιείται από Κοσοβάρους που εργάζονται στο εξωτερικό και επιστρέφουν για διακοπές στην πατρίδα τους. 

Μέχρι στιγμής, η σερβική αστυνομία δεν έχει εκδώσει καμία ανακοίνωση για τον αποκλεισμό της οδικής αρτηρίας, ούτε γίνεται κάποια προσπάθεια για να απομακρυνθεί το οδόφραγμα. Η αστυνομία του Κοσόβου, για να διευκολυνθούν οι ταξιδιώτες, τους συνέστησε να χρησιμοποιούν άλλες μικρότερες συνοριακές διαβάσεις στη νότια Σερβία ή να ταξιδεύουν μέσω της Βόρειας Μακεδονίας.

«Αυτό το παράνομο οδόφραγμα εμποδίζει την ελεύθερη κυκλοφορία ατόμων και αγαθών, κατά συνέπεια καλούμε τους πολίτες και συμπατριώτες μας να κυκλοφορούν από τις άλλες μεθοριακές διαβάσεις», ανέφερε η αστυνομία στην ανακοίνωσή της.

Η Πρίστινα κάλεσε επίσης την ειρηνευτική δύναμη του ΝΑΤΟ (Kfor) να διαλύσει τα οδοφράγματα.

Ο υπουργός Άμυνας της Σερβίας Μίλος Βούτσεβιτς είπε σήμερα ότι ο αποκλεισμός των δρόμων είναι ένας «δημοκρατικός και ειρηνικός» τρόπος διαμαρτυρίας και ότι το Βελιγράδι διατηρεί ανοιχτούς τους διαύλους επικοινωνίας με τους Δυτικούς διπλωμάτες για την επίλυση της κρίσης.

Ανησυχούν Ε.Ε. και ΗΠΑ

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι Ηνωμένες Πολιτείες ανησυχούν για τη συνεχιζόμενη τεταμένη κατάσταση στο βόρειο Κόσοβο, όπως ανέφεραν στην κοινή ανακοίνωσή τους που δόθηκε στη δημοσιότητα από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ.

Προέτρεψαν τις δύο πλευρές να ασκήσουν τη μέγιστη αυτοσυγκράτηση και να αποκλιμακώσουν την κατάσταση, ενώ σημείωσαν ότι εργάζονται με τον πρόεδρο της Σερβίας και τον πρωθυπουργό του Κοσόβου για την εξεύρεση πολιτικής λύσης.

Οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. χαιρέτισαν τις διαβεβαιώσεις που έδωσε η ηγεσία του Κοσόβου ότι δεν υπάρχουν «λίστες» με ονόματα Σέρβων του Κοσόβου οι οποίοι πρόκειται να συλληφθούν ή να τους ασκηθούν διώξεις επειδή συμμετείχαν σε ειρηνικές διαδηλώσεις ή αποκλεισμούς δρόμων.

Στην ανακοίνωση σημειώνεται ότι ΗΠΑ και ΕΕ αναμένουν από το Κόσοβο και τη Σερβία να επιστρέψουν σε ένα περιβάλλον που θα συμβάλει στη συμφιλίωση και τη συνεργασία προς όφελος των πολιτών τους.

Κρίσιμη κατάσταση

Η κατάσταση στην περιοχή παραμένει κρίσιμη, προκαλώντας διεθνή ανησυχία για το ενδεχόμενο να πυροδοτηθεί μια σύγκρουση στην πολύπαθη περιοχή, καθώς «πολεμικές» δηλώσεις έχουν γίνει και από τις δύο πλευρές.

Ο πρωθυπουργός του Κοσόβου Άλμπιν Κούρτι την Κυριακή είχε χαρακτηρίσει «πολεμικά» τα οδοφράγματα των Σέρβων. «Πρόκειται για οδοφράγματα ανθρώπων με σκούρες στολές, ανθρώπων που είναι κοντοκουρεμένοι, με γένια, οδοφράγματα Βάγκνερ. Έχουν όπλα και στήνουν οδοφράγματα όχι για να εμποδίσουν την διέλευση των οχημάτων αλλά για να αμυνθούν να πυροβολήσουν στα οχήματα που πλησιάζουν. Αυτά λοιπόν είναι πολεμικά οδοφράγματα» δήλωσε σε βοσνιακή ειδησεογραφική ιστοσελίδα.

Ο Κούρτι την Τρίτη, στη συνάντηση που είχε με τον διοικητή της διεθνούς στρατιωτικής δύναμης στο Κόσοβο (KFOR), ζήτησε την απομάκρυνση των οδοφραγμάτων και δήλωσε ότι αν δεν το πράξει η KFOR θα αναλάβει δράση η αστυνομία. Το Βελιγράδι αντέδρασε άμεσα στις προειδοποιήσεις αυτές και ο πρόεδρος της Σερβικής Δημοκρατίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς έθεσε σε κατάσταση υψίστης ετοιμότητας στρατό και αστυνομία.

«Μετά τον εξοπλισμό των Αλβανών και την αύξηση της μαχητικής τους ετοιμότητας θα λάβω όλα τα μέτρα για να προστατεύσω τον λαό μας και να διαφυλάξω την Σερβία» διεμήνυσε τη Δευτέρα, με ανάρτησή του στο Instagram, ενώ ο υπουργός Άμυνας, Μίλος Βούτσεβιτς, ανέφερε ότι με εντολή του προέδρου της Δημοκρατίας διέταξε τον σερβικό στρατό να βρίσκεται «στον υψηλότερο βαθμό μάχιμης ετοιμότητας, δηλαδή στο επίπεδο της χρήσης ένοπλης ισχύος».

