Αφρική και καραντίνα: Γιατί δεν πρέπει να επιβληθούν περιοριστικά μέτρα

Πολλές χώρες στην αφρικανική ήπειρο έχουν επιβάλει συνθήκες lockdown προκειμένου να περιορίσουν την εξάπλωση του νέου κορονοϊού, αλλά όπως τονίζουν Βρετανοί ερευνητές σε θέματα γύρω από την Αφρική, οι άνθρωποι θα πρέπει να συμμετέχουν στην επιλογή των λύσεων που θα έχουν αποτέλεσμα γι' αυτούς.

Εξάλλου οι αφρικανικές χώρες έχουν μάθει πολλά από την αντιμετώπιση άλλων επιδημιών όπως του Έμπολα αλλά και του HIV, που θα μπορούσαν να φανούν χρήσιμα στην αντιμετώπιση και του Covid-19.

Το πιο σημαντικό μάθημα είναι ότι οι κοινότητες πρέπει να βρίσκονται στην πρώτη γραμμή της ανταπόκρισης, τονίζει δημοσίευμα του BBC με όσα υποστηρίζουν ο Άλεξ ντε Βάαλ, συγγραφέας και διευθυντής του Παγκόσμιου Ιδρύματος Ειρήνης στο πανεπιστήμιο Ταφτς, και ο ανθρωπολόγος Πολ Ρίτσαρντς που έχει γράψει για τον Έμπολα. 

Γιατί διαφέρει η Αφρική

Καταρχάς, εξηγεί, τα ξεσπάσματα μολυσματικών ασθενειών εκτυλίσσονται διαφορετικά σε διαφορετικές κοινότητες ανάλογα με τις κοινωνικές συνθήκες που μόνο οι ντόπιοι γνωρίζουν.

Δεύτερον, δεν μπορούν να επιβληθούν μέτρα ελέγχου όπως αυτά μιας καραντίνας χωρίς τη συναίνεση των ανθρώπων που επηρεάζονται. Μόνο όταν εμπλέκονται στο σχεδιασμό και στη λήψη αποφάσεων για μέτρα περιορισμού μιας επιδημίας, αυτά μπορούν να έχουν αποτέλεσμα.

Για παράδειγμα, οι υγειονομικές αρχές κατά την επιδημία του Aids είχαν δημιουργήσει ένα χρήσιμο οδηγό με το μότο να παρακινεί τους πολίτες να μάθουν γύρω από αυτή και το πώς να απαντήσουν.

Όπως τονίζουν οι δύο επιστήμονες είναι χρήσιμο να δει κανείς τον Covid-19 όχι ως μια παγκόσμια πανδημία απλώς αλλά ως ταυτόχρονα ξεσπάσματα αμέτρητων τοπικών επιδημιών, καθένα με ελαφρά διαφορετικό τρόπο.

Οι μηχανισμοί μετάδοσης του ιού είναι παντού ίδιοι, αλλά η ταχύτητα και το μοτίβο μετάδοσης διαφέρει από τόπο σε τόπο, παρατηρούν.

Έτσι, εξηγούν, πως μια πυκνοκατοικημένη πόλη θα έχει διαφορετικό τρόπο μετάδοσης απ' ότι ένα μεσοαστικό προάστιο ή ένα χωριό, ενώ η επιδημία θα εξαπλωθεί διαφορετικά σε προσφυγικούς καταυλισμούς και νομαδικούς πληθυσμούς.

Σε κάθε περίπτωση οι παράγοντες - κλειδιά είναι η κοινωική συμπεριφορά όπως οι χαιρετισμοί, οι επαφές διαφορετικών γενιών, το πλύσιμο των χεριών ή φυσική αποστασιοποίηση. Οι ειδικοί, λοιπόν, μπορούν να δημιουργήσουν μοντέλα με βάση υποθέσεις και μέσους όρους, αλλά μόνο οι κοινότητες μπορούν να ξέρουν τι σημαίνουν αυτά για τις δικές τους ιδιαίτερες συνθήκες διαβίωσης.

Η Αφρική, εξηγούν, έχει ένα διαφορετικό βάρος ασθενειών σε σχέση με τις άλλες ηπείρους.

Έτσι, προσθέτουν, υπάρχουν αρκετοί λόγοι ώστε να φοβάται κανείς πως ο Covid-19 θα είναι ιδαίτερα επικίνδυνος για δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους με φυματίωση ή για όσους έχουν πεσμένο ανοσοποιητικό λόγω του HIV.

