Χαλαρώνει το εμπάργκο στην Κούβα

Ιστορική ημέρα η χτεσινή για την Κούβα, το μεγάλο νησί της Καραϊβικής που μετά από μισό και πλέον αιώνα ανυποχώρητης αντίστασης «en los narices del imperio», μέσα στα ρουθούνια της αυτοκρατορίας, είδε επιτέλους τη γειτονική της υπερδύναμη –τους «Yanquis», Γιάνκηδες, όπως αποκαλούν τις ΗΠΑ– να κάνει μερικά βήματα πίσω, χαλαρώνοντας κάπως το ασφυκτικό εμπάργκο και παραδεχόμενη, για πρώτη φορά, πως οι πολυετείς κυρώσεις δεν έφεραν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, δηλαδή την αλλαγή καθεστώτος στη χώρα...

Και μόνο το γεγονός ότι οι ηγέτες των δύο κρατών, ο Μπαράκ Ομπάμα και ο Ραούλ Κάστρο, παρουσίασαν τις αλλαγές με ταυτόχρονα παράλληλα διαγγέλματα προς τα δύο έθνη δείχνει πόσο κοσμοϊστορική είναι η συγκυρία για τη χώρα του Φιντέλ Κάστρο. Του «κομαντάντε εν χέφε», που –αν και χρόνια τώρα βαριά ασθενής– ευτύχησε να δει την Ουάσινγκτον να υποχωρεί και να αποδέχεται το αδιέξοδο της τιμωρητικής πολιτικής της. Γιατί πώς αλλιώς μπορεί να εκληφθεί η ατάκα του Ομπάμα πως «η απομόνωση της Κούβας δεν λειτούργησε» και η διαβεβαίωσή του για «νέα προσέγγιση» με την Αβάνα; Εντεκα προέδρους έχει «αλλάξει» από το 1959, τη χρονιά του θριάμβου της κουβανικής επανάστασης, η Αμερική, και οι έντεκα την ίδια πολιτική στραγγαλισμού ακολούθησαν, με τεράστιο κόστος για τον κουβανικό λαό, αλλά χωρίς επιτυχία. Ακόμη και ο Ομπάμα άργησε έξι χρόνια να ενεργήσει, αφού η άρση του εμπάργκο περιλαμβανόταν στις προεκλογικές υποσχέσεις του το 2008!

«Σήμερα, κάνουμε αυτές τις αλλαγές, γιατί είναι το σωστό... Σήμερα η Αμερική διαλέγει να σπάσει τα δεσμά του παρελθόντος ώστε να προχωρήσει σε ένα καλύτερο μέλλον, για τον κουβανικό λαό, για τον αμερικανικό λαό, για ολόκληρο το ημισφαίριό μας και για όλον τον κόσμο», υπογράμμισε ο Ομπάμα. «Πιστεύω ότι μπορούμε να κάνουμε περισσότερα για να βοηθήσουμε τον κουβανικό λαό» συνεργαζόμενοι με την κουβανική κυβέρνηση, υπογράμμισε. Και κατέληξε, απευθυνόμενος -στα ισπανικά παρακαλώ- στα εκατομμύρια αυτοεξόριστους Κουβανούς που ζουν στις ΗΠΑ: «Είμαστε όλοι Αμερικανοί» - με την έννοια της αμερικανικής ηπείρου, φυσικά, και όχι του βορειοαμερικανικού «ιμπέριουμ».

Τι ακριβώς εξήγγειλαν οι δύο ηγέτες; Κατ’ αρχήν, για πρώτη φορά ΗΠΑ και Κούβα ανακοίνωσαν την αποκατάσταση των διπλωματικών σχέσεων και το άνοιγμα πρεσβείας η μία στην πρωτεύουσα της άλλης. Ο Ομπάμα σημείωσε ότι με τη νέα πολιτική θα καταστεί ευκολότερο για τους Αμερικανούς να ταξιδεύουν στην Κούβα, καθώς οι περισσότεροι σήμερα ταξιδεύουν στο νησί με «τράνζιτ» πτήσεις μέσω Μεξικού ή Καναδά. Είπε επίσης ότι θα συζητήσει με μέλη του Κογκρέσου τη συνολική άρση του εμπάργκο σε βάρος της Κούβας, ενώ η χώρα θα βγει επιτέλους από τον κατάλογο του...«άξονα του κακού» - των χωρών που στηρίζουν την τρομοκρατία. Επισήμανε όμως ότι η Αβάνα από τη μεριά της θα πρέπει να προωθήσει ταχύτερα τις «οικονομικές μεταρρυθμίσεις» και να βελτιώσει τις επιδόσεις της στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, δρομολογείται επίσης η χαλάρωση των περιορισμών στο εμπόριο και τις μεταφορές από τις ΗΠΑ προς την Κούβα. Μεταξύ άλλων, θα επιτραπεί στις αμερικανικές τράπεζες να ανοίξουν λογαριασμούς σε συνεργαζόμενες κουβανικές τράπεζες και θα παρασχεθούν διευκολύνσεις στο εμπόριο με τον ιδιωτικό τομέα. Θα ξεκινήσουν επίσης απευθείας επαφές και επισκέψεις υψηλόβαθμων αξιωματούχων μεταξύ των δύο χωρών.

