Πατατράκ για Ουκρανία στη σύνοδο της G-20

Σε απρόσμενο διπλωματικό θρίαμβο για τη Ρωσία εξελίχθηκε η σύνοδος κορυφής της «Ομάδας των Είκοσι» ισχυρότερων οικονομιών στο Δελχί, καθώς -χάρη στις «πλάτες» της οικοδέσποινας Ινδίας, της Κίνας και των άλλων αναπτυσσόμενων χωρών της ομάδας BRICS που βρέθηκαν εκεί- απέτυχε παταγωδώς η προσπάθεια των ΗΠΑ και των άλλων δυτικών κρατών-μελών να επιβάλουν ένα κοινό ανακοινωθέν που θα καταδίκαζε ευθέως τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.

Για την ακρίβεια οι ηγέτες της G-20 -μεταξύ των οποίων και οι βασικοί υποστηρικτές του Κιέβου Μπάιντεν, Σούνακ, Μακρόν, Τριντό και Σολτς- αναγκάστηκαν τελικά να προσυπογράψουν μια συναινετική κοινή δήλωση που δεν κατονομάζει καν τη Ρωσία, αλλά αναφέρεται μόνο στον «πόλεμο στην Ουκρανία», μια διατύπωση που υποστηρικτές του Κιέβου, όπως οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοι του ΝΑΤΟ, είχαν προηγουμένως απορρίψει, καθώς υπονοεί ότι οι δύο πλευρές είναι εξίσου υπεύθυνες για τη σύρραξη.

Επίσης η διακήρυξη ζητάει μια «δίκαιη και διαρκή ειρήνη στην Ουκρανία», αλλά δεν συνδέει ρητά αυτό το αίτημα με τη σημασία της εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας, όπως πίεζαν οι δυτικές χώρες. Ακόμα η G20 ζητάει την επανεκκίνηση της συμφωνίας για τις εξαγωγές ουκρανικών σιτηρών μέσω της Μαύρης Θάλασσας, αλλά αποφεύγει να ρίξει την ευθύνη για την αναστολή της στη Μόσχα προκαλώντας έτσι έκρηξη οργής στο «εξαπατημένο» Κίεβο, όπου ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών δήλωσε πως «κανείς δεν πρέπει να νιώθει περήφανος» για το τελικό ανακοινωθέν της συνόδου.

Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε ότι οι δυτικές χώρες πίεσαν ασφυκτικά τον οικοδεσπότη Ναρέντρα Μόντι να καλέσει τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι στο Δελχί ή έστω να τον αφήσει να απευθυνθεί στους ηγέτες μέσω βίντεο, αλλά ο Ουκρανός πρόεδρος «έφαγε πόρτα» και έμεινε στο Κίεβο!

Oπως παραδέχτηκε ο ίδιος ο Σεργκέι Λαβρόφ, που εκπροσώπησε το Κρεμλίνο στη θέση του απόντος Βλαντίμιρ Πούτιν, η ρωσική αντιπροσωπεία αιφνιδιάστηκε ευχάριστα από τη θετική γι’ αυτήν ατμόσφαιρα: ο Λαβρόφ μάλιστα επισήμανε με το γνωστό του χιούμορ πως «είχαμε έρθει εδώ έτοιμοι να υπερασπιστούμε τις δικές μας διατυπώσεις, αλλά δεν χρειάστηκε. [...] Ειλικρινά δεν το περιμέναμε. Ισως [οι εταίροι μας] να άκουσαν τη φωνή της συνείδησής τους!».

Και o Ρώσος υπουργός Εξωτερικών συμπλήρωσε πως «όχι μόνο από αυτή την παράγραφο [για το ουκρανικό], αλλά από το σύνολο της διακήρυξης είναι φανερό ότι ο Παγκόσμιος Νότος δεν είναι πια πρόθυμος να αποδεχτεί μαθήματα και υποδείξεις άλλων. Δεν θέλουν να ακολουθήσουν τη συνταγή Ζελένσκι που δείχνει ασέβεια προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Αυτή είναι η νέο-αποικιοκρατική νοοτροπία των δυτικών χωρών και αυτή τη φορά απέτυχαν» δήλωσε περιχαρής ο Λαβρόφ, που εμφανίστηκε μάλιστα να να αστειεύεται και να γελά τρανταχτά παρέα με τον οικοδεσπότη της συνόδου, Ναρέντρα Μόντι.

