Ημέρα εθνικού πένθους

Υπό κανονικές συνθήκες τη χθεσινή ημέρα θα είχε σηματοδοτήσει στο ουκρανικό η -εδώ και καιρό προαναγγελθείσα- σύνοδος κορυφής μεταξύ Ουκρανίας, Ρωσίας, Γαλλίας και Γερμανίας στην Αστάνα του Καζαχστάν. Ομως αυτή είχε παραπεμφθεί ήδη στις «καλένδες», λόγω γερμανικού βέτο και της ανυπαρξίας κάποιας ουσιαστικής προόδου στα ανατολικά πεδία των μαχών.

Η χθεσινή ήταν λοιπόν ακόμη μία ημέρα εθνικού πένθους στην Ουκρανία, αυτή τη φορά για τους 12 πολίτες που σκοτώθηκαν την Τρίτη νότια της πόλης του Ντονέτσκ, όταν το αστικό λεωφορείο στο οποίο επέβαιναν επλήγη από ρουκέτα. Πρόκειται για την πιο αιματηρή επίθεση με θύματα αμάχους από την υπογραφή της ειρηνευτικής συμφωνίας του Μινσκ, τον περασμένο Σεπτέμβριο, η οποία έμεινε έμεινε μόνον στα «χαρτιά». Και γι’ αυτό το μακελειό, εν τω μεταξύ, Κίεβο και ρωσόφωνοι αυτονομιστές αλληλοκατηγορούνται για το ποιος φέρει την ευθύνη.

Στο μεσοδιάστημα οι μάχες στα ανατολικά αναζωπυρώθηκαν, κυρίως γύρω από το αεροδρόμιο του Ντονέτσκ, όπου το Κίεβο ανακοίνωσε πως σκοτώθηκαν δύο Ουκρανοί στρατιώτες και δύο πολίτες. Μιλώντας μάλιστα από το βήμα της Βουλής -που χθες ενέκρινε νόμο για νέα σταδιακή επιστράτευσης, αρχής γενομένης με 50.000 άνδρες στις 20 του μήνα- ο γραμματέας του Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας της Ουκρανίας, Ολεξάντρ Τουρτσίνοφ, μίλησε ανοιχτά για «επανέναρξη των εχθροπραξιών σε μεγάλη κλίμακα και επίθεση με την ενεργή συμμετοχή των ρωσικών ενόπλων δυνάμεων, οι επιπτώσεις της οποίας ενδέχεται να οδηγήσουν σε έναν πόλεμο που θα επεκταθεί σε όλη την Ευρώπη»!

Μακριά πάντως από τις πολεμικές αυτές «ιαχές», στο διπλωματικό πεδίο η κινητικότητα εντείνεται για την αποκλιμάκωση της κρίσης. Επειτα από τη συνάντηση που είχαν τη Δεύτερα οι ΥΠΕΞ Ουκρανίας, Ρωσίας, Γαλλίας και Γερμανίας στο Βερολίνο, χθες ο επικεφαλής της ουκρανικής διπλωματίας, Πάβλο Κλίμκιν, όχι μόνον προανήγγειλε νέα συνάντηση της «ομάδας επαφής» τις προσεχείς ημέρες, αλλά επιπλέον τόνισε πως το Κίεβο και η Μόσχα θα πρέπει να διεξαγάγουν απευθείας συνομιλίες με τους ηγέτες των αυτονομιστών στο Ντονέτσκ και στο Λουγκάνσκ. Αυτό, προσέθεσε, αποτελεί προϋπόθεση για την οργάνωση μίας ειρηνευτικής Συνόδου Κορυφής.

Προς αναθεώρηση των κυρώσεων

Σε μία ένδειξη πάντως πως κάτι πράγματι κινείται στο διπλωματικό πεδίο, το πρακτορείο Reuters έφερε χθες στο φως της δημοσιότητας τετρασέλιδο κείμενο προτάσεων της επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Φεντερίκα Μογκερίνι, που θα τεθεί προς συζήτηση στη σύνοδο των ΥΠΕΞ των «28» την ερχόμενη Δευτέρα και πρακτικά ζητά επαναπροσέγγιση μεταξύ Ε.Ε. και Ρωσίας, υπό προϋποθέσεις.