Ο Ομπάμα μάλιστα ευχαρίστησε τον Πάπα Φραγκίσκο γιατί βοήθησε να «σπάσει ο πάγος» με την Κούβα, συμβάλλοντας διπλωματικά για να απελευθερωθεί ο Αμερικανός «επιχειρηματίας» Αλαν Γκρος που είχε συλληφθεί από τις κουβανικές αρχές το 2009 και καταδικάστηκε ως κατάσκοπος. Αποκάλυψε επίσης ότι σημαντικό ρόλο στις διαπραγματεύσεις έπαιξε και ο Καναδάς, μια χώρα που εδώ και πολλά χρόνια σπάει στην πράξη το αμερικανικό εμπάργκο, αφού «φιλοξένησε» ως... ουδέτερο έδαφος τις συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών. Ο Γκρος επέστρεψε ήδη σε αμερικανικό έδαφος, συνοδευόμενος από τρεις Αμερικανούς «κόγκρεσμεν»: ταυτόχρονα, οι ΗΠΑ απελευθέρωσαν τρεις Κουβανούς φυλακισμένους για κατασκοπία, που κρατούνταν από το 1998. Η κουβανική κυβέρνηση από την πλευρά της συμφώνησε να απελευθερώσει 53 πολιτικούς κρατούμενους.

Συγκρατημένος ο Ραούλ

Τι δεν είπε ο Ομπάμα; Οτι το Κογκρέσο ελέγχεται πλέον εξ ολοκλήρου από τους Ρεπουμπλικανούς, που ακούνε Κούβα και βγάζουν σπυράκια - γεγονός που με τη σειρά του δυσχεραίνει τις όποιες προσπάθειες επαναπροσέγγισης και οριστικής άρσης του «μπλοκέο», του εμπάργκο όπως το λένε οι Κουβανοί. Αρα ο Ομπάμα μπορεί πλέον ανέξοδα να το «παίζει» καλός και να κρύβεται πίσω από το εχθρικό Κογκρέσο, που θα μπλοκάρει τις προτάσεις του και θα διαιωνίζει το εμπάργκο... Κάτι που εμμέσως άφησε να εννοηθεί στο δικό του ταυτόχρονο διάγγελμα ο Ραούλ, ο οποίος εμφανίστηκε πολύ συγκρατημένος και απέφυγε τα πανηγυρικά σχόλια: «Συμφωνήσαμε να αποκαταστήσουμε τις διπλωματικές σχέσεις», οι οποίες διακόπηκαν πριν από περισσότερο από μισό αιώνα, είπε χαρακτηριστικά ο «μικρός» Κάστρο, όμως «αυτό δεν σημαίνει ότι το κεντρικό πρόβλημα του οικονομικού εμπάργκο έχει επιλυθεί».

Αποκάλυψε επίσης ότι είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Μπαράκ Ομπάμα και ευχαρίστησε κι αυτός το Βατικανό, αλλά και τον Καναδά για την πολύτιμη συμβολή τους ώστε να καταστεί δυνατή η προσέγγιση των δύο πλευρών. Πράγματι, όπως έγινε αργότερα γνωστό, ο Αμερικανός πρόεδρος είχε την Τρίτη τηλεφωνική επικοινωνία μιας ώρας με τον Κουβανό ομόλογό του, στην οποία συζήτησαν όλες τις αλλαγές που σχεδιάζονται. Ο Φιντέλ, όπως έσπευσαν να συμπληρώσουν οι αξιωματούχοι, «δεν ενεπλάκη στις συζητήσεις»...