Δήλωση εκπροσώπου του ΝΑΤΟ

Στη διπλωματική σύγκρουση έχουν συμβάλει και δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία ο υπουργός Άμυνας της Σερβίας, Μίλος Βούτσετσιτς, και ο Αρχηγός του Επιτελείου των Σερβικών Ενόπλων Δυνάμεων, Στρατηγός Μίλαν Μοϊσίλοβιτς, επισκέφθηκαν πριν από λίγες ημέρες μονάδες των Σερβικών Ενόπλων Δυνάμεων (SAF) που έχουν αναπτυχθεί στη Ράσκα, περίπου 2 χιλιόμετρα από τη Διοικητική Συνοριακή Γραμμή με το Κοσσυφοπέδιο. Οι πληροφορίες αυτές προκάλεσαν οργή εκ μέρους της Πρίστινας, με τον εκπρόσωπο του ΝΑΤΟ να απαντά ότι «οι Σερβικές Ένοπλες Δυνάμεις δεν χρειάζονται άδεια από την KFOR για να κινηθούν και να εκπαιδευτούν στο σερβικό έδαφος».

Διευκρινίζει ότι ότι, σύμφωνα με τις υπάρχουσες συμφωνίες, «οι σερβικές δυνάμεις υποχρεούνται να ενημερώνουν το αρχηγείο της KFOR μόνο σε περίπτωση που κάποιες από τις μονάδες τους πρέπει να πλησιάσουν περισσότερο από 1.000 μέτρα από τη Διοικητική Συνοριακή Γραμμή. Οι πληροφορίες πρέπει να κοινοποιούνται στην KFOR από την JIC, την Κοινή Επιτροπή Εφαρμογής, αποστολή της οποίας είναι να διευκολύνει την επικοινωνία και την κατανόηση μεταξύ του Διοικητή της KFOR και των σερβικών δυνάμεων ασφαλείας».

Επίσης αναφέρεται ότι, όσον αφορά τις Δυνάμεις Ασφαλείας του Κοσσυφοπεδίου (KSF), «η ανάπτυξή τους, σύμφωνα με τις υπάρχουσες συμφωνίες, απαιτεί προηγούμενη συναίνεση του Διοικητή της KFOR για να μεταβούν στο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου. Η KFOR, σύμφωνα με την εντολή της, μπορεί να συνεργαστεί με νόμιμους εκπροσώπους της τοπικής κοινότητας στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας συναίνεσης».

Και καταλήγει στην ανακοίνωσή το εκπρόσωπος του ΝΑΤΟ:

«Υπενθυμίζουμε ότι όλα τα μέρη πάντα τηρούσαν τις υπάρχουσες συμφωνίες και τα προτρέπουμε να συνεχίσουν να το κάνουν.

Η KFOR παραμένει εξαιρετικά προσεκτική και διαθέτει την ικανότητα και το προσωπικό για να παρέχει ένα ασφαλές περιβάλλον και ελευθερία μετακίνησης για όλες τις κοινότητες στο πλαίσιο της εντολής των Ηνωμένων Εθνών, βάσει της απόφασης 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ του 1999. Η KFOR συνεχίζει να παρακολουθεί στενά την κατάσταση επί τόπου και τις δραστηριότητες κατά μήκος της ΑΒΛ, υποστηρίζοντας τον διάλογο για την εξεύρεση συμφωνίας για την εκτόνωση των εντάσεων στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο».

Να σημειωθεί ότι τη δεύτερη ημέρα των Χριστουγέννων, λίγο πριν από την αναχώρηση του στρατηγού Μοϊσίλοβιτς για τη μεθοριακή ζώνη, σερβικά μέσα ενημέρωσης δημοσιοποίησαν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης ένα βίντεο στο οποίο ακούγονται πυροβολισμοί και υποστήριξαν πως πρόκειται για «μάχες» που σημειώθηκαν νωρίς το βράδυ, όταν οι κοσοβαρικές δυνάμεις προσπάθησαν να διαλύσουν ένα οδόφραγμα. Η πληροφορία αυτή διαψεύσθηκε αμέσως από την αστυνομία του Κοσόβου, η οποία υποστηρίζει στη σελίδα της στο Facebook πως τα μέλη της δεν συμμετείχαν σε καμιά ανταλλαγή πυρών. 

Τα μέσα ενημέρωσης στην Πρίστινα υποστήριξαν αντίθετα πως στη ζώνη των πυρών βρισκόταν μια περίπολος της Δύναμης του ΝΑΤΟ που είναι επιφορτισμένη με τη διατήρηση της ειρήνης στο Κόσοβο (KFOR). Ο Κοσοβάρος υπουργός Εσωτερικών Τζελάι Σβέτσια υποστήριξε αντίθετα πως η περίπολος της KFOR δέχθηκε επίθεση από αγνώστους.

Από την πλευρά της, η KFOR ανακοίνωσε πως διεξάγει έρευνα για πυρά «στις 25 Δεκεμβρίου κοντά σε μια περίπολο της αποστολής του ΝΑΤΟ στο Κόσοβο». Ωστόσο, αναφέρει ότι «δεν υπήρξαν τραυματίες ούτε υλικές ζημιές».