Προτάσσοντας την ανάγκη συνεργασίας με τη Μόσχα σε ζωτικά ζητήματα της διεθνούς διπλωματίας -από τη Συρία και το Ιράκ, το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν και το παλαιστινιακό, έως την επιδημία Εμπολα- αναφέρει ως «τροφή για σκέψη» τη σταδιακή αναθεώρηση των κυρώσεων που επιβλήθηκαν τον Ιούνιο σε βάρος της ρωσικής οικονομίας (όχι όμως και κατά προσώπων), υπό τον όρο να εφαρμοστεί πλήρως η ειρηνευτική συμφωνία του Μινσκ στο ουκρανικό κι εφόσον η Μόσχα «δείξει καλή πίστη» στη συμφωνία σύνδεσης Ε.Ε.-Κιέβου, καθώς και στη συνέχιση της τροφοδοσίας της Ουκρανίας με ρωσικό φυσικό αέριο.

Αυτά ενώ -σύμφωνα πάντα το Reuters- στο κείμενο της Μογκερίνι αναγνωρίζεται σαφώς ότι «δεν αναμένονται αλλαγές στο προσεχές μέλλον» όσον αφορά το θέμα της Κριμαίας. Αντίθετα, μνημονεύεται η μακροπρόθεσμη προοπτική δημιουργίας μίας ζώνης ελεύθερου εμπορίου «από τη Λισαβόνα μέχρι το Βλαδιβοστόκ», καθώς και της διεύρυνσης των εμπορικών σχέσεων με τη Ρωσία και την Ευρασιατική Ενωση: το διπλωματικο-οικονομικό «τέκνο» του Ρώσου προέδρου Πούτιν.

Το κείμενο φέρεται να προκάλεσε έντονο εκνευρισμό τους κόλπους της Ε.Ε., κυρίως από χώρες της ανατολικής Ευρώπης. Επικαλούμενο ωστόσο δικές του διπλωματικές πηγές το ρωσικό πρακτορείο Itar-Tass μεταδίδει πως έχει πια σχηματοποιηθεί ένας συμπαγής «πυρήνας» συνολικά επτά ευρωπαϊκών κρατών, που υποστηρίζουν την άρση των κυρώσεων σε βάρος της Ρωσίας. Κατονομάζει τις Γαλλία, Ιταλία, Κύπρο, Αυστρία, Ουγγαρία, Σλοβακία και Τσεχία. Το νωρίτερο όμως που θα μπορούσε να εξεταστεί το θέμα, διευκρινίζει, είναι τον προσεχή Μάρτιο.

Το ερώτημα είναι βέβαια η στάση που θα κρατήσει μέχρι τότε η Μόσχα. Χθες πάντως το ρούβλι άρχισε να παρουσιάζει τάσεις σταθεροποίησης, ανακάμπτοντας 0,4% έναντι του δολαρίου- αν και αναλυτές της VTB24 Bank ανέβαζαν τον «πήχη» στο 2%, προκειμένου να μπορεί να μιλά κανείς για αναστροφή της πτωτικής πορείας. Σε αυτό καθοριστικό ρόλο θα παίξει φυσικά και η διακύμανση της τιμής του πετρελαίου. Ζήτημα το οποίο βρέθηκε στο επίκεντρο της συνάντησης που είχε χθες στο Κρεμλίνο ο Βλαντίμιρ Πούτιν με τον πρόεδρο της Βενεζουέλας, Νίκολας Μαδούρο, ο οποίος επιδιώκει μείωση της παραγωγής «μαύρου χρυσού» σε διεθνές επίπεδο, προκειμένου να «φρενάρει» την οικονομική «λαίλαπα» που καίει τα «σπαρτά» και στη δική του χώρα.