Πράγματι η φετινή G-20 έδειξε ξεκάθαρα πόσο γρήγορα έχουν αλλάξει οι γεωπολιτικές και κυρίως οι οικονομικές ισορροπίες στα σημαντικότερα διεθνή fora, με την άλλοτε πανίσχυρη Αμερική να μην μπορεί να επιβάλει μονομερώς τη θέλησή της, την προσπάθεια για απομόνωση της Ρωσίας να αποτυγχάνει και την αναβαθμισμένη ισχύ της ομάδας των BRICS να εκδηλώνεται για πρώτη φορά τόσο περίτρανα.

Αυτό άλλωστε φαίνεται και από τις πολύ διαφορετικές σε σχέση με το παρελθόν διατυπώσεις στο ενεργειακό, όπου ναι μεν οι 20 χώρες-μέλη «ενθαρρύνουν τις προσπάθειες για τον τριπλασιασμό της ικανότητας ανανεώσιμων πηγών ενέργειας παγκοσμίως», αλλά την ίδια στιγμή αποφεύγουν να συμπεριλάβουν κάποια δεσμευτική προθεσμία για τη σταδιακή κατάργηση των ορυκτών καυσίμων, όπως ζητούσαν ΗΠΑ και Ευρώπη.

Εξίσου ενδιαφέρουσες είναι οι αναφορές για την ανάγκη μεταρρύθμισης των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και διατήρησης της μακροοικονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας και ιδίως της σταθερότητας στις αγορές τροφίμων και ενέργειας –διατυπώσεις που σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές αντικατοπτρίζουν τις αντίστοιχες θέσεις των BRICS και συνολικά τα συμφέροντα των αναδυόμενων οικονομιών του «Παγκόσμιου Νότου».

Το ανακοινωθέν αναφέρει χαρακτηριστικά πως η G-20 δεσμεύεται ότι «θα προστατεύσει τους ευάλωτους μέσω της προώθησης της δίκαιης ανάπτυξης και της ενίσχυσης της μακροοικονομικής και χρηματοπιστωτικής σταθερότητας», ενώ συμπληρώνει πως «ανανεώνουμε τη δέσμευσή μας να διασφαλίσουμε ίσους όρους ανταγωνισμού και θεμιτό ανταγωνισμό, αποθαρρύνοντας τον προστατευτισμό και τις πρακτικές που στρεβλώνουν την αγορά». Σας θυμίζει κάτι;

Εκκωφαντική απουσία

Πολύ σημαντική από αυτή την άποψη είναι και η «διεύρυνση» της ομάδας με την πρόσκληση της Αφρικανικής Ενωσης στην επόμενη σύνοδο, που θα γίνει στη Βραζιλία του Λούλα. Η ένταξη της Αφρικανικής Ενωσης ως πλήρες μέλος ήταν μια προσωπική επιτυχία για τον Μόντι αλλά και τον (απόντα από τη συγκεκριμένη σύνοδο) Κινέζο ηγέτη Σι Τζινπίνγκ, που πραγματοποίησαν μεγάλη διπλωματική εκστρατεία γι’ αυτόν τον σκοπό.

Να σημειώσουμε εδώ ότι η απουσία του Κινέζου προέδρου ήταν η μεγαλύτερη «σκιά» στη σύνοδο κορυφής και οδήγησε πολλούς να μιλήσουν για σκόπιμη υποβάθμιση της συγκεκριμένης ομάδας προς όφελος των BRICS. Ο Σι έστειλε πάντως στο Δελχί τον πρωθυπουργό Λι Κιάνγκ και αρκετοί πιστεύουν πως απλά έστειλε με αυτόν τον τρόπο ένα μήνυμα προς την αμερικανική ηγεσία να σταματήσει τις προκλήσεις στην Ταϊβάν και άλλα «μέτωπα» με την Κίνα.

Να θυμίσουμε πως ο Σι έκανε φέτος μόνο δύο ταξίδια στο εξωτερικό –ένα τον Μάρτιο στη Μόσχα για να δει τον Πούτιν και ένα πρόσφατα στη Νότια Αφρική για την ιστορική σύνοδο κορυφής των BRICS+, όπου ως γνωστόν προστέθηκαν έξι νέα μέλη.

Πάντως ο Μπάιντεν δεν το βάζει κάτω: σήμερα ταξιδεύει στο Ανόι του Βιετνάμ σε μια (μάλλον μάταιη) προσπάθεια να μετατρέψει, τάζοντας μεγάλες επενδύσεις και ισχυρά οικονομικά κίνητρα, τους απογόνους των Βιετκόνγκ σε στρατηγικό εταίρο των ΗΠΑ ενάντια στην όλο και ισχυρότερη Κίνα.