Τέλος η «πολιτική του ενός παιδιού» στην Κίνα

Ηταν τέλη της δεκαετίας του ’70 όταν ο Κινέζος ηγέτης Ντεν Ξιαοπίνγκ, με την πλήρη στήριξη φυσικά του Κομμουνιστικού Κόμματος, αποφάσιζε να λάβει ριζικά μέτρα για να περιορίσει τον δυνητικά καταστροφικό αντίκτυπο του υπερπληθυσμού στην οικονομική απογείωση της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας.

Από τη δημογραφική έκρηξη ο πληθυσμός του ασιατικού γίγαντα κόντευε να αγγίξει τότε το ένα δισεκατομμύριο και το Πεκίνο, αδιαφορώντας για τις δυσοίωνες κοινωνικές συνέπειες -πόσω μάλλον για τα ανθρώπινα δικαιώματα και δη των γυναικών- δεν είχε ενδοιασμούς: το 1979 επέβαλε επίσημα τη δρακόντεια «πολιτική του ενός παιδιού» προκειμένου να περιστείλει τόσο τις γεννήσεις, όσο και τους αναγκαίους πόρους διαβίωσης για τους... πλεονάζοντες νέους πολίτες και τις οικογένειές τους, ώστε η χώρα να προχωρήσει ακάθεκτη και πληθυσμιακά ισορροπημένη στο οικονομικό θαύμα των επόμενων δεκαετιών.

Οι ποινές για τους παραβάτες κυμαίνονταν από πρόστιμα και κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων έως απολύσεις από τις δουλειές τους, ενώ συχνά - πυκνά επιβάλλονταν απάνθρωπα μέτρα, όπως μαζικές στειρώσεις και καταναγκαστικές αμβλώσεις, με επιτηρητές κρατικούς λειτουργούς.

Μοναδικές εξαιρέσεις τα παντρεμένα ζευγάρια σε αγροτικές περιοχές που επιτρεπόταν να τεκνοποιήσουν για δεύτερη (και τελευταία) φορά, αν το πρώτο τους παιδί ήταν κορίτσι, καθώς και μέλη εθνικών μειονοτήτων.

Μόνο που τα τελευταία χρόνια οι φρενήρεις ρυθμοί ανάπτυξης της Κίνας έχουν αρχίσει να... φρενάρουν επικίνδυνα, ενώ το τίμημα της θεσμοθετημένης παρέμβασης του κράτους στον οικογενειακό προγραμματισμό υπήρξε βαρύ και πολυδιάστατο.

Ειδικοί μιλούν για δημογραφική «ωρολογιακή βόμβα», καθώς ο σημερινός πληθυσμός του 1,37 δισεκατομμυρίου γερνάει επικίνδυνα, γεγονός που οδηγεί νομοτελειακά και σε συρρίκνωση του εργατικού δυναμικού, το οποίο καλείται να συντηρεί όλο και περισσότερους συνταξιούχους.

Μέχρι το 2050 ο ΟΗΕ εκτιμά πως οι Κινέζοι άνω των 60 ετών θα φτάσουν τα 440 εκατομμύρια, όταν τα ενεργά εργατικά χέρια (πολίτες δηλαδή ηλικίας 15 – 59 ετών) μειώθηκαν πέρσι κατά 3,71 εκατομμύρια, με την τάση αυτή να αναμένεται να συνεχιστεί.

Αν σκεφτεί κανείς πως μέσα σε 36 χρόνια εκτιμάται ότι η «πολιτική του ενός παιδιού» έχει «αποτρέψει» 400 εκατομμύρια γεννήσεις, οι σημερινές συνέπειες-μπούμερανγκ για την οικονομία είναι πρόδηλες και το «κόστος» σε ανθρώπινες ζωές ασύλληπτο.

Η επιθυμία, δε, των περισσότερων ζευγαριών να αποκτήσουν αγόρι, έχει οδηγήσει σε έκρηξη των αμβλώσεων όταν τα έμβρυα είναι γένους θηλυκού, της εγκατάλειψης ή ακόμα και της βρεφοκτονίας νεογέννητων κοριτσιών.

Ολα αυτά έχουν επιφέρει δημογραφική ανισορροπία ανάμεσα στα φύλα, με τον αντρικό πληθυσμό να είναι σαφώς μεγαλύτερος από τον γυναικείο.

Η αρχή το 2013

Συνειδητοποιώντας τις επιπτώσεις, η κινεζική ηγεσία χαλάρωσε κάπως τους κανόνες το 2013, επιτρέποντας σε όλα τα παντρεμένα ζευγάρια, στα οποία τουλάχιστον ο ένας γονιός είναι μοναχοπαίδι, να τεκνοποιήσουν για δεύτερη φορά.

Και χθες, σε μια ιστορική κίνηση, η Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΚ αποφάσισε να άρει την «πολιτική του ενός παιδιού», στο πλαίσιο της υιοθέτησης του νέου προγράμματος για την πενταετία 2016 – 2020, που προβλέπει οικονομικές μεταρρυθμίσεις, αλλά και διορθωτικές κινήσεις για την αντιμετώπιση της ανησυχητικής δυσαναλογίας μεταξύ αντρών και γυναικών (116/100) και της ραγδαίας γήρανσης του πληθυσμού.

Παρ’ ότι η παρεμβατικότητα του κράτους στον οικογενειακό προγραμματισμό κάθε άλλο παρά εξαλείφθηκε, λίγα ήταν τα ζευγάρια που αντέδρασαν με ενθουσιασμό.

Τα πιο πολλά εμφανίστηκαν επιφυλακτικά για την απόκτηση δεύτερου τέκνου, επικαλούμενα το υψηλό κόστος ζωής και ανατροφής ενός παιδιού στην όλο και πιο ακριβή πατρίδα τους.