Σρι Λάνκα: σκηνές από το μέλλον...

Εδώ και δύο 24ωρα η Λαϊκή Σοσιαλιστική Δημοκρατία της Σρι Λάνκα στον μακρινό Ινδικό Ωκεανό ζει εν μέσω οικονομικής κατάρρευσης στους ρυθμούς μιας λαϊκής εξέγερσης, που πολλοί αναλυτές θεωρούν πιθανό προάγγελο ενός ντόμινο αποσταθεροποίησης, κατ’ αρχάς στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Εξοργισμένοι έπειτα από μήνες τραγικών ελλείψεων σε τρόφιμα, καύσιμα και άλλα είδη πρώτης ανάγκης (σχεδόν όλα εισαγόμενα), χιλιάδες πολίτες στη Σρι Λάνκα εισέβαλαν αναίμακτα το Σάββατο και έχουν έκτοτε καταλάβει το προεδρικό και το πρωθυπουργικό μέγαρο στη διοικητική και οικονομική πρωτεύουσα Κολόμπο. Η αδιανόητη χλιδή που αντίκρισαν τους εξόργισε ακόμη περισσότερο. Μέρος της πρωθυπουργικής επίσημης κατοικίας παραδόθηκε στην πυρά. Υπήρξαν λεηλασίες, υπό το βλέμμα του αμέτοχου στρατού. Οπως στόχευαν εξ αρχής, οι εξεγερμένοι αξίωσαν και εξασφάλισαν –προφορικές σε αυτή τη φάση– δεσμεύσεις για άμεση αλλαγή προέδρου και πρωθυπουργού και μια νέα αρχή στη χρεοκοπημένη χώρα.

Εξαφανισμένος από το προσκήνιο ο πρόεδρος Γκοταμπάγια Ρατζαμπάξα έδωσε χθες διαταγή για διανομή 3.700 μετρικών τόνων υγραερίου σε νοικοκυριά και φέρεται ότι δεσμεύτηκε προφορικά για την υποβολή παραίτησης μεθαύριο, Τετάρτη. Ο πρωθυπουργός Ρανίλ Βικρεμεσίνγκε, που ανέλαβε το πόστο μόλις τον περασμένο Μάιο, επίσης δεσμεύτηκε να αποχωρήσει αμέσως μόλις ορκιστεί νέα κυβέρνηση, που θα συνεχίσει τις επείγουσες διαπραγματεύσεις. Αφενός με το Παγκόσμιο Επισιτιστικό Πρόγραμμα του ΟΗΕ, εν αναμονή όξυνσης της επισιτιστικής κρίσης στη χώρα. Αφετέρου με το ΔΝΤ για την αναδιάρθρωση του εξωτερικού χρέους της, ύψους 51 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Μια «πικρή» αναγκαιότητα, μια και η Σρι Λάνκα έχει κηρύξει στάση πληρωμών από τον Απρίλιο, έλλειψη συναλλάγματος.

Πρόκειται για το αποκορύφωμα μιας κλιμακούμενης κρίσης, που άρχισε με τη χρόνια κακοδιαχείριση από τη σχεδόν 20ετή πολιτική δυναστεία Ρατζαπάξα. Εντάθηκε με την πανδημία που στέρησε από τη νησιωτική χώρα τις βασικές πηγές εσόδων από τον τουρισμό και τα εμβάσματα από εργαζόμενους πολίτες της στο εξωτερικό. Και κλιμακώθηκε στη βαριά σκιά του πολέμου στην Ουκρανία, με την εκτίναξη της τιμής καυσίμων, τροφίμων, λιπασμάτων και ενέργειας, αλλά και του κόστους του εξωτερικού χρέους. Παράμετρος, που κινδυνεύει να ρίξει στα «σχοινιά» και άλλες αναπτυσσόμενες χώρες.

Σήμερα η Σρι Λάνκα των 22 εκατομμυρίων κατοίκων βρίσκεται αντιμέτωπη με έναν καλπάζοντα πληθωρισμό που αναμένεται να φτάσει σύντομα στο 70%. Εδώ και μήνες έχει επιβληθεί δελτίο στα τρόφιμα. Οι διακοπές στην ηλεκτροδότηση είναι καθημερινές και πολύωρες. Η αναμονή στα βενζινάδικα για την προμήθεια λίγων λίτρων καυσίμων έχουν γίνει πολυήμερες, σε ορισμένες δε περιπτώσεις και θανατηφόρες.

Ακόμη και μετά τη λαϊκή εξέγερση, ωστόσο, το μέλλον παραμένει δυσοίωνο. Τα κόμματα της αντιπολίτευσης και βουλευτές που εγκατέλειψαν τον κυβερνητικό συνασπισμό ήταν αργά χθες μεν κοντά σε συμφωνία για τον σχηματισμό κυβέρνησης εθνικής ενότητας, ώστε να βγει η χώρα από το χάος. Ομως για τη διάσωση της χρεοκοπημένης οικονομίας της ο «δρόμος» περνά αναγκαστικά από το ΔΝΤ, που τηρεί στάση αναμονής στις εξελίξεις. Το ίδιο κάνουν και οι δύο μεγαλύτεροι γεωπολιτικοί αντίπαλοι στην ευρύτερη περιοχή: η Κίνα και οι ΗΠΑ.