Επιπλέον, λίγα πράγματα είναι γνωστά για το πώς επηρεάζει η μόλυνση από τον νέο κορονοϊό όσους έχουν ελονοσία.

Από την άλλη πλευρά στέκονται στο γεγονός ότι ο πληθυσμός της Αφρικής είναι νέος σε ηλικία. Έτσι, ενώ στην Ιταλία το υψηλό ποσοστό ηλικιωμένων έχει συμβάλει στη διαμόρφωση υψηλού ποσοστού θνησιμότητας, στην Αφρική κάτω από το 2% του πληθυσμού είναι άνω των 65 ετών. 

Το δημοσίευμα τονίζει πως κάθε αφρικανική χώρα είναι σαφές ότι πρέπει να σχεδιάσει τη δική της απάντηση στην πανδημία, ανάλογα με τις ανάγκες της.

Η Κίνα, η Ευρώπη και η Βόρεια Αμερική σε γενικές γραμμές ακολούθησαν την ίδια πολιτική ελέγχου, επιβάλλοντας γενική καραντίνα και αυστηρά μέτρα. 

Οι αφρικανικές κυβερνήσεις ακολούθησαν το ίδιο, αλλά τα γενικά lockdown ίσως δεν λειτουργούν στην ήπειρο. Μόνο λίγες χώρες, όπως η Ρουάντα και η Νότια Αφρική έχουν τη δυνατότητα να διαχειριστούν μια κεντρική στρατηγική.

Για τους ανθρώπους που ζουν  μέρα με τη μέρα περιμένοντας να βγάλουν μετρητά για ένα πιάτο φαγητό, το lockdown λίγων ημερών είναι η διαφορά μεταξύ της φτώχειας και της πείνας, λένε χαρακτηριστικά οι ερευνητές.

Για τους ανθρώπους που ήδη υφίστανται δυσκολίες λόγω ανεργίας, ξηρασίας ή επιδρομής από ακρίδες, η κοινωνική πρόνοια παρέχεται από συγγενείς. Εάν τα μέτρα τους αποκόβουν και από αυτούς τους κοινωνικούς δεσμούς, τότε η αντιξοότητα γίνεται απελπισία.

Το lockdown απειλεί επίσης να διακόψει τις εφοδιαστικές αλυσίδες βασικών φαρμάκων για τη θεραπεία της φυματίωσης, του HIV και άλλων ασθενειών.

Τι χρειάζεται

Τα βασικά μαθήματα για μια απάντηση σε επιδημία είναι να δράσεις γρήγορα αλλά τοπικά, τονίζουν και επισημαίνουν πως αυτό πρέπει να κάνουν οι αφρικανικές χώρες.

Τα συστήματα υγείας στην Αφρική είναι ήδη στα όρια τους και τα νοσοκομεία χρειάζονται τεστ ανίχνευσης του ιού, βασικά υλικά υγιεινής, μέσα ατομικής προστασίας για τους επαγγελματίες υγείας και αναπνευστήρες.

Αυτή τη στιγμή υπάρχει παγκόσμια έλλειψη σε όλα αυτά και εκτυλίσσεται ένας επαίσχυντος αγώνας μεταξύ των ανεπτυγμένων χωρών για να πάρουν τις δικές τους προμήθειες - υποβιβάζοντας την Αφρική τελευταία στην ουρά.

Μια άλλη πιεστική ανάγκη είναι να προετοιμάσουν υπαίθρια νοσοκομεία για την κορύφωση της επιδημίας και σε αυτό είναι σημαντικός ο ρόλος των κοινοτήτων προκειμένου να βρουν τα σημεία, να δημιοργήσουν τους χώρους και ακόμα να βοηθήσουν τους ασθενείς υπό την επίβλεψη ειδικών.

Μια ακόμα μεγαλύτερη πρόκληση είναι να παραμείνουν λειτουργικές οι τοπικές οικονομίες. Οι αφρικανικές χώρες δεν μπορούν να κλείσουν τις αγορές γιατί διαφορετικά θα είναι αντιμέτωποι με την πείνα.

Τα lockdown μπορεί να δημιουργήσουν μια σοβαρή κοινωνική κρίση και αυτό δεν έχει να κάνει μόνο με τη δημιουργία φτώχειας και πείνας αλλά επίσης θέτει σε κίνδυνο την εφαρμογή μέτρων ελέγχου της επιδημίας.